Item gefilterd op datum: december 2012

Relativisme houdt in dat wat voor jou waar kan zijn, voor een ander niet per definitie waar hoeft te zijn. Er is bestaat niet zoiets als morele waarheid, alleen verschillende meningen die allemaal gelijkwaardig aan elkaar zijn. Moraliteit is een kwestie van smaak, voorkeur of gevoel. Het heeft niets te maken met objectieve feiten. Het is goed dat we vragen stellen bij onze moraliteit. Het is bekend dat je kun leren van andere culturen en dat onze moraal slecht één kijk is tussen de vele verschillende manieren. Daarnaast is het zo dat moraal altijd verschuift en veranderd. Wanneer we het over moraliteit hebben, is de waarheid relatief. Dit is exact de reden waarom het verkeerd zou zijn om één perspectief op te leggen bij een ander. We zien dat moraal een gevoelige kwestie is. Dit zorgt voor knelpunten in de samenleving. De samenleving heeft waarheden nodig om op gebaseerd te zijn en om te kunnen functioneren. Wanneer niets meer waar is zullen studies onnodig zijn, beroepen vrij in te vullen en mensen kunnen slecht oordelen en kennis verwerven. Dit is geen goede sociale ontwikkeling: Doordat vele mensen geloven in morele waarheden en hun leven hier naar inrichten is het vaak een valkuil dat grote dominante groepen in de samenleving een alwetende groep gaan vormen. Hier is dan vaak geen kritiek meer op uit te oefenen waardoor andere groepen met andere ideeën snel als minder worden beschouwd. Dit kan dus ook voor sociale ongelijkheid zorgen. Zo kan het bijvoorbeeld zo zijn dat leraren bang worden om politiek incorrect te zijn door al die waarheden en daarom moreel onderwijs en andere delen van het onderwijs weglaten. Ook voor de rechtbank is moraliteit een lastig punt. Zij worden al snel gezien als intolerant en autoritair.

Het milgram experiment vertelde verschillende deelnemers dat één de leraar was en de ander de leerling. De leraar werd meegenomen naar een andere kamer en werd gevraagd de leerling een electrische schok te geven wanneer deze een fout maakte. Het voltage werd steeds hoger, naarmate er meer fouten gemaakt werden, zelfs zo erg dat de leerling pijn ervoer bij de schokken. Het experiment heeft aangetoond dat mensen erg veel doen wanneer autoriteiten zeggen dat het goed is om te doen. Veel verder dan voorheen gedacht werd. Iedereen heeft in zich de wilskracht om autoriteit uit te stellen, toch zorgde de druk van de autoriteiten ervoor dat dit gevoel overwhelmed werd.

Het leuke aan ‘de rede’ is dat mensen er alleen maar in meegaan als je echt geloofd dat het klopt. Deze kritische gedachte over ‘rede’ filtert automatisch alle ‘false beliefs’. De rede wordt alleen maar toegelaten in het menselijke brein, wanneer er een duidelijke kern van waarheid in zit. De rede kun je van twee kanten bekijken. Het geeft niet automatisch het geloof van de leraar in haar leerlingen, maar het laat de waarheid zien. De leraar kan de rede gebruiken om te overtuigen, het kan ook laten zien dat jij het zelf verkeerd hebt. (Dit risico moeten leraren met zich meenemen, soms vergeten ze het).

Op een autoritaire school is er geen ruimte voor discussie. Niet over de lesstof maar ook niet over de algehele normen en waarden (the moral code). De leerkracht bepaald wat goed en fout is en wanneer een leerling het hier niet mee eens is, en dit laat merken, zal deze gestraft worden. Wat hier nou verkeerd aan is? Het is verkeerd dat je mensen oplegt waar zij in moeten geloven en hoe zij moeten leven.

Met autoriteiten bedoelen we vaak de overheid. Het gaat in elk geval om mensen die zeggen wat er moet gebeuren, met de bedoeling dat hier naar geluisterd wordt. Het hoeft niet altijd om de overheid te gaan, je kan ook een autoritair schoolhoofd hebben bijvoorbeeld. In sommige gevallen is autoriteit nodig om alles goed te laten gaan. In een complexe wereld, zoals die waarin wij leven, is het in veel gevallen nodig om bepaalde regels te hebben waar mensen zich aan moeten houden. Als deze er niet zijn wordt het een zooitje. Deze regels worden burgers opgelegd door de autoriteiten. Autoriteiten zijn ook nodig om sommige beroepen te kunnen laten bestaan. Zoals leraren, schoolhoofden, politie en rechters. Wanneer kan de autoriteit dan wel verkeerd zijn? In het geval van morele zaken. Je moet je eigen morele kompas vasthouden, zodat je zelf beslissingen kan maken. Niet alles wat wordt opgelegd van bovenaf is goed en het is belangrijk daar kritisch naar te blijven kijken. Ook kan de autoriteit dingen opleggen waar jij je als persoon niet goed bij voelt. Het is belangrijk dat er ruimte is om dat te blijven uitspreken, zodat autoriteiten nooit de volledige macht in handen kunnen krijgen.

Volgens S. Law hebben liberale scholen verschillende standpunten. Ten eerste geven zij hun studenten de mogelijkheid om het regelement van de school ter discussie te stellen. Dit zien wij bijvoorbeeld terug wanneer leraren niet van hun studenten verwachten het zomaar eens te zijn met hun moral code. De studenten mogen twijfels hebben en deze zullen geaccepteerd worden. Verder zullen de emotionele vaardigheden die komen kijken bij het kritisch denken gekoesterd worden. Liberale scholen zullen zich bezighouden met het aanleren van de volgende vaardigheden. Ten eerste moeten zij leren onderliggende aannames te kunnen openbaren en bevragen (ook hier komt het weer neer op niets zomaar aannemen). Ten tweede zal de leerlingen geleerd worden verkeerde redeneringen te ontdekken en diagnosticeren. Ten derde zal leerlingen geleerd worden bewijs eerlijk en neutraal mee te wegen in de argumentatie. Ook zal van de leerlingen verwacht worden dat zij argumenteren zonder hun persoonlijke interesses hierin te mee te nemen. Ten slotte zal hen geleerd worden standpunten vanuit verschillende invalshoeken te bekijken, voordat zij hun eigen gevoelens erop loslaten. Het belangrijkste van een liberale school is dat leerlingen een open manier van denken aanleren en daar kritisch mee kunnen omgaan.

Michel was een veelzijdig geleerde en thuis in de geschiedenis, filosofie, psychologie en psychopathologie. Hij verrichte onderzoek rond taal, geesteszieken, gevangenisleven, seksualiteit en macht

Foucault tegen subjectiviteitfilosofie

• de mens word geschapen door een aantal omstandigheden, niet door godsdienst of door de mens zelf
• de mens is een product van anonieme structuren : het onderbewuste ( Freud ), de sociale klassen ( Marx ) het taalsysteem ( de Saussure ),… gaan de mens vooraf
• de mens is niet meer de autonome stichter meet een drager van een vooraf bestaande zin

Fernand de Saussure ( 1857 – 1913 )

• Gaat op vernieuwende manier om met taal
• Onderscheid tussen la langue ( de taal ) en la parole ( het concreet taalgebruik )
• kunnen niet los van elkaar bestaan
• de taal kan wel uit het taalgebruik geabstraheerd worden = taal van de

linguïstiek

• de taal als systeem heeft prioriteit over de delen
• de mens is niet meer het centrum, hij maakt deel uit van een netwerk

Het structuralisme wijst op auteurs met een grote belangstelling voor taal. De mens is niet meer het zelfgenoegzaam subject, maar wel iemand die reeds voor de geboorte deel is van verschillende systemen.

Popper pleit voor een open samenleving = democratisch & pluralistisch

• In stand houden door parlementair systeem ; onafhankelijke pers ; vrije
  meningsuiting

We geraken niet dichter bij de waarheid door onze theorieën beter te funderen of door bekende theorieën te bevestigen.

• Het verkiezen van de meerderheid is niet het beste kenmerk van de democratie
• Democratie is beste staatinrichting ->voortdurende kritiek zorgt voor
  verbetering

Elk menselijk weten is tentatief, voorlopig en niet absoluut.

• Centraal bestuur relativeren : door grote verschillen tussen mensen zijn er ook verschillende machtsvormen nodig -> decentralisering = spreiding van de macht
• Slechte bestuurders zo snel mogelijk elimineren
• Ongeluk minimaliseren

De waarheid is een regulatief idee ; de groei van de menselijke kennis is een geleidelijk proces dat stapsgewijs verloopt.

• Popper is een revisionist : hij gelooft in evolutie
• Geloof in stapsgewijze verbetering van de maatschappij