grote ondernemingen die over de hele wereld verspreid zijn.

de drie ‘subsystemen’ binnen het wereldsysteem.

Een aantal instellingen en regionale organisaties bevorderen de samenhang tussen de landen. Een van de belangrijkste instellingen is de Wereldhandelsorganisatie (WTO) die zich bezig houdt met de spelregels van de handel en dienstverlening tussen landen. Die zijn er vooral op gericht om de economie te liberaliseren. Dat is het afschaffen van belemmeringen voor het vrije marktmechanisme, waaronder de ‘grensbelemmeringen’.

De liberalisering kan zich richten op de volgende drie zaken:

1. Handelsbelemmeringen. Het vrije verkeer van goederen.

2. Kapitaal. Een vrij kapitaalverkeer betekent dat investeringen daar kunnen plaatsvinden, waar dat bedrijfseconomisch het gunstigste is.

3. Mensen zouden zich vrij moeten kunnen verplaatsen, vrije migratie.

Overal hebben staten zich georganiseerd in economische en/of politieke samenwerkingsvorming of blokvorming. Dat kan een aantal vormen aannemen:

1. Vrijhandelszones. Dit is voor het afschaffen vaan onderlinge handelsbarrières.

2. Douane-unie. Betalen aan alle landen die lid zijn.

3. Gemeenschappelijke markt spreekt van vrij verkeer van goederen, kapitaal en arbeidskrachten.

4. Economische unie. Er is sprake van een gemeenschappelijk economisch beleid.

Vooral in de centrumregio’s zijn deze blokken economisch en politiek machtig. Naar buiten is het nog deels gesloten door handelsblokken en er zijn nog meer handelsbelemmeringen. Dit gaat ten koste van de boeren in armere landen.

De concurrentie in kapitalistische markteconomieën dwingt ondernemingen tot kostenverlagingen en/of opbrengstverhoging. Geen investeringen, geen toekomst! JE kan kostenverlaging en/of opbrengstverhogen bereiken door:

1. Schaalvergroting: door grote hoeveelheden te produceren, te vervoeren en te distribueren verlagen ondernemingen vooral de vaste kosten per product.

2. Er worden ook wel joint ventures opgezet. Een samenwerking tussen twee of meer bedrijven.

3. Verlaging van kosten kan ook worden bereikt door onderdelen van de productieketen daar te vestigen waar date economisch het meest verantwoordt is. Een productieketen omvat alle economische activiteiten vanaf de winning van grondstoffen, via de verwerking daarvan tot allerlei halffabricaten en eindproducten tot verkoop en distributie.

4. Outsourcing. Een bedrijf kan bepaalde activiteiten in de productie uitbesteden aan andere bedrijven.

5. Binnendringen van nieuwe afzetmarkten: die treffen ondernemingen aan in regio’s met een sterke economische groei, zoals dichtbevolkte semiperifere landen.