Item gefilterd op datum: mei 2014

Relaxed wakker zijn (ter vergelijking). Regelmatige alphagolven op een frequentie van 8- 10 per sec. Alphagolven zijn karakteristiek voor ontspanning en dus niet voor alle vormen van wakker zijn.

Stadium 1-slaap: EEG laat onregelmatige puntige laag-voltagegolven zien. De hersenactiviteit is nog vrij hoog, maar neemt af.

Stadium 2-slaap: Dit stadium heeft de meest prominente kenmerken; kluwens bestaande uit 12-14 Hz golven per uitbarsting van minstens een halve seconde en K-complexen. Een K-complex is een scherpe, hoogamplitude negatieve golf, gevolgd door een kleinere, langzamere positieve golf. Plotselinge stimuli kunnen vergelijkbare K-complexen te zien geven gedurende andere stadia van slaap

In elk volgend stadium worden de hartslag, ademhaling en hersenactiviteiten nu langzamer dan in het voorgaande stadium en het percentage langzame golven met een grote amplitude neemt toe.

Bij stadium 4 bevat meer dan de helft van de weergave grote golven die tenminste een halve seconde duren. Daarom noemt men stadium 3 en 4 wel de “Slow-wave-sleep” (SWS). Slow-waves houden in dat neurale activiteiten in hoge mate gesynchroniseerd plaatsvinden. Bij waken en stadium 1 van de slaap ontvangt de cortex veel input. Bijn a alle neuronen zijn actief, maar op verschillende frequenties en op verschillende tijden.. De EEG is dan vol korte snelle onsamenhangende golven. In stadium 4 komt er weinig sensorische informatie binnen en kunnen veel cellen hierop synchroon reageren. (vergelijk de golfbeweging in een meer wanneer er 100 kleine- of 1 grote steen in wordt gegooid).

Het EEG (Electro-EncefaloGram) geeft potentiaalverschillen weer die in de hersenschors plaatsvinden.

Sommige golven zijn afhankelijk van factoren als bewustzijnstoestand, activiteit of prikkelingstoestand van het individu. Wanneer de helft van de cellen hun electrische potentialen doen toenemen, terwijl die van de andere helft afnemen, dan is de EEG opname een rechte lijn. Er verschijnt amplitude wanneer een aantal cellen synchroon vuurt.

De EEG is een objectieve manier voor hersenonderzoek en geeft weer wanneer iemand slaapt of wakker is.

Hersenactiviteit op verschillende tijden van de nacht kan vergeleken worden.

1. Dieren en mensen hebben een ingebouwd ritme voor activiteiten en andere functies voor een 24- uurscyclus en een jaarcyclus.

2. Hoewel de biologische klok doordraait in constant licht of constante duisternis kan toevoeging van licht op een bepaalde tijd de klok beïnvloeden.

3. De biologische klok kan dagelijks bijstellen om kleine afwijkingen in het 24-uurs ritme op te vangen. Wanneer de afwijking meer dan 2 uur bedraagt houdt de klok zijn eigen ritme vast in plaats van bij te stellen.

4. Het is gemakkelijker een cyclus, langer dan 24 uur te volgen (naar het westen reizen) dan een die korter is (naar het oosten reizen).

5. De suprachiasmatic nucleus (SCN), een onderdeel van de hypothalamus, regelt het circadiaans ritme voor slaap en temperatuur.

6. Het SCN regelt het ritme gedeeltelijk door de besturing van de afgifte van melatonine door de pijnappelklier. Het hormoon melatonine veroorzaakt slaap. Als het op bepaalde tijden gegeven wordt kan het ook het circadiaans ritme beïnvloeden.

7. Slaap heeft minstens 2 functies; herstel en behoud van energie gedurende een periode van relatieve inefficiëntie.

De hersenen “zetten zichzelf aan en uit”. Dit is nodig om energie efficiënt te gebruiken en gelegenheid te scheppen om te herstellen.

Slaap is geen willekeurige of optionele daad. Mensen die werken, terwijl ze eigenlijk slaap hebben, hebben een grotere kans op fouten en blessures.

Een persoon die goed slaapt zal niet per definitie gezonder of gelukkiger zijn, maar iemand die te weinig slaapt krijgt zeker moeilijkheden.

De functie van slaap is vergelijkbaar met die van winterslaap; een speciale aanpassing van de soort aan de omstandigheden. Slaap dient er voor om onze energie te bewaren en niet te verspillen op een tijd dat we niet efficient kunnen zijn (nacht).

Zoogdieren verlengen hun slaaptijd of verlagen hun lichaamstemperatuur wanneer er voedseltekort heerst.

De evolutietheorie ontkent niet dat we slaap nodig hebben. Hij beweert slechts dat de evolutie deze behoefte bij ons heeft ingebouwd om er voor te zorgen dat we energie kunnen bewaren voor momenten dat we die het meest nodig hebben.

De verschillende slaapbehoefte per soort wordt bepaald door b.v.:

- Hoeveel tijd hebben we nodig om voldoende voedsel te zoeken.

- Hoe veilig zijn we wanneer we slapen.

- En andere aspecten van de manier van leven.

Sommige zoogdieren (katten, vleermuizen) eten voedzame maaltijden en hoeven weinig te vrezen in hun slaap. Daarom slapen ze relatief lang. (vleermuis slaapt 19,9 uur)

Dieren die kort en licht slapen zijn b.v herbivoren (planteneters) die veel moeten grazen om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen en alert moeten zijn wegens gevaar voor vijanden. (paard slaapt maar 2,9 uur)

De beide theorieën sluiten elkaar niet uit.

Functie van slaap is het weer op peil brengen van het lichaam en de hersenen na de inspanningen van de dag.

Mensen die gedurende een week niet sliepen kregen last van duizeligheid, concentratiestoornissen, trillende handen, geïrriteerdheid en hallucinaties.

Proefdieren kregen een verhoogde lichaamstemperatuur, snelheid en eetlust, alsof het lichaam harder ging werken. Bij proefdieren die nog langer wakker werden gehouden begonnen het immunsysteem en de schildklier te falen. In sommige hersengedeeltes nam de activiteit af.

Het is bekend, dat men meer slaapt wanneer men ziek is. Gedurende de slaap haalt het lichaam energie weg bij andere activiteiten om het te besteden aan versterking van het immuunsysteem.

De mate waarin we slapen hangt niet direct af van de mate van inspanning van de afgelopen dag. Hoeveel slaap we nodig hebben verschilt per persoon.

Dit wordt geproduceerd door de pijnappelklier. Melatonine zorgt voor slaap. Bij mensen begint de afscheiding van melatonine tussen 20.00 en 22.00 uur, ongeveer 3 uur voordat we willen gaan slapen.

Melatonine geeft ook feedback voor het op tijd zetten van de biologische klok door zijn effecten op de SCN.

Een matige hoeveelheid melatonine in de middag zet de klok 1 fase vooruit; men wordt eerder slaperig en ontwaakt ook vroeger.

Melatonine gegeven in de morgen zet de klok een fase achteruit. Blootstelling aan fel licht heeft een tegenovergesteld effect.

Dit is een gedeelte van de hypothalamus. Het ligt net boven het optisch chiasme. De optische zenuw heeft enkele axonen die direct van de retina naar de SCN lopen. Wanneer de SCN is vernietigd of wanneer het zijn input vanuit de optische zenuw verliest, kan licht niet langer de biologische klok op tijd zetten.

We weten niet precies welke visuele receptoren signalen naar de SCN sturen, maar het zijn geen gewone staafjes en kegeltjes.

Hoewel een mol minder dan 1,000 optische zenuwaxonen heeft en lichtsignalen de cerebrale cortex niet bereiken, zenden de paar visuele receptoren toch genoeg informatie naar de SCN om als Zeitgeber dienst te doen.

De SCN brengt uit zichzelf de ritmes voort. Wanneer SCN-neuronen afgesneden worden van de rest van de hersenen produceren ze toch nog een patroon van impulsen dat het circadiaanse ritme volgt.

De SCN is de dominante kracht voor het controleren van het circadiaanse ritme. Wanneer dit vernietigd wordt, wordt het patroon minder consistent en reageert niet meer op prikkels vanuit de omgeving.

Hoe werkt SCN biochemisch gezien: Met een negatieve feed-backcirkel: SCN produceert proteïne (verantwoordelijk voor waken/slapen). Gedurende een aantal uren tot een bepaald peil waarop verdere productie geïnhibeerd wordt. Wanneer een benedengrens bereikt wordt begint de productie opnieuw. Dit proces speelt zich af over ± 24 uur.

Wanneer onze biologische klok in het lichaam zit moeten we een psychologisch mechanisme hebben dat het 24-uurs ritme produceert.

De biologische klok is niet te beïnvloeden van buitenaf, afgezien van de Zeitgeber.

Het circadiaans ritme is moeilijk uit te schakelen. Ook niet door tranquilizers, gedwongen activiteit, voedsel- of wateronthouding enz.

Activiteit gedurende de nachtdienst stelt de biologische klok niet bij (is dus geen goede Zeitgeber). Helder licht zou dat wel zijn, maar meestal is het kunstlicht maar 150-180 lux. Dit stelt het ritme maar matig bij. Bovendien moet het wedijveren met het heldere daglicht wanneer de persoon probeert te slapen. Wanneer nachtdienst wordt verricht bij sterke verlichting (vergelijkbaar met middagzon) kan het ritme in ongeveer 1 week bijgesteld worden.