Menu

De ruiltheorie

Het functionalisme en de conflicttheorie hebben de neiging om handelende individuen te situeren binnen meer omvattende sociale structuren ↔ de ruiltheorie en het symbolisch interactionisme gaan uit van de handelende individuen in microsituaties. Het sociale bestaat uit individuen, de maatschappij bestaat niet, maar is een opstelsom van sociaal handelende individuen.

De ruiltheoreticus Homans zegt dan men er beter aan zou doen om nuchter te beginnen bij de waarneming van de eenvoudigste intermenselijke interacties, in plaats van zich bezig te houden met speculaties over ‘de maatschappij’.

  • Inhoudelijke meningsverschil over het sociale leven: supra-subjectieve werkelijkheid, die een eigen leven leidt buiten of boven de individuen om ↔ werkelijkheid die bestaat uit gedragingen van individuen.
  • Methodologische reactie: Hij gaat uit van het individuele handelen, dus Homans meent meer empirisch te werk te kunnen gaan. Individuele handelingen zijn relatief makkelijk waarneembaar.

2.Een elementaire toepassing
Mensen vertonen dat gedrag waarbij ze het meest voordeel hebben en trachten, door het uitdelen van beloningen en straffen, elkaar ertoe te brengen die dingen te doen die voor henzelf het meest lonend zijn.
+ zie syllabus

3.Invloeden
Klassieke economie, behavioristische psychologie en antropologie

Lees meer...

Kritiek op symbolisch interactionisme van buitenaf

1) voluntaristisch uitgangspunt

Het feit dat er de mens zelf hun situatie definiëren, geeft de indruk dat de betrokkenen de samenleving naar believen kunnen inrichten. Er zouden zogezegd geen taaie, verplichte sociale structuren bestaan waar we ons naar moeten schikken. Door dit standpunt durft het S.I twee belangrijke zaken over het hoofd te zien:

 definities worden bepaald door plaats in sociale structuur

( Eerste S.I. ontkent dit niet, maar veronachtzaamd het)

 belang van macht wordt onder belicht

■ S.I definities komen tot stand via interactieprocessen, maar men 'negeert' machtsinvloeden

2) sociaal psychologische stempel leveren => microsociologische analyse: kleine, weinig georganiseerde groepen

Maar men heeft geen aandacht voor de macro-sociologie zoals bureaucratie, staten,.. .

3) subjectieve speculaties versus de objectieve wetenschap

 Blumer: kritiek op kwanitatieve onderzoekstechniek

 Kuhn: operationalisering, toch geforceerd

Lees meer...

Etnomethodologie en dramaturgie

De etnomethodogie

l kruising van S.I en fenomenologische sociologie (A. Schutz)

l vertegenwoordigers: Cicourel, Garfinkel en Goffman

=> radicalisering van het symbolisch interactionisme.

Het symbolisch interactionisme:

l inleving door onderzoeker in standpunt van de onderzochte

l betekenisgeving = ononderbroken proces

Toch worden er onderzoekingen afgerond en conclusies getrokken. Hoe komt dit?

l foute analyse: selectie van waarnemingen die zijn theorie laten kloppen

l aard van de sociale werkelijkheid: onderbreking van betekenisgeving

 informatie over hoe groepen hun definitie aan anderen opleggen

■ groep legt definitie op

=> ontdekking

■ onderzoeker legt definitie op

=> methodologische fout

Het S.I. stelt dat de actoren zelf de sociale werkelijkheid construeren.

Maar de ethnomethodoloog voegt hier aan toe dat de actor de sociale werkelijkheid zoveel mogelijk in zijn voordeel zijn construeren.

=> Goffman: Impression management

Er bestaan 2 manieren om gevoelens, ideeën, verlangens,... uit te drukken.

l verbale uitdrukkingsmiddelen

 onder controle => gemakkelijk goede indruk maken

l niet-verbale uitdrukkingsmiddelen

 niet onder controle en héél prijsgevend

bv: blozen, lichaamshouding

Als mensen in interactie zijn, dan gaan ze ervan uit dat ze mensen kunnen controleren op hun waarachtigheid. Ze kunnen de verbale uitingen toetsen aan zijn niet-verbale uitingen.

bv Iemand die zegt dat hij geen schrik heeft, maar toch knikkende knieën heeft, zal snel door de mand vallen.

Maar dit spel wordt vermoeilijkt wanneer de spelers de niet-verbale uitingen onder controle krijgen.

De interactiedeelnemers zullen elkaar voortdurend trachten in de luren te leggen door zoveel mogelijk hun uitingen te controleren zodat ze de schijn kunnen ophouden van onopzettelijke echtheid, terwijl ze anderzijds zullen trachten de verhulling en de opgehouden schijn van anderen te doorprikken en te toetsen aan de echte, onopzettelijke signalen.

Volgens Goffman bestaat de samenleving grotendeels uit impression management-activiteiten. Hij spreekt dan ook van dramaturgie als hij het over sociaal handelen heeft.

Lees meer...

Kritiek van Howard Becker

Twee tekortkomingen:

l weinig aandacht voor de machtsverschillen tussen de deelnemers aan een interactie.

 Interactie zit ingebed in de structuur van de samenleving.

■ handelingsautonomie gelimiteerd

■ betekenisgeving: vaak bron van conflict

l enkel eigen definitie als aanvaardt zien

=> De S.I. moet aantonen hoe en in welke mate de sociale structuren door de handelenden, bewust of onbewust, worden geproduceerd of verworpen. Op welke manier machtige actoren hun definitie van de situatie als vanzelfsprekend weten voor te stellen.

l te weinig aandacht voor de ontwikkeling van het interactieproces

Men moet trachten het verloop van deze processen te achterhalen, zonder ze te determineren.

=> labelingtheorie

 afwijkend gedrag = normovertreding

Maar iedereen overtreedt deze normen. De vraag is welke overtredingen, uiteindelijk worden beschouwd als afwijkend gedrag en door wie.

Normovertreding = deviant gedrag als ze gedefinieerd werd door anderen.

l labelling (etikettering) = interactie tussen deviant en de definiërende groep heeft een grote invloed op het verdere verloop van de interactie

bv: mijden, beperkingen opleggen,... dit alles in overeenstemming met de verwachting die bij het stereotype etiket passen. Dit geeft aanleiding tot conflictgeladen interactiesituatie.

verloop van etiketteringproces en de daarmee overeenstemmende deviantie als loopbaan die uit diverse fasen bestaat.

1) incident => betrapt => etiket

2) herhaalde betrapping door gezaghebbende of machtige overheid

=> etiket bestempeld de gehele persoon

3) afwijking slaat op persoon ipv bepaalde handeling

bv: het roken van marihuana => zijn werkdeskundigheid, vaderschap, trouwheid als echtgenoot worden in twijfel getrokken... “want hij is een druggebruiker”

=> gevolg: zelfvervullende voorspelling: conventionele groepen worden steeds ontoegankelijker. Vooral in de beroepswereld blijven de deuren gesloten.

4) zoeken naar lotsgenoten, want daar verlossing afwijzende houding.

gevolg: °deviante subculturen

De deviant legt nieuwe contacten met gelijken waarin nieuwe definities tot stand komen die het afwijkend gedrag rechtvaardigen.

bv: drugs zijn geestverruimend

5) nieuw, positief ervaren zelfbeeld: hij voelt zich met zijn deviant gedrag aanvaard, en ziet zichzelf niet meer als outsider.

=> Dus: deviantie is het gevolg van:

l interactieproces

l proces van betekenisvorming

Dit zijn ook de wezens van de SL volgens het S.I.

Lees meer...

De Iowa-school

Kuhn en zijn Iowa-school zijn een variant van het symbolisch interactionisme.

- ideaal van de objectieve wetenschap

- kritiek op methodologisch vlak

 methode voor natuur- en menswetenschappen is identiek: objectieve meting gericht op de benadering van de werkelijkheid.

=> wetenschappelijke kennis = meetbaar

kritiekpunt op Blumer: participerende observatie levert ons een boeiend subjectief verslag, maar is geen wetenschappelijke kennis.

Oplossing: operationeel definiëren van de belangrijkste begrippen, zodat men gestandardiseerde variabelen verkrijgt die objectief meetbaar zijn.

Kuhn (Iowa-school)

Blumer (Chicago-school)

concepten = ankerplaatsen in het wetenschappelijk denken

=> onwankelbaar stevig gedefinieerd worden, zodat er geen betekenisverschuiving kan optreden.

essentieel: vloeibaarheid van begrippen

=> best vanaf aanvang rekening mee houden

harde, definitieve begrippen

bv: zelf = antwoord op de vraag “Wie ben ik?”

=> welomlijnd, operationeel begrip

sensitising concepts

= begrippen die een situatie of verschijnsel niet definiëren maar slechts een zekere oriëntatie aan het denken geven.

bv: zelf = een proces van interactie waarin men 2 soorten( I en Me) onderscheidt, maar die nooit reïficeert.

=> vaag, veranderlijk en vloeiend.

Lees meer...

De methodologie van het symbolisch interactionisme

Empirisch onderzoek

Het belangrijkste uitgangspunt van het S.I. volgt uit zijn maatschappijmodel. De SL is opgebouwd uit processen van betekenisgeving door de handelende personen.

Het doel van de onderzoeker is de sociale wereld te reconstrueren. Hij moet dit niet op basis van objectieve feiten doen, want die bestaan niet. Hij moet zich inleven in de wijze waarop de handelenden de werkelijkheid intrepreteren en ervaren.

=> kijken vanuit standpunt onderzochte individu

Het S.I. heeft de voorkeur gebruik te maken van de participerende observatie. Hier komt nl de persoonlijke visie van de onderzochten het duidelijkste te uiting.

Men keert zich dus af tegen de objectiverende onderzoeksmethodes.

WRM?

- onderbrengen van de onderzochten in categorieën die de onderzoeker op de sociale werkelijkheid projecteert

- belemmering van de toegang tot de eigen belevingswereld van de onderzochten.

- mechanisch beeld van het menselijk gedrag opleveren: ze zoeken nl nr oorzakelijke of statistische verbanden, waardoor het proces van betekenisvorming en de constructieve kracht van het handelenden veronachtzaamd wordt.

De theorieopbouw

Het theoretisch kader bij de aanvang van het onderzoek zo minimaal mogelijk. Het is nl de bedoeling dat de onderzochte personen zelf hun theorie te laten uitspreken. Later zal de S.I. socioloog de visie van de betrokkenen reconstrueren.

Sensitizing concept: zie later

Kritiek en reacties op Blumer (vanuit latere S.I. stromingen)

Lees meer...
Abonneren op deze RSS feed

Advies nodig?

Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website.
Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingen
voor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.

Scan aanvragen