Item gefilterd op datum: januari 2014

Jaren 90 = Liberalisering van de bankensector

Glass-Steagall Act = Deze wet voorzag in de oprichting van een algemene depositoverzekering die de kleine spaarder moest beschermen tegen de ondergang van zijn/haar bank.
> Je spaargeld was verzekerd

Run on the bank = In tijden van crisis halen de spaarders hun spaargeld in veiligheid.
> Bank in het faillissement drijven

Commerciële banken = Ze konden geen grote risico’s nemen, dus de essentie was dat ze het spaargeld verzamelden en hiermee leningen gaven. (= Financiële intermediatie)

Investeringsbanken = Ze houden zich bezig met risicovolle financiële producten en streven naar een zo hoog mogelijke winst.

Visie economen en politici = De ECB kan de eurovloedgolf probleemloos indijken. Ze kan uit het niet geld creëren waarmee ze onbeperkt obligaties van probleemlanden kan opkopen. Vervolgens zullen de rentevoeten van deze landen fors dalen en zit zal een gunstig effect hebben op de overheidsuitgaven waardoor ze minder zullen moeten bespraken. Tot slot zullen deze landen de infernale spiraal kunnen doorbreken

> Uitgangspunt OMT-programma

! Voorwaarde van de visie = De probleemlanden moeten er dan ook effectief in slagen om hun begroting op orde te krijgen en er in slagen om hun schuld tot de laatste euro terug te betalen

Inflatiegevaar = Wanneer de begroting niet tijdig op orde is gekomen, is er gevaar voor inflatie. Door opgekochte overheidsobligaties van de ECB is er een pak vergeprint geld in de economie. Dit is geen probleem zolang de geldbasismultiplicator laag blijft in een recessie.

MAAR: Wanneer de economie weer begint aan te trekken, is het cruciaal dat de ECB de opgekochte overheidsobligaties tijdig kan verkopen om het geld uit circulatie te halen
> Enkel mogelijk wanneer de overheidsbegroting gesaneerd is

Verliezen van de ECB = Wanneer een probleemland zijn leningen van de ECB niet meer kan terugbetalen door een te hoge schuld is dit nadelig voor de Europese belastingbetaler. Zij staan namelijk borg voor deze obligatieaankopen en zullen mee opdraaien voor de mogelijke verliezen

Winsten van de ECB = De rente die de ECB vraagt op haar lenen is de winst. Deze winst wordt via de nationale centrale bank uitgekeerd aan de overheden en komt zo terug in de overheidsbegroting van alle lidstaten
> Wanneer een lidstaat niet alles terug kan betalen op de lening, maken andere lidstaten hier dus verlies op

Expansief monetair beleid = De ECB zal probleemlanden makkelijker kunnen helpen wanneer de begroting wordt gesaneerd op een ernstige manier. De ECB zal na afloop ook probleemloos de opgekochte obligaties terug in handen van het land kunnen geven

Geldcreatie door financiële sector = Het geld dat aangehouden op bankrekeningen en dat wordt gecreëerd via kredietverleners

Basisgeld = Het cash geld gecreëerd door de ECB

1. Exponentiële toename in dept crisis
Waarom? Door * Want de geldhoeveelheid daalt drastisch

2. Toename door massale injecties van de ECB

Geldbasismultiplicator = De verhouding tussen de geldhoeveelheid in ruime betekenis en de initiële hoeveelheid basisgeld gecreëerd door de ECB

Factoren die de geldbasismultiplicator beïnvloeden

• Leningen op de interbancaire markt
• Mensen die hun geld cash aanhouden of op de bank zetten
• De vraag naar kredieten

Exitstrategie = De ECB moet het geld tijdig uit de economie halen eenmaal de geldmultiplicator begint te stijgen
> Hoe?

• De overheidsobligaties van probleemlanden verkopen op voorwaarde dat die landen hun begroting op orde gebracht hebben
• De rente verhogen zodat de banken die een lening hebben gesloten voor drie jaar aan de ECB vervroegd terugbetalen
• De ECB geeft zelf schuldbewijzen uit. Deze worden aangeboden aan een aantrekkelijk rendement

Oorzaak inflatie = Prijsstijgingen doen zicht enkel voor wanneer de ondernemingen hun prijzen veranderen. Dit zullen ze doen wanneer de productie de vraag naar goederen moeilijk kan volgen of wanneer de kosten de hoogte ingaan
> Dus niet omdat we meer euro’s op de bank zetten (Ruime geldhoeveelheid stijgt)

• Daalt bij een recessie
• Stijgt bij expansie

Probleemlanden = Ze verkochten hun obligaties massaal waardoor hun rentevoeten de hoogte inschoten
> Ze voldeden niet meer aan de inflatiedoelstelling

Securities Market Programme = De ECB kocht reeds eerder uitgegeven overheidsobligaties van probleemlanden aan op de markt en bij banken in ruil voor nieuwe euro’s
> Deze interventie slaagde erin de rentevoeten te doen dalen

Gevolg? Een aantal landen hielden abrupt op door de interventies met het saneren van hun overheidsfinanciën en stopten met het nemen van maatregelen om de concurrentiekracht te verbeteren (Vb Italië)
> De ECB heeft SMP stopgezet

Outright monetary transactions programma = De ECB kocht reeds eerder uitgegeven overheidsobligaties van probleemlanden aan op de markt en bij banken in ruil voor nieuwe euro’s
> Verschilpunten SMP

• De landen moeten verplicht formele steun aanvragen bij de Europese noodfondsen
• De ECB is geen bevoorrechte schuldeiser meet indien het land in kwestie niet meer in staat is om zijn schulden terug te betalen

Steriliseren = De ECB zuigt de extra euro’s weg die door het aankopen van overheidsobligaties in circulatie kwamen
> Via schuldbewijzen

Verschillen met Amerikaanse Fed p 164-167

De FED loopt altijd voor op de ECB

1. De ECB verlaagd haar beleidsrente te laat

2. De ECB heeft haar beleidsrente niet genoeg verlaagd

2.1 Laat draaien, die geldpersen

1. De banken vertrouwen elkaar niet meer

2. De ECB schat altijd de waarde in van hoeveel de banken nodig hebben. In tijden van crisis is dit moeilijk

3. De ECB schakelt over naar euroveilingen met een vaste rente en een onbeperkt toegewezen hoeveelheid
=> Conventionele maatregel

Onderpand = Banken moeten nog steeds een onderpand geven voor de lening die ze aangaan, waardoor er wel een beperking is op de hoeveelheid goedkope euro’s

De geldhoeveelheid is tijdens de crisis verdrievoudigd

Waarom? Om te rente laag te houden

Nadeel van deze maatregel

• Gigantische toename van de hoeveelheid leningen door de ECB aan de bankensector
• Blootstellingen aan mogelijke faillissementen
• Ze banken zijn afhankelijk van de ECB
• De interbancaire markt staat droog

De rentevoet = Het sluitstuk van het monetaire transmissiemechanisme en de ECB gebruikt de rentevoet om de economische activiteit te beïnvloeden

Rente ↓ Economische activiteit ↑ Investeringen en consumptie ↑
Rente ↑ Economische activiteit ↓ Sparen ↑

Evolutie rentevoeten = Het resultaat van vraag en aanbod

Reserves parkeren = De banken moeten verplicht 2 euro bij de ECB parkeren voor iedere 100 euro die bij de bank is aangehouden in vorm van deposito

A₂ =In tijden van crisis wordt de rente verlaagd en ECB biedt meer euro’s aan zodat de banken meet reserves hebben

Inelastisch aanbod = De ECB beslist zelf hoeveel euro’s zij aanbiedt ondanks de rente

Vraagfunctie = De vraag naar euro’s van geld heeft een inverse relatie met de rente
Rente ↑ Vraag euro’s ↓ want kostprijs van geld ↑

Competitieve veilingen = De ECB organiseert veilingen om euro’s in omloop te brengen

Verloop van een veiling

1. Op basis van macro-economische gegevens beslist de ECB wat de best passende rentevoet zou zijn om haar doelstellingen te realiseren
2. De ECB berekent de hoeveelheid euro’s die ze aan banken moet aanbieden om die rentevoet te realiseren
3. Ze organiseert een veilig waar ze de berekende hoeveelheid euro’s aanbiedt
   Aankondiging: Hoeveelheid euro’s en terugbetalingstermijn van de lening
4. Iedere bank geeft door hoeveel euro’s ze went en aan welke rente ze die wil lenen
   > De ECB geeft een ondergrens van de te bieden rente mee
5. De ECB verzamelt alle gegevens van alle banken. De bank met de hoogte rentevoet wordt eerst bediend, daarna de tweede hoogste bieder enz. De ECB loopt alle banken in volgorde af tot de berekende hoeveelheid euro’s is toegewezen
6. 6. Na het verstrijken van de terugbetalingtermijn geven de banken de geleende euro’s terug met de te betalen rente

Voorwaarden om te lenen = De banken moeten voldoende waarborgen en onderpand aanbieden voor het verkrijgen van de euro’s want de ECB wil geen risico lopen
Vb Overheidsobligaties

Valuation haircut = Het surpluspercentage die de banken moeten geven aan de ECB zodat hun onderpand meer waard zou zijn dan de lening die ze aangaan

Terugbetalingstermijn zo kort mogelijk = Dit geeft de ECB de maximale flexibiliteit om euro’s snel opnieuw uit omloop te halen indien dit nodig zou blijken

Banken kunnen leningen verkrijgen

• Interbancaire markt
• Publiek
• ECB (enkel op KT)

Aantal veilingen = De ECB organiseert één veiling per week voor een looptijd van één week en één veiling per maand voor een looptijd van 3 maanden
> Looptijden uitbreiden tijdens de crisis

Basisherfinancieringstransacties = Belangrijkste veiling van de ECB (looptijd van één week). De rentevoet die hieruit voortvloeit, is het signaal dat de ECB wil geven over de stand van haar monetair beleid.

De rentewijziging voor basisherfinancieringstransacties zal indirect alle andere rentevoeten inde economie beïnvloeden

Zuivere verwachtingstheorie = De rente die banken elkaar aanrekenen voor bijvoorbeeld een lening op drie maanden zal gelijk zijn aan de gemiddelde rente voor drie opeenvolgende leningen van één maand, plus een kleine premoe, omdat de banken het geld meteen voor een langere periode moeten vastleggen
(1+R₂)² = (1+R₁) . (1+R₁)

Arbitrage = Het profiteren van prijsverschillen tussen verschillende aan elkaar gerelateerde effecten
> Arbitrage is niet toepasbaar want je hebt geen voorgeel als je in een ander tijdsinterval belegt

1.5 Onderpandvereisten ECB en de financiële crisis

Gelijkwaardige onderpandvereisten zorgen voor problemen

• Alle landen moeten hetzelfde onderpand bieden bij leningen. Een meer logischer systeem zou zijn dat risicovolle landen (Portugal, Griekenland) een hoger onderpand moet aanbieden bij hun leningen dan sterke landen (Duitsland)
• Banken gebruiken overheidsobligaties als onderpand van risicovolle landen en ze gebruiken de overheidsobligaties van sterke landen voor het transacties op de interbancaire markt

• Prijsstabiliteit
  - Jaarlijkse inflatie van maximaal 2% op middellange termijn
  - Deflatie vermijden > Rem op economische activiteit
• De economische groei ondersteunt
• Uitvoeren van haar beleid volgens de principes van de vrije markt
  > Marktwerking zo weinig mogelijk verstoren

Onafhankelijk beleid = Om het monetair beleid naar behoren te kunnen vervullen, heeft de ECB een onafhankelijk beleid
> Zonder de invloed van politici

Vrijbuitersprobleem = In de ’70 had de minister van Financiën invloed op het monetair beleid en liet tijden de verkiezingen geld bijdrukken om de economie op korte termijn te stimuleren. Later werden de gevolgen hiervan doorgeschoven naar de volgende regering
> Gevolg: Hoge inflatie en lage groei

Onrechtstreekse geldcreatie = De ECB kan lidstaten niet rechtreeks financieren, maar koopt in de plaats overheidsobligaties op om aan onrechtstreekse geldcreatie te doen

Monetair beleid = De ECB is de enige instelling die uit het niets geld kan en mag creëren
> Om de economie te stimuleren

Inflatie = Wanneer er te veel geld in omloop is, zullen de prijzen stijgen wat zal leiden tot inflatie

Doel monetair beleid

• Ondersteunen van de economische activiteit
• Controle houden op de inflatie

Monetair transmissiemechanisme = Alles wat er gebeurd tussen het drukken van het geld en de uiteindelijke effecten

• Na 6 à 9 maanden een merkbaar effect op de economische activiteit
• Na 1 à 2 jaar een effect op de inflatie

> Tijdig anticiperen is de sleutel van een succesvol monetair beleid

Milton Friedman = Pleitte ervoor om het monetaire beleidsinstrument helemaal niet te gebruiken m de economie actief te beïnvloeden

Onrechtstreekse geldcreatie = De ECB creëert onrechtstreeks geld via kredietverlening aan commerciële banken
> De liquiditeit beïnvloeden

Voorwaarde op lening van noodfonds = In ruil voor steun van het noodfonds moet de regering maatregelen nemen om hun tekorten zo snel mogelijk terug af te bouwen

Welke maatregelen?

• Belastingen verhogen => Dalende economische activiteit
• Uitgaven verminderen

Gevolg? Deze maatregelen zorgen ervoor dat de inkomsten van de overheid uiteindelijk niet stijgen en willen ze dus nog meer de belastingen verhogen

Opkomst nieuwe spiraal = Tussen de begroting die er niet op vooruit gaat en de economie die verder in de recessie verdwijnt