Omdat bij schizofrenie gebieden betrokken zijn die pas laat volgroeid zijn komen de symptomen van verstoorde ontwikkeling ook pas tot uiting tussen 20 en 30 jaar.

In overeenstemming met de neurologische ontwikkelingshypothese ziet men bij sommige (niet alle) schizofreniepatiënten lichte afwijkingen in de ontwikkeling van de hersenen. MRI scans tonen aan dat bij mensen met schizofrenie de cerebrale cortex en de hele voorhersenen een beetje kleiner zijn dan bij gezonde mensen. Ook de thalamus vertoont afwijkingen, die misschien samenhangen met aandachtstekorten. Ook vond men buitengewoon lange ventrikels. Dit zijn ruimtes die gevuld zijn met vloeistof. Ze werden kleiner bij verlies van neuronen. Deze anatomische kenmerken variëren, net als het gedrag. Mensen met de grootste sociale- en cognitieve afwijkingen hebben ook de grootste hersenafwijkingen.

Bij verschillende neurologische tests vertonen schizofreniepatiënten dezelfde afwijkingen als mensen met een beschadiging aan de temporale of prefrontale cortex. De gebieden die de meeste abnormaliteit vertonen zijn die, die het laatst volgroeid zijn, zoals de dorsolaterale prefrontale cortex. Ze zijn soms een beetje kleiner en hun activiteit neemt niet toe bij een geheugentaak, zoals bij andere mensen. Onder een microscoop ontdekten Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal 37 onderzoekers minder neuronen in de verschillende corticale gebieden en andere onderzoekers ontdekten dat die neuronen kleiner waren dan normaal. Verder waren er neuronen in de witte materie blijven steken, waar ze eigenlijk tijdens de volgroeiing van de hersenen doorheen moeten om hun bestemming te bereiken. Sommige neuronen bereikten wel hun plaats, maar waren niet verbonden met het netwerk zoals dat eigenlijk moet. Mensen met schizofrenie hebben abnormale hoeveelheden cel-herkenningsmoleculen die neuronen en axonen de weg wijzen bij hun ontwikkeling in de vroege ontwikkeling. Tussen de anatomie van jongere en oudere schizofrenen is geen verschil. Bij autopsie is niets gebleken van toename van gangliacellen, wat normaal wel het geval is wanneer gebieden vernietigd worden. Onderzoekers concludeerden daaruit dat schizofrenie niet geassocieerd kan worden met Parkinson of Huntington, maar dat de hersenafwijking dus ontstaan moet zijn vroeg in het leven door genetische oorzaken of door problemen tijdens de zwangerschap.

Mogelijke oorzaken: bloedingen tijdens de zwangerschap, langdurige weeën, complicaties bij de geboorte, laag geboortegewicht, geringe hoofdomtrek en discrepantie tussen lengte en gewicht bij de geboorte. De meeste babies hebben wel een paar van deze kenmerken, maar wie er meer dan 7 (of zelfs 34) had, had een vergrootte kans op schizofrenie. Ook problemen tijdens de vroege of middenperiode van de zwangerschap kunnen verband hebben met de ontwikkeling van schizofrenie; vrouwen die juist zwanger waren in de hongerwinter baarden kinderen van wie later een hoog percentage schizofrenie ontwikkelde.

Wanneer een moeder Rh-negatief en een baby Rh-positief is kan een beetje bloed van de vrucht in de bloedsomloop van de moeder komen en daar een afweerreactie oproepen. Dit afweersysteem is zwak bij de eerste baby, maar wordt steeds sterker tijdens volgende zwangerschappen en intensiever bij een jongen dan bij een meisje. Rhesuskinderen hebben een verhoogd risico op gehoorafwijkingen, ontwikkelingsachterstand en andere problemen en bij tweelingen de kans op schizofrenie.

Een andere aanwijzing vormt het "seasons-of-birth effect; Kinderen die in de winter geboren zijn hebben een grotere kans op schizofrenie. Dit verschijnsel doet zich alleen voor in niet tropische gebieden. Een mogelijke oorzaak is virale infectie in de herfst tijdens de zwangerschap van de moeder. Die kan, bij koorts van de moeder, door te hoge temperatuur een ontwikkelingsstoring veroorzaken in de hersenen van het ongeboren kind. (het virus zelf kan niet via de placenta naar de vrucht.) Een verhoging van 1.5 ° vertraagt de deling van neuronen van de foetus en 3° koorts doodt ze. Onderzoek heeft uitgewezen dat van de babies die drie maand na een virusepidemie geboren waren een verhoogd aantal schizofrenie ontwikkelde.

Stellige conclusies zijn er echter nog niet te trekken.

(Plausibel, maar nog niet gevestigd.)

Volgens biomedici hangt schizofrenie voor een groot gedeelte af van abnormaliteiten in de ontwikkeling van het zenuwstelsel in de prenatale- of neonatale fase. Dit kan leiden tot subtiele maar belangrijke afwijkingen in de hersenanatomie en grote afwijkingen in gedrag. Stressvolle ervaringen kunnen de symptomen doen verergeren, terwijl sociale support de symptomen kan doen afnemen. Omgevingsfactoren zelf kunnen niet leiden tot schizofrenie.

Aanwijzingen die de hypothese ondersteunen:

- Aansluitend op de erfelijkheid: Verscheidene soorten prenatale of neonatale afwijkingen, die de hersenontwikkeling verstoren hangen samen met de latere schizofrenie.

- Schizofreniepatiënte hebben een groot aantal kleine hersenafwijkingen, die blijkbaar heel vroeg zijn ontstaan.

- Het is plausibel dat bepaalde afwijkingen bij de vroege ontwikkeling in de hersenen gedragsstoornissen op latere leeftijd kunnen veroorzaken.