Item gefilterd op datum: december 2012

Religie = vorm van cultuur

Met een expliciete projectie van het 'gezag'

• 
  Leggen geloofspunten en leefregels op
• 
  Alle tijden: 'social closure' → kledij, muziek, transport, gebaren, eten
• Religie = vorm van cultuur ('cultus')
• Naargelang de alomvattendheid van de religieuze cultuur bestaat er een leven naast de religie.
• Veel leefregels als sociologisch geduid (onzekerheid, seksualiteit, sociale orde,...)
• religie als tradi0onele wijsheid
• die sociologische analyse devalueert niet het religieuze van de religie, maar plaatst
• de leefregels in een historische context (>< blasfemie)

De beleving van zichzelf, de samenleving en de wereld als ingebed in een transcendente eenheid.
(transcendent <> immanent!)

-> Religare (= samenbinden)

- Mensen creëren groepen: families, gemeenschappen, subculturen...
- Religie verbindt met het transcendente: de wereld geeft geen antwoorden over zin.

Ook vandaag existentialisme (= persoonlijke bestaan van de mens is middelpunt)

Jodendom: De joden geloofden maar in één God. De joden hadden regels waarnaar de mens moest leven. De Tien geboden zijn de bekendste. Het belangrijkste heiligdom van de Joden is de tempel in Jeruzalem.

Tanach: De Joodse bijbel. De christenen noemen dit: Het oude testament: Het is een verzameling van boeken, waarvan de eerste 5 de belangrijksten zijn. Die heten samen de Torah (de wet).

Onder de koningen David en Salomon (1000 voor Chr.) Leefden de Joden in een onafhankelijk koninkrijk, maar ze werden overheerst omdat ze een klein volk vormden door de o.a. de Egyptenaren en de Perzen. Een verlosser was toen nodig die het koninkrijk van David weer moest herstellen. Nadat de Joden een opstand tegen het Romeinse rijk (ze waren inmiddels ingelijfd) zagen mislukken vluchtten de joden naar andere gebieden in het Midden-Oosten.

Jezus van Nazareth:

- Hij was een leraar in de tijd van keizer Augustus;

- Sommigen gingen hem zien als de verlosser, die hun ging bevrijden van de Romeinen;

- Hierdoor werd hij veroordeeld door de Romeinse gouverneur: Pontius Pilatus. En aan het kruis gehangen;

- Zijn ideeën werden na zijn kruisiging echter nog steeds verspreid, door zijn leerlingen.

Het Oude en het Nieuwe testament vormen samen de Bijbel van de christenen.

Het laatste Oordeel: Niet gelovigen komen in de hel en gelovigen in de hemel volgens het christendom.

De belangrijkste en oudste sacramenten (heilige handelingen) van het christendom zijn:

- De doop;

- De eucharistie;

- De biecht.

Romeinse bestuurders vonden het niet erg als er andere goden werden aanbaden. Maar het christendom was lange tijd verboden. De Romeinse bestuurders vonden namelijk dat de christenen meer trouw toonden aan hun geloof dan aan de Romeinse keizer. In 313 werd het christendom toegestaan door keizer Constantijn, die zelf ook christen werd. In 394 maakte keizer Theodosius het christendom zelfs tot enig toegestane godsdienst.

Toen het Romeinse rijk in de 5e eeuw na Christus op bestuurlijk gebied uiteenviel. Bleef de kerkelijke organisatie voor een groot deel gehandhaafd. Bisschoppen: Deze stonden centraal in de kerkelijke organisatie. Paus: Deze stond aan het hoofd van de West-Europese bisdommen.

Voor veel Romeinen was de aarde nog steeds een zwevende platte schijf, ook nadat veel Romeinse geleerden het wereldbeeld van de Grieken over hadden genomen.

Er waren wel verschillen tussen het Griekse en Romeinse Wereldbeeld:

• De Romeinen hadden een meer militaire kijk op de mens dan de Grieken;
• Ook de Romeinen bouwden tempels en theaters. Maar ze waren vooral bekend om hun amfitheaters. Er waren vooral militaire monumenten.
• De Romeinen hadden een meer praktische kijk op de mens dan de Grieken:
• De mens was volgens de Romeinen een burger met rechten en plichten. Dus veel belang bij wetten en regels. De Basilicae was het belangrijkste gebouw waar werd rechtgesproken.
• Romeinen waren voor het verbeteren van de kwaliteit van het dagelijks leven, niet om filosofische problemen op te lossen. Daarom gebruikten zij de natuur om het leven aangenamer te maken (badhuizen).
• Bouwkunst verschillen: bij de Romeinen was het theater niet mooi op een heuvel neergezet. Maar het was meer een vrijstaande constructie;
• Bij de Romeinen was de tempel ook niet zo als bij de Grieken. De Romeinen maakten eigenlijk alleen alles mooi wat in het zicht van de mensen kwam.
• De Romeinse rechtspraak was uniek voor die tijd. Belangrijke regels waren:
• Iemand is onschuldig tot zijn schuld is bewezen;
• Iemand die ergens van is beschuldigd, moet de kans krijgen zich te verdedigen;
• Niemand mag worden gestraft voor wat hij denkt;
• De bestuurders van een land mogen zich niet met de rechtspraak bemoeien, dat mogen alleen de rechters.

Tiberius en Gaius Gracchus (rijke burgers) wilden het land van de staat onder de armen verdelen. 2 voordelen:

• Werklozen konden opnieuw boer worden;
• Er zouden weer sterke boerenlegers komen.

De tegenstanders kregen grotendeels hun zin. Proletarirs konden als vrijwilliger 16 jaar dienst nemen in het beroepsleger dat op voorstel van een consul was doorgevoerd. Na hun diensttijd kregen ze een stukje grond in een provincie. Hun bevelhebber zorgde voor het stukje grond, dus ze waren trouwer aan hun bevelhebber dan aan Rome. Soms trok een bevelhebber naar Rome om de macht in handen te krijgen, onder hen: Julius Caesar.

Om de macht van de senaat te herstellen pleegden enkele senatoren een moordaanslag op Caesar. Maar de senaat kreeg hierna nieuwe tegenstanders. Er ontstond een burgeroorlog, waar Caesars achterneef Octavianus uiteindelijk als winner uit kwam. Hij liet zich Augustus noemen (verhevene). Hij werd eerste keizer van het Romeinse rijk.

Pax Romana: Augustus en zijn opvolgers zorgden voor enkele eeuwen vrede in het

Romeinse keizerrijk. De oorzaken van die lange vrede:

• Het leger bleef trouw aan de keizers (de soldaten kregen betere grond of meer geld na hun diensttijd);
• Er kon goed handel worden gedreven, omdat wegen werden verbeterd betere havens, overal dezelfde munt);
• Geen krachtige vijanden.

Colosseum: Beroemdste amfitheater van Rome, waar gladiatorengevechten werden gehouden. In het Colosseum zijn ook christenen gedood.

De meeste mensen werkten echter nog in de landbouw. Het grootste deel van het land was in handen van grootgrondbezitters. Deze lieten hun grond bewerken door slaven en vrije pachters.

De verschillende lagen:

• de rijken: Wie lid wilde worden van de senaat moest vier miljoen sestertiën (Romeinse munt) betalen, voor de minder hoge functies in het bestuur was een bezit van 400.000 sestertiën vereist en voor een functie in het bestuur van een stad 100.000 sestertiën;
• De mensen met enig bezit: De vrije boeren met een klein stuk grond, waarvan zij konden bestaan;
• De armen: Deze hadden bijna geen bezit behalve hun kleding en wat huisraad;
• De slaven.

Romanisering: Iedereen in het Romeinse keizerrijk kon het Romeinse burgerrecht krijgen. De Romeinse rechtspraak was zo goed dat veel volken later dezelfde rechtsregels toepasten. Met romanisering wordt bedoeld: Inburgering, je moest laten zien dat je de Romeinse cultuur had overgenomen (taal, godsdienst, literatuur, kleding).

Nadat de Romeinen Italië hadden veroverd, veroverden de Romeinen een imperium dat bestond uit het Middellandse Zeegebied en een groot deel van de rest van Europa, dit nam bijna 300 jaar in beslag. Het was geen plan, maar elk land had een andere reden (aanval bondgenoten van Romeinen, handel bedreigend, groter grondgebied).

Gevolgen veroveringen Romeinen:

• Provincies, elk onder leiding van een gouverneur, elk jaar moest er belasting betaald worden;
• De senaat werd machtiger in het bestuur. Hun raad werd nu bijna altijd opgevolgd, omdat ze veel ervaring hadden;
• De invloed van de Griekse cultuur werd sterker. De Romeinen namen er veel van over (godsdienst, wetenschap, bouwkunst). De oppergod Zeus kreeg wel een andere naam: Jupiter;
• Veel boeren raakten hun bedrijf kwijt en trokken naar de stad, de overgebleven familieleden konden het zware werk namelijk vaak niet aan, als de man in de oorlog moest dienen. Proletariër: Iemand die alleen kinderen bezat;
• Ook het aantal rijke mensen nam toe. Door de buit tijdens veldtochten, groeiende handel, te veel belasting heffen in veroverde gebieden;
• Veel slaven buit maken. Veel daarvan moesten werken bij grootgrondbezitters in Italië. Ze werden als vee behandeld. Overdag werkten ze met kettingen en s nachts sliepen de meesten in ondergrondse gevangenissen;
• Doordat steeds meer boeren Proletariërs werden werd het Romeinse leger minder sterk. Romeinse soldaten moesten namelijk zelf hun uitrusting/wapens betalen.

Patricirs: De rijke Romeinen die aan de macht kwamen nadat de Etrusken waren verdreven. Alleen zij kregen leidinggevende functies in het bestuur van de stad of in het leger. Plebejers: Alle niet rijke Romeinen.

Afkomst bepaalde of iemand patricir of plebejer was. Huwelijken tussen de 2 groepen was verboden. Sommige plebejers lukte het om even rijk te worden als de patricirs. Zij moesten dan ook evenveel belasting betalen.

Alle plebejers waren eigenlijk ontevreden. Zij mochten wel stemmen in de volksvergadering en bestuurders kiezen. Maar als ze geld wilden lenen werden er altijd woekerrentes gevraagd.Uiteindelijk moesten de patricirs de macht wel gaan delen, omdat ze de hulp van plebejers hard nodig hadden voor verdere veroveringen. De patricirs leverden het geld, de plebejers de soldaten. De rijke plebejers waren nu wel tevreden omdat ze ook tot de bovenlaag behoorden, maar de arme plebejers hadden het nog steeds slecht. Ze moesten namelijk nog steeds hoge rentes betalen, ze mochten geen

De inwoners van Rome leefden eerst van de landbouw. Nadat de Etrusken (Midden- Oosten) Rome had verovert, nam de handel sterk toe. Als gevolg hiervan groeiden

Rome en andere dorpen uit tot steden. Rond 500 voor Chr. kwamen de inwoners van een aantal steden in opstand tegen de Etrusken (waaronder Rome).

In de 2e eeuwen daarna veroverde Rome heel Italië (behalve het uiterste noorden). De Romeinen zouden Italië bijna duizend jaar regeren.

Republiek: Eerst werd Rome geregeerd door koningen, maar al snel veranderde dat en werd Rome een republiek. Dit is een regeringsvorm waarin telkens na verloop van tijd nieuwe bestuurders worden gekozen.

De bestuurders:

• 2 consuls (elk jaar nieuwe, legeraanvoerders);
• De Senaat (raad van ouderen, hierin zaten mensen die vroeger bestuurder waren geweest, deze gaven raad aan de bestuurders);
• Volksvergadering (De Romeinse mannen, maar die hadden weinig invloed op het bestuur).

Alexander de Grote versloeg het Perzische leger met een veel kleiner leger. Hiermee wilde hij het vertrouwen van de Grieken winnen, omdat zijn vader Griekenland veroverd had. Na de verovering van Perzische rijk werd de Griekse taal, kunst en cultuur in het Midden-Oosten het belangrijkst. Hij probeerde de Grieken en Perzen met elkaar te verenigen. Er was bijvoorbeeld geen onderscheid tussen de Perzen en Grieken.

Nadat Alexander de Grote stierf viel het rijk uiteen, doordat de verschillende generalen niet goed konden samenwerken.

Alexander de Grote was vooral zo beroemd omdat hij zo’n goede legeraanvoerder was en omdat door hem de Griekse cultuur over een groter gebied werd verbreid.