Het menselijk brein is gespecialiseerd in het horen van taalgeluiden. We onderscheiden kleine geluidsverschillen. Dit doet een baby ook al, zelfs een prematuur van 30 weken na de conceptie.
Een incomplete zin prikkelt alleen de linker hemisfeer om een passend woord te zoeken.
Wanneer we twee dingen tegelijkertijd doen die door dezelfde hemisfeer bestuurd worden hinderen ze elkaar (b.v. praten en schrijven).
Het is overdreven om te stellen dat er “linkshersige” en “rechtshersige” mensen zijn.
Voor elk individu wisselt de balans van de activiteit. Het ligt aan de taak welke hemisfeer het meest actief is.
De linker hemisfeer is sequentieel, analytisch en tijdsafhankelijk. Ervaringen zijn opeenvolgende eenheden.
De rechter hemisfeer daarentegen is synthetisch en holistisch; hij werkt vooral met grotere patronen.
Het onderscheid is niet altijd even duidelijk aan te geven. Bij veel taken zijn beide delen actief.
Hoewel de rechter hemisfeer zelf de spraak en het schrijven niet controleert begrijpt de rechter hemisfeer eenvoudige gesproken en geschreven taal wel. Hoewel de rechter hemisfeer voor de meeste taalaspecten ondergeschikt is, is deze hemisfeer verantwoordelijke voor de emotionele inhoud van spraak. Ook voor het herkennen van emoties van anderen in de taal of de stem is de rechter hemisfeer belangrijk. Humor en ironie wordt niet herkend wanneer de rechter hemisfeer niet goed werkt. Ook het herkennen van emoties op het gezicht van anderen verloopt vooral via de rechter hersenhelft. De rechter hersenhelft kan ook beter ingewikkelde visuele patronen begrijpen. Mensen met een beschadiging in de rechter hemisfeer zijn soms hun richtingsgevoel kwijt, want ruimtelijk inzicht wordt vooral vanuit de rechter hemisfeer bestuurd. Split-brain patienten kunnen met hun linkerhand beter een puzzel in elkaar leggen dan met hun rechter. Terwijl de rechterhand van deze mensen beter woorden kan schrijven kan de linkerhand beter tekenen.
De rechter hemisfeer is niet verantwoordelijk voor alle visuele- en ruimtelijke taken; mensen die door een beroerte schade hadden in de rechter hemisfeer konden nog wel een afstand schatten of plaatsen op een landkaart positioneren. Maar wanneer de taak een beroep deed op hun interne representatie (zonder aanschouwelijk materiaal) ging het mis; ze hadden geen interne representatie van visuele en ruimtelijke informatie.
Epilepsie is een excessieve, gesynchroniseerde neuronale activiteit, vooral veroorzaakt door te weinig afscheiding van de inhiberende neurotransmitter GABA. Deze beperkte afscheiding kan velerlei oorzaken hebben.
Er zijn 2 categorieën verschijnselen: de algemene- (grand mal seizure) en de gedeeltelijke aanval (petit mal seizure of absence seizure). Een partiële seizuur met de plaats in de temporale kwab is bekend als de partiële seizuur met complexe symptomatologie of een temporale kwab seizuur of de psychomotor seizuur. In dit geval vertoont de patiënt lichte herhalende bewegingen, maar heeft vooral last complexe psychologische veranderingen (soms zelfs hallucinaties of geweldsaanvallen). Meestal is de epilepsie met medicijnen goed te behandelen. Als laatste redmiddel wordt soms chirurgische de “focus” verwijderd.
Vlak na de split zijn de coördinatieproblemen het ernstigst. Langzaam leren de twee hemisferen bepaalde subcorticale verbindingen tussen de hemisferen te gebruiken. Soms onderdrukt de linker hemisfee de storing in de rechter en neemt de controle over. In andere gevallen leren de hemisferen samen te werken, ook al kunnen ze geen directe informatie uitwisselen.
Soms wordt bij epilepsie patiënten het corpus callosum doorgesneden, zodat bij een aanval maar 1 lichaamshelft betrokken is. Bovendien blijken het aantal en de duur van aanvallen dan te verminderen. Wat zijn de verdere gevolgen?
Proefdieren blijken normale sensorische- en bewegingscontrole te houden. Ook leren, geheugen en gedragsmotivatie verandert niet. Responsen worden alleen abnormaal wanneer een stimulus maar aan 1 kant van het lichaam wordt gegeven. Bij mensen is dat ook zo. Hun motoriek is goed wanneer ze beide kanten van het lichaam kunnen gebruiken. Hun coördinatie is soms langzaam en wat stuntelig. Ze kunnen hun handen Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal 18 onafhankelijk van elkaar gebruiken (wat andere mensen niet kunnen). Hun intelligentie en motivatie blijft onveranderd. Alleen concentratievermogen wordt minder. Wanneer stimuli maar aan één kant van het lichaam gegeven worden zijn er toch subtiele gedragsveranderingen.
Bij een proef met flash-plaatjes links van hem bleek een split-brain patient alleen met zijn linkerhand (bestuurd door de rechter hemisfeer) de getoonde voorwerpen te kunnen pakken.
Wanneer de plaatjes aan de rechterkant werden vertoond gold het omgekeerde. Bij de meeste mensen zit de spraak in de linker hemisfeer. Wanneer een splitbrain patient plaatjes aan de rechterkant zag kon hij ze gemakkelijk benoemen (want ze werden via, via verstuurd naar de linkerkant).
Omgekeerd lukte het benoemen of beschrijven niet. Hij kon er wel naar wijzen met de linkerhand. Ook kon hij met links zo’n voorwerp pakken.
Omdat onze ogen vooruitkijken zien we b.v. de rechterkant van de wereld net zo goed met ons rechter- als met ons linkeroog. Maar informatie vanaf de rechterkant valt op de linkerkant van onze retina’s en omgekeerd. Informatie van de linkerkant van beide retina’s wordt naar de linker hemisfeer gestuurd (dit is dus informatie vanaf de rechterkant) en omgekeerd via het optisch chiasme (een soort kruispunt).
Oren ontvangen informatie van één kant van het hoofd en zenden deze informatie naar beide hersenhelften, zodat het geluid goed gelocaliseerd kan worden. Wanneer de oren verschillende informatie krijgen let een hersenhelft het meest op het tegenovergestelde oor.
De linker hemisfeer van de cerebrale cortex is verbonden met huidreceptoren en spieren hoofdzakelijk aan de rechterkant van het lichaam (contralaterale controle). De rechter hemisfeer is verbonden met receptoren en spieren van de linker helft van het lichaam en ziet maar de helft van de wereld.
Beide hemisferen kunnen de spieren in het gezicht en in de romp besturen. De mate waarin een hemisfeer ook dezelfde helft nog kan besturen (ipsilaterale controle) is verschillend per individu. De beide hersenhelften wisselen informatie uit via een verzameling axonen; het corpus callosum en via de kleinere anterior commissure en hippocampal commissure. De uitwisseling gaat snel.
De functiespecialisatie van de hersenhelften heet lateralisatie.
1. Het linker- en het rechter hersengedeelte communiceren met elkaar via het corpus callossum. Wanneer dit vernietigd is heeft elke hemisfeer alleen toegang tot informatie van de tegenovergestelde kant van het lichaam en het visuele veld.
2. Bij de meeste mensen is de linker hersenhelft gespecialiseerd in taal en analytische processen. De rechter hersenhelft is gespecialiseerd in bepaalde complexe visuele, ruimtelijke taken en synthetische processen.
3. De taalspecialisatie in menselijke hersenen zijn enorme complexe uitbreidingen van trekken die in andere primaten aanwezig zijn.
4. Afwijkingen in de linker hemisfeer kunnen leiden tot een grote variatie van specifieke taalstoornissen. Je hersens bestaan uit een veelheid van neuronen. Toch ervaar je jezelf als één bewustzijn. Wanneer de verbinding tussen hersengebieden (het corpus callosum) wordt verbroken handelen mensen alsof ze in twee werelden leven. Bij beschadigingen in bepaalde gebieden in de linker hemisfeer verliezen mensen hun taalvermogen, terwijl ze verder onveranderd blijven.
1. Een vervelende ervaring, b.v. een gevecht, of directe stimulatie van het cortomediale gebied van de amygdala kan tijdelijk een verhoogde bereidheid tot aanval teweeg brengen.
2. Er zijn aanwijzingen voor erfelijke invloeden voor agressief en ongediciplineerd gedrag, zowel bij mensen als bij dieren. We kennen de route van de genen nog niet.
3. Testosteron kan de bereidheid tot aanval doen toenemen door cellen in de hypothalamus te stimuleren.
4. Delen van de hypothalamus en de amygdala zijn bijzonder belangrijk voor agressief gedrag. Stimulatie in deze gebieden kan agressief gedrag doen toenemen. Vernietiging kan leiden tot kalmte en verhindert aanvalsgedrag. 5. Een lage serotonine turnover wordt geassocieerd met toename van gewelddadig gedrag, inclusief suïcideneigingen.
6. Onderzoekers gebruiken de startreflex als indicatie voor angst of aangeleerde vrees.
7. De startreflex zelf hangt af van activiteit in de pons. Versnelling van de startreflex door leren hangt af van de amygdala. Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal 17
8. Mensen met beschadigingen in de amygdala verliezen angst en vrees. Ze hebben ook moeite deze gevoelens van de gezichten van anderen af te lezen.
9. Tranquilizers doen angst afnemen door de hechting van GABA aan de GABAa , vooral in de amygdala te faciliteren. GABA is een inhiberende neurotransmitter. Hoofdstuk 14. Lateralisatie en taal.
