Item gefilterd op datum: mei 2014

CCK is de belangrijkste exitator van neuromodulatoren in de amygdala. Gaba (gamma amino butyric acid = gamma amino boter zuur) is de belangrijkste inhibiterende transmitter.

Tranquilizers kunnen werken doordat ze CCK en andere exiterende neurotransmitters blokkeren of doordat ze GABA-activiteiten bevorderen. De meesten werken aan de GABA-kant, want dat heeft minder bijwerkingen. Vroeger werden er barbituren gebruikt om angst te bestrijden. Ze zijn effectief, maar hebben 2 nadelen: ze zijn verslavend en er is een groot gevaar voor overdosering (met opzet of per ongeluk) vooral in combinatie met alcohol.

Tegenwoordig gebruiken we de benzodiazepinen b.v. diazepam = Valium, chlordiazepoxine = Librium en alprazolam = Xanax. Het neemt de angst weg, ontspant de spieren en vergemakkelijkt het slapen. Ze worden ook wel gebruikt als slaappillen en antiepileptica. De werking is vooral afhankelijk van de manier waarop het medicijn de amygdale- en in lichtere mate ook de hypothalamus bereikt. Afgenomen angstgevoelens leiden vaak tot toegenomen socialisatie.(bij dieren en bij mensen). We zijn niet bang meer voor de reacties van de ander. Hoe werken benzodiazepines: In het centrale zenuwstelsel bevinden zich speciale benzodiazephinebindingsplaatsen.

Deze receptoren zijn onderdeel van de GABAa –receptor. Zo’n complex heeft een plaats waar de neurotransmitter GABA zich kan hechten, maar ook plaatsen waar andere chemicalieën zich kunnen hechten die de gevoeligheid van de GABA-plaatsen wijzigen. Er zijn ook nog andere soorten GABA-receptoren b.v. de GABAb receptoren. Die hebben weer andere effecten op gedrag. Het hart van een GABAa –receptor complex is een chloridekanaal. Wanneer het open is kunnen chloride ionen over het membraan naar het neuron, terwijl ze de cel polarizeren (inhibitie van de synaps). Rondom het chloridekanaal zijn 4 units die elk één of meer GABA-gevoelige plaatsen bezitten. Drie van die vier units bevatten ook een benzodiazepine-bindingsplaats. Wanneer een benzodiazepinemolecuul zich hecht kan het zelf het chloridekanaal niet openen of sluiten, maar het verandert de vorm van de receptor zodat de GABA zich gemakkelijker en steviger kan hechten. Benzodiazepine faciliteert dus de effecten van GABA. Barbituraten en alcohol binden zich ook aan het receptorencomplex, zodat GABA zich gemakkelijker kan binden en angstvermindering optreedt.

Andere voorkomende natuurlijke chemicaliën hechten zich op dezelfde plaatsen als benzodiazepines b.v het proteïne diazepam-binding inhibitor (DBO). Dit verhindert de gedragsbeïnvloedende werking van diazapam en andere benzodiazepines. Men kent dit proteïne onde de naam endozepine, een samenvoeging van endogenous benzodiazepine, hoewel zijn effecten het tegenovergestelde zijn van die van benzodiazepine. Het is dus eigenlijk een endogeen anti-benzodiazepine. We weten nog niet precies wat het met gedrag doet.

Ook voor de mensen blijkt de amygdala centraal te staan bij de ervaring van angst en vrees.

Metingen met een Pet-scan gaven aan dat de amygdala meer activiteit vertoonde bij het zien van plaatjes waarop mensen angstig keken dan bij plaatjes waarop mensen blij keken. Mensen met een beschadigde Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal 16 amygdala (b.v. door veel epileptische aanvallen) herkenden klaaglijk, pijnlijk geluid ook niet als zodanig en toonden geen emotionele reactie. Bij mensen met de ziekte van Urbach-Wiethe sterven de amygdala en nabij gelegen gebieden langzaam af.

Deze mensen ervaren angst en emoties nog maar zwak. Ze herkennen deze gevoelens ook niet bij anderen.

Vooral angst en verdriet zijn moeilijk te herkennen voor hen. Blijdschap, verrassing, afschuw en boosheid kennen ze soms nog wel.

Ongeveer 1% van de volwassenen leidt aan paniekstoornissen. Sommigen verklaren deze stoornis als een verkeerde interpretatie van ademhalingssignalen.

Hyperventilatie komt voor wanneer mensen te vaak en te diep ademhalen. Hierdoor zakt het koolstof dioxineen fosfaatgehalte in het bloed. Daardoor neemt de activiteit van het parasympatisch zenuwstelsel af.

Daardoor zal elke stress of andere oorzaak die het Co2 gehalte in het bloed doet stijgen leiden tot een extreme stijging van het Co2. Dat maakt het sympatische zenuwstelsel overactief.

Mensen met een obsessieve-compulsieve stoornis hebben last van obsessies en dwanghandelingen. 2 tot 3 % heeft er ooit wel eens last van. Een aanwijzing voor de biologische basis voor een obsessieve-compulsieve disorder is, dat veel patienten goed reageren op clomipramine, flufoxamine of andere medicijnen die de heropname van serotonine in de presynaptische cel, nadat de stof is vrijgekomen, blokkeert. De structuur van delen van de basale ganglia is normaal, maar overactief. Medicijnen of gedragstherapie verlagen de stofwisselingsprocessen in deze gebieden (wanneer de patient tenminste positief reageert op de therapie).

Ieder dier, inclusief de mens heeft angst voor hard geluid (behalve een dove). De reflex is zeer snel. Auditieve informatie gaat eerst naar de cochleaire nucleus in de medulla en van daaruit naar een gebied in de pons die de spanning van de spieren bestuurt, vooral van de nekspieren. Aanspannen van de nekspieren is een beschermende reactie, belangrijk omdat de nek zo vatbaar voor beschadiging is. Informatie bereikt de pons in

3-8 millisec. en binnen 0,2 sec reageren we. (Dat is veel sneller dan wanneer de reactie via de cerebrale cortex moet komen). Mensen met posttraumatische stress reageren dubbel zo snel. Psychologen meten de versnelling van een startreflex als maat voor vrees of angst.

Vertraging van de startreflex ontstaat wanneer er voordien een “sein veilig”-stimulus is gegeven. Onderzoekers hebben de rol van de verschillende hersengebieden bij aangeleerde angst gedetermineerd; De amygdala speelt een belangrijke rol; cellen in de laterale delen van de amygdale ontvangen visuele of auditieve informatie. Ze zenden dan de boodschap naar het centrale deel van de amygdala. Die stuurt zijn output naar de grijze gebieden van de middenhersenen. Die sturen de informatie naar de nucleus in de pons.

Die is verantwoordelijk voor de startreflex. Op deze manier kan de amygdala de startreflex versnellen, je van angst doen verstijven of maken dat je je terugtrekt of andere responsen via het skelet verzorgen. Beschadiging op 1 van de punten van deze route van amygdala naar pons verhindert reactie op aangeleerde angst , hoewel alleen vernietiging van de pons de startreflex zelf kan blokkeren. Vernietiging van slechts 1 kant van de amygdala maakt aangeleerde angst zwakker, maar sluit hem niet uit. Ratten die een medicijn toegediend kregen dat de werking van 1 hemisfeer van de amygdala onderdrukt bleken een onprettige ervaring die ze zojuist hadden opgedaan vergeten. Onderdrukking van de rechter hemisfeer van de amygdala blijkt meer effect te hebben dan van de linkerhemisfeer. Output van de amygdala naar de hypothalamus controleert autonome angstresponsen, zoals verhoogde bloeddruk.

We onderscheiden vrees en angst; vrees is tijdelijk, er valt aan te ontsnappen en dan is de vrees weg. Angst is langduriger, er is moeilijker aan te ontsnappen b.v. bang zijn voor de toekomst. Er bestaat ook een soort “zwevende angst”, die niet aan een identificeerbare stimulus is gebonden. Angst kan nuttig en schadelijk zijn. Het is nuttig wanneer het ons weerhoudt om onverantwoordelijke risico’s te nemen, maar schadelijk wanneer we er door verlamd raken. Verscheidenen psychische afwijkingen resulteren voor een deel in excessieve angst.

Agressieve, criminele mensen blijken ook een lage serotonine turnover te hebben. De waarde kan om onduidelijke redenen 5-10% variëren in de loop van een jaar.

Neurowetenschappers begrijpen het mechanisme dat tot agressie leidt onder invloed van lage serotonine turnover nog niet.

Volgens een hypothese inhiberen serotonine synapsis acties die meestal tot ongewenste resultaten leiden en een lage serotonine turnover produceert ongeremd, impulsief gedrag (Spoont 1992).

Bij mensen die een poging tot zelfdoding gedaan hebben zou door een bloedtest de serotonine turnover gemeten kunnen worden. Mensen met een lage turnover moeten extra in de gaten gehouden worden omdat de kans op herhaling groter is. Ook zou je je rechtbanken kunnen voorstellen die door het meten van de turnover hun uitspraak laten beïnvloeden (kunnen we deze verdachte vrijlaten?) . Er zijn echter veel sociale en politieke argumenten om niet op basis van dit soort informatie te handelen.

Via een dieet is het mogelijk de turnover voor serotonine te beïnvloeden;

Neuronen stellen serotonine samen uit tryptophan, een aminozuur dat in proteïnen zit (in kleine hoeveelheden).

Tryptophan wordt samen met andere grote aminozuren (zoals phenylalanine) via de bloedbaan vervoerd. Dus een dieet met veel aminozuren maar weinig tryptophan belemmert het vermogen van de hersenen om serotonine samen te stellen.

Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal 15

Een studie onder jonge mannen wees uit dat ze een paar uur na het eten van zo’n dieet agressiever waren. Het lijkt dus raadzaam voor agressieve of suïcidale mensen om hun gebruik van aspartame (zoetstof die 50 % phenylalanine bevat) en mais (waar veel phenylalanine in zit en weinig tryptophan) te beperken.

(1973) toonde aan dat 4 weken sociale isolatie leidde tot een verlaging in serotonineafscheiding in de hersenen van mannelijke muizen.

Turnover = de hoeveelheid afscheiding en opname van een neurotransmitter door presynaptische neuronen.

Het kan dus zijn dat de hoeveelheid afscheiding door de hersenen wel voldoende is, maar de afgifte en opname door de neuronen niet. Dan spreken we toch van een lage turnover. De turnover kan worden afgeleid uit de concentratie van 5-hydroxyindoleacetic acid (5-HIAA), een spijsverterings serotonine in het bloed, cerebrospinal (?)vocht (CSF) of urine. Wanneer het 5-HIAA peil laag is is de turnover van serotonine ook laag.

Vazelli vond verder dat wanneer de serotonineturnover laag was, de mannelijke muizen agressiever gedrag naar andere mannetjesmuizen vertoonden. Vooral 1 speciaal soort serotonine receptor leidt tot agressie; type 5-HT1b. Bij vrouwtjes heeft isolatie geen invloed op de serotonineturnover.

Een onderzoek onder apen wees uit, dat apen met een lage serotonine turnover eerder stierven. Waarom heeft natuurlijke selectie de genen voor lage serotonine turnover niet geëlimineerd? Het blijft gissen, maar misschien dat de verhoogde agressie de vroege dood compenseert.

Hoewel elk gedrag afhangt van een combinatie van veel neurotransmitters wijst alles er op, dat een lage serotonineafscheiding nauw samenhangt met agressief gedrag.

Agressief gedrag kan gestimuleerd worden door prikkeling van de amygdala, of de ventromediale nucleus van de hypothalamus. Deze ventromediale nucleus is van belang voor controle van eten en sexuele behoeften en voor agressief gedrag. Daarnaast heeft het nog allerlei andere functies.

Activering van de ventromediale hypothalamus doet de waarschijnlijkheid van een aanval toenemen en testosterone zet dit effect om in agressie door de activiteit van bepaalde synaptische receptoren in deze Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal 14 omgeving te faciliteren. Wanneer deze neuronen geprikkeld zijn zenden ze boodschappen die de activiteit van veel gebieden in de hersenstam in gang zetten. Stimulatie van de ventromediale hypothalamus zelf of van bepaalde gebiedenin de hersenstam kunnen agressief gedrag oproepen. De vorm van de agressie hangt af van de plaats van stimulatie.

Stimulatie van de amygdale, een gebied in de temporale kwab kan ook leiden tot heftige affectieve aanvallen. Rabiës is een ziekte die deze temporale kwab aantast en dat leidt tot extreem agressief gedrag. Beschadiging of verwijdering van de amygdala leidt meestal tot tamheid en kalmte. Apen met beschadigingen in dit gebied ontwikkelden het Klüver-Bucy syndroom. Ze zien dan geen gevaar meer, snappen signalen van soortgenoten niet meer. Basis voor het Klüver-Bucy syndroom is tweeledig: onvermogen tot emotionele responsen en onvermogen tot interpretatie van visuele informatie.

Een epileptische aanval bij mensen treedt op wanneer een grote groep neuronen plotseling gesynchroniseerde actiepotentialen produceert. Wanneer de epileptische focus (de plek van waaruit de aanval begint) in de temporale kwab zit zijn de symptomen; hallucinaties, smakkende lippen en andere herhalende acties. Soms is er sprake van emotioneel of zelfs gewelddadig gedrag. (Zie patiënt Thomas; pas nadat een klein deel van de amygdala aan beide kanten van de hersenen was verwijderd verdwenen zijn agressieve aanvallen). Soms kunnen anti-epileptische drugs de aanvallen van gewelddadig gedrag onderdrukken. Ook mensen met een beschadiging in de prefrontale cortex reageren soms agressiever. Zij hebben een algemeen inhibitieprobleem en vertonen allerlei soorten inadequaat sociaal gedrag, niet alleen geweld.

Gevechten tussen dieren vinden het meest plaats tussen mannetjes, die hun gebied, vrouwtje, jongen of maaltijd verdedigen. Mannelijke agressiviteit hang samen met het hormoon testosterone.

Bij mensen is de agressie het grootst bij mannen tussen de 15 en 25 jaar. Zij hebben het hoogste gehalte testosteron in hun bloed.

Tegenwoordige onderzoeken hebben nog geen grote verschillen tussen de sexes gevonden. Toch worden de verschillen in 2 categorieën in gedeeld;

1. Man-vrouw verschil: Man-vrouwverschillen blijken niet zo groot in “self-reported” onderzoek als in onderzoek op basis van observatie. Verder blijken vrouwen meer agressie en kwaadheid te vertonen wanneer ze serieus getergd worden. Het verschil is, dat mannen soms om niks beginnen te vechten. Dat is bij vrouwen veel minder.

2. Testosteronverschil (leeftijd): Onder mannen met een hoog testosteronpercentage komt meer geweld voor. Opmerklijk is het verschil in het soort crimineel gedrag; mannen met een hoog testosteronpercentage zijn vaker veroordeeld voor verkrachting en moord, terwijl drugdealers en inbrekers vaak mannen zijn met een lager testosteronpercentage. Maar de verschillen zijn klein.