- Correctie bestaande opvattingen
- Synthese
- Verwerking van nieuwe onderzoeksgegevens
- Formuleren grondprincipes sociale handelen
- Verklaren of duiden van belangrijke processen of gebeurtenissen
- Inspiratie
- Interpretatie: ‘men ziet wat men weet’ zie p. 20: konijn/gans
-> Je moet voorkennis hebben om bepaalde dingen te kunnen waarnemen (Popper: ‘theoriegeladenheid der feiten’)
‘A fact is like a sac: it doesn’t stand until you put something in it’
- Verklaring: legt verbanden tussen verschijnselen
1. Formele theorie: Het sociale handelen begripsmatig in kaart brengen.
Produceren van conceptuele schema’s met behulp waarvan sociale interacties of maatschappelijke structuren in hun algemeenheid kunnen worden verklaard. Doel = opbouwen theoretisch raamwerk dat moet dienen voor de verklaring van alle mogelijke verschijnselen. Zoekt vaak naar één of enkele basisprincipes waarop het sociale leven in laatste instantie op zou gebaseerd zijn.
Vb: Parson’s handelings- en systeemtheorie, Elias’ figuratietheorie, Homans’ ruiltheorie, enz.
2. Substantiële theorie: Bepaalde aspecten v/h sociale leven of goed omschreven sociale verschijnselen verklaren (inhoudelijker), onderwerpen zijn sterk afgebakend. vb: stedelijke jeugdcriminaliteit
3. Positivistische theorie: je stelt iets vast en gaat het verklaren
vb: vrouwen leven langer dan mannen, hoe zou dat komen?
Tracht empirische correlaties tussen variabelen te verklaren door aan te tonen dat deze verbanden afgeleid knn worden v/ theoretische proposities. Vaak wordt theorie achteraf geproduceerd om gevonden verbanden te verklaren.
- Doelbewuste proporties (uitspraken)
- Abstracte bewerkingen: goed gedefinieerde begrippen
- Proporties moeten logisch consistent zijn (niet tegenspreken, logisch uit elkaar deduceerbaar zijn)
- Verklarend: waarom komen bepaalde sociale verschijnselen voor op die en die manier?
* causale aard: ‘als x dan y’ –type
* verstehende aard: theorie legt de zin bloot van een samenhang tussen sociale verschijnselen
- Algemeen: antwoorden v/d onderzoeker moeten algemene geldigheid hebben
- Coherent met andere door de sociologen-gemeenschap geaccepteerde kennis
Theorie: geheel van uitspraken bedoeld om feiten te verklaren.
Intellectuele traditie: geheel van uitspraken, geschriften en praktijken die van generatie op generatie wordt doorgegeven en die door een schare van gemachtigden (vb priesters) wordt bewaakt.
-> iets doorgeven v/d ene generatie op de andere, niet wetenschappelijk maar behoren tot de bagage v/d socioloog.
Bourdieu noemde Marx, Weber, .. al spottend kerkvaders van de sociologie -> wij sociologen verwijzen heel de tijd naar M, W enz. alsof het gaat om heilige boeken.
Toch belangrijk om hiernaar de verwijzen aangezien sociologie meer is dan een theorie, kan niet zonder inzichten v/ haar grondleggers.
Sociologie ontstaan uit 3 bronnen:
- erfenis van het positivisme: moderne samenleven begrijpen en verklaren op wetenschappelijke manier
- ambitie om sociale problemen op te lossen
- ‘eigen tijd’ begrijpen (als geheel)
Sociologie heeft zowel kenmerken van een wetenschap (methode, hypothese, empirie) als van een culturele traditie (stijl, geprefereerde voorbeelden, lievelingsthema’s)
Paradigma is het vertrekpunt en inspiratiebron v/d theorie,levert basisvoorbeelden en bakent de grenzen af v/d wetenschappelijke verbeelding: definieert wat ‘echt’ is en wat niet, bepaalt welke onderzoeksvragen zinvol zijn en welke niet, geeft kader waarbinnen onderzoeksvragen gesteld en onderzoeksresultaten geïnterpreteerd kunnen worden.
