Item gefilterd op datum: februari 2014

• bewustzijnsveranderingen
  • hersendood: geen hersenactiviteit (na >24u: ‘hersendood’)
  • vegetatieve staat: wel circadiane fluctuaties in hersenactiviteit
    • bv. autonome reakties op pijn (kan jaren duren)
  • coma: geringe hersenactiviteit (duurt weken)
  • verlaagd bewustzijn (soms wel doelgericht gedrag en reaktie)
  • slaap

• SCN: deel van hypothalamus = belangrijkste sturing voor dag-nacht ritme
  • eigen ritme
  • bijgestuurd door licht via retinale ganglioncellen

• ook andere hersengebieden hebben een eigen ritme (zelfs individuele cellen)
  • SCN coördineert

• SCN bepaalt activiteit in de hersenen

pijnappelklier (=pineal gland=epifyse)  melatonine

• melatonine productie met name ’s avonds  slaperig
  • oraal toegediende melatonine maakt slaperig binnen 2 u

• fruitvliegjes: gestuurd door een teruggekoppeld systeem
  • gen-gestuurde synthese van bepaalde eiwitten (per [period] & tim [timeless]) neemt toe gedurende de dag
  • terugkoppeling: door verhoogde concentratie wordt de productie geremd (de vlieg wordt slaperig)
  • geen synthese van per en tim gedurende de nacht  concentratie neemt af
  • dit ritme wordt echter verstoord door licht in de avond/nacht
  • werkt ook zo bij zoogdieren
  • slaapstoornissen soms verklaarbaar door gemuteerde genen

• = slaap-probleem bij reizen tussen tijdzones

• aanpassen bij jet lag (na aankomst)
  • ga naar bed op normale (lokale) tijd
  • maak goed gebruik aanwezige Zeitgeber (blootstellen aan licht e.d.)
  • melatonine 2-3 u voor slaaptijd

• regelmatige jet lag (piloten, stewardessen)  verhoogde cortisolconcentratie  afsterven hippocampale cellen  geheugenproblemen

• slaap is korter indien overdag geslapen wordt; slaaptekort geeft grotere foutenkans

• aanpassing verbetert door realistische lichtniveaus
  • zeer fel licht ‘s nachts & volledig donker overdag
  • activiteit alleen is onvoldoende als Zeitgeber

• komt to uiting in
  • slaap, eten (honger), drinken, lichaamstemp.,hormoonspiegel, urineproductie, medicijngevoeligheid

• beïnvloed door ‘Zeitgeber’
  • m.n. licht
  • ook activiteit, lawaai, eten, temperatuur

• aanpassing aan ~23-25-urig etmaal mogelijk (dus alleen rond de 24u)
  • zeer robuuste biologische klok
  • kan langzaam veranderen

• merkbaar
  • post-lunch dip, laat naar bed in het weekend: maandag-ochtend om 7 u is de biologische klok pas op 5 u
  • ploegendienst, jet-lag

• endogene ritmen
  • circannuaal ritme (circa-annual; ongeveer een jaar): interne kalender voor de tijd van het jaar
    • vogeltrek (bv. vogels vliegen op tijd terug naar het noorden zonder externe invloeden)
    • winterslaap

• maandelijks: menstruatie

• circadiaan ritme (circa-dian: ongeveer een dag): intern klok

• fenomenen bij het slapen en dromen
• rol en werking biologische klok
• slaap & hersenen
• slaapstoornissen
• doel slaap

• cellen: koolstof, waterstof, stikstof, zuurstof, zwavel, & fosfor
• fosfor is onderdeel van
  • DNA en RNA
  • denosine trifosfaat (ATP) (in mitochondria)  adenosine difosfaat (ADP) + fosfaat + energie
• NASA
  • in gifmeer van Mono Lake (California): bacterieën met arsenicum ipv. fosfor voor opbouw DNA en RNA
  • leven is dus niet afhankelijk van fosfor (en wellicht van andere elementen)
• nu: twijfel over vervuild monster

• spieren
  • 3 soorten: dwarsgestreepte, gladde spieren, hartspieren
  • spiervezels, willekeurige spieren (langzaam/rood/aëroob, snel/wit/ anaëroob,mix)

• proprioceptieve receptoren, Golgi-peeslichaampjes

• onwillekeurige bewegingen (reflexen)

• enkelvoudige (open- en closed loop) vs. bewegingssequenties (motor programma’s, CPGs)

• functies primaire motor cortex, cerebellum, basale ganglia, hersenstam, posterieure pariëtaal cortex, primaire somatosensorische cortex, prefrontale cortex, supplementary motor area, premotor cortex

• lateraal corticospinale (of pyramide-) baan/gekruist/m.n. distale spieren; mediaal corticospinale (extra pyramidale-) baan/deels gekruist/m.n. proximale spieren

• aandoeningen: Parkinson (L-dopa), Huntington (chorea, erfelijk)