• Brengt met zijn geschriften een wending in de filosofie
• Oplossing in de strijd van empiristen tegen rationalisten
• “verlichting betekend het uittreden van de mens uit de onmondigheid waaraan hij zelfs schuldig is”
• Spoort mensen aan tot grote mondigheid
• Bind strijd aan tegen vooroordelen van de godsdienst

• verlichting word gekenmerkt door : vooruitgangsoptimisme en geloof in de kracht van de autonome rede

Hume is de meest radicale empirist en sluit daarmee de periode van het empirisme af.

• Zintuiglijke ervaringen zijn de enige bron van alle kennis, de toegevingen van

Locke worden verworpen

• De mens verward oorzakelijkheid met toevallige gewoonte
• Twijfel aan bestaan van God
• Twijfel aan kennis van het “ik”
• Gevolg : hij wordt gek en wordt schapenherder

• Uitgangspunt : het bewustzijn van de mens is een onbeschreven, leeg blad dat door zintuiglijke waarnemingen beschreven word
• 2 soorten ervaringen :
• Zintuiglijke uitwendige ervaring ( sensation )
• Waarneming van innerlijke processen ( reflection )
• Enkelvoudige ideeën ontstaan vanuit afzonderlijke delen vb. een roos is een samenvoegsel van vorm, geur, kleur, …
• Kennis komt op een passieve manier tot stand

Toegevingen :

• God “bestaat”
• De waarheid van de wiskunde
• Zekerheid van het eigen bestaan

Gevolgen :

• Ieder mens heeft andere ervaringen, dus ook andere overtuigingen
• Opvattingen over politiek en opvoeding :
• Brengt in periode van vorstelijk absolutisme, parlementaire democratie naar voor
• Religieuze tolerantie
• Wie ervaringen onder controle krijgt, heeft controle over de vorming van de geest

Alle kennis komt uit zintuiglijke waarnemingen.

Eenzijdigheid van het rationalisme ( ratio ) en empirisme ( zintuiglijk ) zorgt voor een dood spoor.