Item gefilterd op datum: mei 2014

Schizofrenie kent veel grensgevallen. In een groot onderzoek in de V.S. blijkt 1,3% van alle mensen wel eens een vorm van schizofrenie te hebben gehad. Minder dan 1% ontwikkelt een milde vorm van schizofrenie.

Het komt in alle etnische groepen voor en evenveel bij mannen als bij vrouwen. Bij mannen komt het wel vaak op jongere leeftijd tot uiting.

Het wordt vaker gerapporteerd in de V.S. en Europa dan in derde wereldlanden. In de V.S. komt het vaker voor bij armen dan bij rijken. (? !)

Schizofrenie kenmerkt zich door positieve symptomen (wat afwezig zou moeten zijn is aanwezig ) en negatieve symptomen (wat aanwezig moet zijn is afwezig).

De typisch negatieve symptomen zijn gebrek aan sociale interactie, emotionele expressie en spraak. Negatieve symptomen zijn hardnekkig en ongevoelig voor de meeste medicijnen en therapieën.

Positieve symptomen komen sporadisch voor en vallen in twee categorieën die weinig met elkaar te maken hebben.

a. De psychotische categorie bestaat uit wanen (irreële denkbeelden) hallucinaties (abnormale sensorische gewaarwordingen b.v. stemmen horen). PET scans signaleerden tijdens hallucinaties een verhoogde activiteit in de hypothalamus, de hypocampus, de basale ganglia en de prefrontale cortex.

b. De gedesorganiseerde categorie bestaat uit misplaatste emoties (b.v. enorm geluk of vreselijk verdriet terwijl daar geen echte reden voor is), bizar gedrag en gedachtenstoornis. De meest typische gedachtenstoornis bij schizofrenie is moeilijk begrip en het gebruik van abstracte concepten. Ze maken vaak gebruik van vrije associatie, zoals in dromen.

Schizofrenie kan acuut of chronisch zijn. De acute vorm heeft een grote kans op snelle genezing. De chronische vorm verbetert vaak maar gedeeltelijk en zeer langzaam. Voordat er medicijnen waren gingen de patiënten naar een tehuis, waar ze nooit meer uit kwamen. Nu kunnen velen met behulp van medicijnen een redelijk normaal leven leiden.

1. Mensen met een depressie voelen zich weken achter elkaar droevig, hulpeloos en lusteloos. Meestal is depressie het gevolg van ingrijpende gebeurtenissen of biologische veranderingen.

2. Major depressie hangt samen met afgenomen activiteit in de linker frontale cortex an toegenomen activiteit in de rechter frontale cortex.

3. Depressie lijkt samen te hangen met de genen die ook andere risico’s doen toenemen, niet alleen die van depressie. Sommige gevallen van depressie kunnen een gevolg zijn van de (virus) ziekte van Borna.

4. Drie soorten antidepressiva worden veel gebruikt: tricyclics, MAOIs en tweede generatie antidepressiva. We weten nog niet precies hoe ze werken.

5. Andere therapieën voor depressie zijn cognitieve psychotherapie, electroconvulsieve therapie en slaaptherapie.

6. Een aantal genen lijken samen te hangen met bipolaire depressie, waarbij mensen wisselen in stemming van manisch naar depressief en omgekeerd. Lithiumzout werkt meestal, hoewel we nog niet weten hoe dat komt.

7. Seizoensdepressie wordt gekenmerkt doorterugkerende depressie in een seizoen, meestal in de winter. Lichttherapie kan verlichting brengen.

(SAD =Seasonal Affective Disorder) Dit is een zeldzame vorm van depressie. Veel mensen zijn in de winter somber, maar deze mensen zijn dan echt depressief en in de zomer manisch. Sommigen vertonen het omgekeerde patroon. Deze vorm van depressie verschilt in veel opzichten van andere; de patiënt heeft vaak een “uitgesteld” bioritme (in plaats van een vervroegd, zoals veel andere patiënten).

Het is mogelijk met lichttherapie voordat de zon opkomt en nadat hij is ondergegaan de dag kunstmatig te verlengen. Sommige onderzoekers zeggen dat kunstlicht ’s morgens het meeste effect heeft.

Lithiumzout is de meest bekende effectieve therapie voor bipolaire stoornis en voor bepaalde gevallen van wisselende stemming. De werking werd toevallig ontdekt door J.F. Cade. Hij dacht dat urinezuur zou helpen tegen manische-depressiviteit en loste het op in lithiumzout. Het hielp en onderzoekers ontdekten tenslotte dat het lithiumzout daarvoor verantwoordelijk was. Lithium houdt de stemming vlak en voorkomt dat een patiënt in een depressie of een manie vervalt. Het moet wel nauwkeurig onder gecontroleerd worden, omdat kans op vergiftiging door overdosis groot is. Zwangere vrouwen mogen het middel niet gebruiken.

Hoe lithium werkt is nog niet duidelijk. Omdat het inwerkt op depressie en op manie kan het geen simpele toename of afname zijn van de activiteit van bepaalde synapsen. Bij 1/3 tot 1/5 deel van de patiënten werkt lithium niet. Zij hebben soms baat bij anticonvulsieve (tegen stuiptrekkingen) medicijnen, zoals carbamazepine.

Onderzoek bij bipolaire stoornis wees uit dat de genen van de chromosomen 4,6,11,13,15 en 18 waarschijnlijk verband houden met het optreden van de stoornis.

We onderscheiden unipolaire en bipolaire storingen. Bij unipolaire storing voelt een persoon zich depressief of normaal. Bij bipolaire storing, ook wel bekend als manisch depressief, voelt een persoon zich depressief of manisch. Manisch houdt in dat iemand overactief is, extreem lacht, onsamenhangend spreekt en ongeremd is. Soms zijn ze gevaarlijk voor zichzelf of anderen. De mate van glocose-omzetting is een goede indicator voor algemene hersenactiviteti en varieert als functie van manie en depressie. Dit kan zichtbaar gemaakt worden op een PETscan. Bij manie is de omzetting hoog, bij depressie laag, vooral in delen van de temporele en partiële kwabben.

De meeste, vooral oudere depressieve mensen hebben een verstoord bioritme. Remslaap is weinig wanneer de lichaamstemperatuur aan het dalen is en wordt meer wanneer de lichaamstemperatuur stijgt. Bij normale mensen treedt de eerste remslaap pas op na 80 minuten. Depressieve mensen hebben al na 45 minuten de eerste remslaap. De lichaamstemperatuur begint dan ook al te stijgen. Ze slapen onrustig, zijn te vroeg wakker en zijn overdag slaperig. De slaaptherapie; mensen gaan b.v. om 18.00 uur naar bed en staan om 2 uur op (volgens hun bioritme). Langzaam wordt dan die tijd verschoven naar normale tijden. Deze therapie vermindert de depressie voor maanden.

Aan andere benadering is de persoon de hele nacht wakker te houden. Dit geeft een snelle verlichting van de depressie, maar het effect duurt maar een paar dagen. Ook remslaaponthouding werkt even verlichtend, terwijl dat bij gezonde mensen de stemming juist verslechtert.

Oorspronkelijke gedachte: wanneer iemand lijdt aan epilepsie en schizofrenie en de symptomen van de ene stoornis toenemen, die van de andere afnemen.

In 1930 veroorzaakte de Hongaarse arts Ladislas Meduna opzettelijk elektrische schokken bij schizofrene patiënten om te zien of dit de symptomen zou doen afnemen.

Anderen gebruikten daarna hoge doses insuline om dit effect te bereiken. Dit is veel gevaarlijker en ingrijpender.

Hoewel ECT zelden afdoende helpt bij schizofrenie helpt het wel vaak mensen met een depressie. Toen de antidepressiva kwamen verdween de ECT grotendeels. (Het had ook een slechte reputatie). Nu wordt ECT gebruikt wanneer andere therapieën niet helpen of wanneer iemand zeer suïcidaal is, want het werkt veel sneller dan antidepressiva.

Patiënten krijgen spierontspanners of verdoving om letsel en vervelende ervaring te voorkomen. Meestal wordt ECT om de andere dag, gedurende twee weken toegepast.

De schokken zijn niet zo zwaar als vroeger en de kans op een hartstilstand is dan ook klein. De meest voorkomende bijwerking is geheugenverlies, maar als de schok alleen wordt toegediend aan de rechter hemisfeer wordt die kans verkleind, terwijl het antidepressieve effect blijft.

Van de depressieve mensen reageert 80% goed op een shock, terwijl maar 64% goed op medicijnen reageert.

Kans op terugval is wel groot, maar kan uitgesteld worden met medicijnen.

Hoe ECT precies werkt is nog steeds niet duidelijk. Het stimuleert de productie van additionele dopamine type D1 en D2 receptoren in de nucleus accumbeus en vermindert het aantal norepinephrine receptoren van postsynaptische cellen en veroorzaakt veel andere effecten.

Voor 1/3 van depressieve mensen helpen medicijnen niet. Zij hebben baat bij cognitieve-, gedrags- en interpersoonlijke psychotherapieën. Ze zijn duur en tijdrovend en helpen niet voor iedereen. Soms hebben ze langdurig resultaat.