Modernistische romanschrijvers zien de mens als een onzeker iemand in een onlogische wereld. Zij schrijven over twijfelende personages en het innerlijk is belangrijk. Zij gebruiken hiervoor bv monologue intérieur (directe weergave van de vaak warrige gedachtengang van een personage).Vaak doorbreekt de schrijver de chronologie en het perspectief is vaak bij een ik-verteller.

Marcel Proust

‚À la recherche du temps perdu’ is door Proust geschreven met als onderwerp dat hij de voorbije tijd terughaalt via het geheugen.

André Gide schrijft verhalen waarin zijn personages opzoek zijn naar hun eigen normen en waarden.

De eerste wereldoorlog had een grote impact op de Franse literatuur. Tussen de twee wereldoorlogen werd het trauma van de loopgravenoorlog verwerkt. Expressionistische dichters nemen niet de buitenwereld, maar hun eigen ideeën en gevoelens als uitgangspunt. Om die zo kernachtig mogelijk uit te drukken gebruiken ze een heftige stijl met korte regels, weinig leestekens en een vaste strofe indeling.

De Dada-beweging gaat nog verder met als motto ‚alles is kunst: niets is kunst’. Hier kwamen niet altijd meer begrijpelijke teksten uit. Alleen kunstenaars onder elkaar begrepen zoiets. Ze experimenteerde met typografie.

Guillaume Apollinaire heeft een bundel ‚Calligrammes’, waarin de vorm van het gedicht ook de inhoud verbeeld.

De surrealisten halen hun inspiratie uit dromen, die zij zien als de uitlaatklep van het onderbewuste. Zij experimenteerde met ‚écriture automatique’ waar je spontaan opschrijft wat je voor de geest komt. André Breton had de leiding. Louis Aragon en Paul Éluard waren bekende dichters.

Dichters proberen niet langer de werkelijkheid weer te geven, maar abstracte ideeën als liefde, oorlog, dood en het goddelijke uit te drukken, vaak via metaforen. De relatie tussen het zichtbare en het onzichtbare is belangrijk.

Charles Baudelaire

Voorloper van het symbolisme. ‚Les fleurs du mal’: Men is geneigd tot het goede, maar aandoe andere kant is hij slecht. Hij heeft invloed gehad op Arthur Rimbaud en Paul Verlaine, die elkaar goed kennen en beïnvloeden.

Paul Verlaine

Hij geeft niet duidelijk een gevoel weer, maar probeert de impressie weer te geven die dat gevoel in hem oproept, vaak via beelden uit de natuur of steden.

Hij schreef ‚Chanson d’automne’ en ‚Il pleure dans mon coeur’.

Schrijvers krijgen meer oog voor de hedendaagse realiteit en willen deze zo objectief en gedetailleerd mogelijk weergeven. De roman ‚Madame Bovary’ van Gustave Flaubert presenteert zijn verhaal heel neutraal en men neemt het de auteur kwalijk dat hij niet openlijk het gedrag van de hoofdpersoon veroordeeld.

Het naturalisme is een wetenschappelijke reactie op het realisme, waarbij men de werkelijkheid niet alleen wil beschrijven maar ook wil verklaren. Naturalisten zijn geïnteresseerd in de evolutietheorie en de erfelijkheidsleer. Zij krijgen een deterministisch wereldbeeld: het gedrag van mensen wordt helemaal bepaald door hun afkomst en omgeving.

Émile Zola is de grondlegger van de naturalistische roman. Hij beschrijft alcoholisten en moordenaars zonder hun gedrag moreel te beoordelen. Hij toont ook de ellende van armen om op te roepen tot sociale hervormingen.

Guy de Maupassant schreef ‚Rosalie Prudent’ behoort tot het naturalisme. Voor hem was het leven ‚een avontuur zonder doel’. Hij maakte de Frans-Duitse oorlog mee en oorlogsgruwel komt vaak terug in zijn werk. Na een mislukte zelfmoordpoging werd hij opgenomen en spoedig overleed hij.