Door het volgen van ethische en sociale regels merkt men dat het harde leven leefbaar wordt.

De dierlijke instincten naar de bevrediging van de basisbehoeften en drang tot voortplanting. Geen onderscheid tussen goed en kwaad, geen enkele vorm van medeleven.

• Basisgedachten: waarderelativisme en medeleven

Cultuur was een complex geheel van een ongelofelijke rijkdom en diepgang, soms als overweldigend en verwarrend ervaren. Het was slechts toegankelijk voor de toplaag van de maatschappij, veel sociale uitbuiting en politieke onrust  welbespraaktheid in vraag stellen

Medeleven: vriendelijkheid, betrokkenheid  positief beoordeeld, als richtingaanwijzer.

Wijsheid: in het eigen hart schouwen, innerlijke persoonlijke zoektocht als enige mogelijke beginpunt.

• Lagen van de geest = de halt houdende geest: een beweging voorlopig stopzetten, rusten of zelfs wonen  De zelfloosheid: de geest is zoals een herberg, een halteplaats. Er is geen eigen, vaste natuur. (de etiquette van een goede reiziger).

1) Inleiding: De Japanse levensbeschouwelijke tradities

• Japan: autochtone levensbeschouwelijke traditie  shintoïsme

Shintoïsme: nabijheid van de natuur  beroering bij de mens: dankbaarheid voor haar zegenende activiteit. Vruchtbaarheid en Vitaliteit, Rituele Zuiverheid (zuiver is alles wat de vruchtbaarheid en vitaliteit van mens en natuur bevordert).

• Natuur overstijgt de nietige mens.  Yamato-staat: hegemonie werd op mythologische wijze gewettigd  sacerdotaal gedrag van de leider, de natie als geheel door haar eigen goden beschermd.
• Verschillende levensbeschouwingen: vruchtbare interactie  grote vorm aan diversiteit

2) Modellen van veellagigheid: Kukai en het Shingon-boeddhisme

Japanse monnik Kukai (774-835n.C.): stichter van de Shingon-school; erkend en vereerd als cultureel en spiritueel icoon van de Japanse geest

3) De theorie van de ‘Tien lagen van de geest’

2 belangrijke werken van Kukai:

• Hizohoyaku HZHY: ‘De sleutel tot de geheime schatkamer’, een zoektocht naar de meest essentiële spirituele waarden (rangschikking van laag naar hoog)
• Jujushinron JJSR: ‘Traktaat over de tien lagen van de geest’, een andere visie op de opeenvolging van de lagen (opeenvolgende lagen nemen voorgaanden op tot de 10^de diepste laag).