• Meestal zijn regels en normen gebaseerd op gewoonte en dit gebeurt onbewust.
  Bv. Taalgebruik: we gebruiken de grammaticale regels zonder er over na te
  denken. Pas als men later een vreemde taal leert, wordt men zich hier
  bewust van.
  Bv. Regels van sociale omgang: zie bijvoorbeeld 'beleefde inattentie', regels
  van tact in conversatie (mijden van pijnlijke onderwerpen), regels van
  bracketing,...
• Toch zijn we ons wel bewust van bepaalde normen en zijn we het ermee eens.
  Bv. De verkeersregels worden bewust toegepast en we zullen altijd rechts
  rijden. Omdat we anders beseffen dat het hier een zootje wordt.
• Maar we rechtvaardigen niet alle normen.
  Bv. Mensen houden zich niet aan de gewenste snelheid, enkel als er politie in
  de buurt is.

Besluit:
Aan iedere sociale norm is er een bepaalde sanctie verbonden, waardoor we verplicht worden om ons conform te gedragen.
 Met een sanctie verstaan we de reactie van anderen op het gedrag van individuen
of groepen, die erop gericht zijn om de norm te laten naleven.

Verschillende sancties en typen van sancties:

• Positieve en negatieve sancties:
  • Positieve sancties:
    Bv. het geven van beloningen aan wie zich conform de norm gedraagt.
  • Negatieve sancties:
    Bv. het geven van straffen aan wie zich niet aan de norm houdt.
• Formeel of informeel:
  • Formeel:
    - In een bureaucratische samenleving maakt men gebruik van duidelijk
    neergeschreven rechten en regels.
     Deze sancties worden uitgevaardigd door rechtbanken en
    toegepast door gevangenissen.

(het is dus niet de politie die deze sancties uitvaardigt, zij brengt enkel de
normovertreders voor de rechter.)

- Zij vaardigen meestal negatieve sancties uit.
Bv. boetes, geen rijbewijs, gevangenisstraffen,..
- Positief formele sancties:
Bv. medailles voor uitmuntend gedrag, graden, diplomas,...

• Informeel:
  - Positief: Bv. een simpele aanmoediging, glimlach,..
  - Negatief: Bv. de rug toekeren, uitlachen, lichaamshouding,
  negeren,...

Hoewel formele sancties dramatischer en meer zichtbaar lijken, zijn informele sancties zeker zo belangrijk om mensen te dwingen tot naleving van normen. Individuen worden vaker beïnvloedt door het niet belachelijk gemaakt worden of het niet hoeven te schamen dan de formele beloningen of straffen.

Afhankelijk van tijd en ruimte:

Bv. VROEGER: straffen voor godslastering en NU: niet meer
Bv. In een totalitair regime wordt het geven van kritiek op de leider aanzien als
deviant, terwijl dit in een democratie wel aanvaard wordt.
Bv. VROEGER: lichamelijke straffen (verkrachting, slaan,..) NU: lichamelijk contact wordt aanzien als deviant gedrag
Bv. VROEGER: geen majesteitschennis en negatieve kritiek op koning. NU: wel, maar nu is het lichaam veel belangrijker!!

Er is een verschuiving merkbaar van gevoeligheid. VROEGER was lichamelijke integratie niet belangrijk. Nu wel!!!

Afhankelijk van status en positie:

Bv. belastingontduiking  deviant: arme mensen
 niet deviant: rijke mensen

 ER IS GEEN EENDUIDIGE DEFINITIE VAN DEVIANTIE OP TE STELLEN.

• Subjectief
• Relatief

Afhankelijk van tijd, ruimte, positie en status en sociale positie