Impact van nieuwe media op samenleving:

• Contrasterende visies over relatie tussen nieuwe media en samenleving
• Door opkomst nieuwe media terecht in nieuw soort maatschappij, informatiemaatschappij?

Utopieën en dystopieën (maatschappelijk, semi-wetenschappelijk discours)

Midden ’90: doorbreken nieuwe media bij groter publiek:

• Meningen over sociale en economische impact sterk uiteen
  • Internetpioniers: utopische visie

= mogelijkheid tot nieuwe, rechtvaardigere maatschappij waar bestaande ‘aardse’ machten geen invloed meer zouden hebben

- P. 256

• Tegenstanders van het internet
  • Bedreigde democratie, communicatie op afstand zou bestaande sociale relaties vernielen, zouden onder volledig (elektronische) toezicht van machthebbers
  • In navolging van ludieten (19^de eeuw): neo-ludieten tegen technologische verandering

Technologisch determinisme versus social shaping of Technologies

Veel van utopische en dystopische voorspellingen ingegeven door technologisch determinisme

• = manier van denken waarbij van uit gaan dat technologische veranderingen onvermijdbaar zijn en dat ze bepaalde sociale veranderingen noodzaken
• Aard technologieën en richting die ze uitgaan: voorbestemd door innerlijke technologische logica of economische wet

-Technologieën = gegeven

-Sociale wetenschappers kunnen enkel sociale gevolgen ervan vaststellen

Tegenover technologisch determinisme: social shaping of Technologies

• = ervan uitgaan dat sociale, institutionele, economische en culturele factoren mee bepalen hoe en in welke richting de ontwikkeling van technologieën verloopt
• Evoluties in ICT en haar sociale en economische complicaties zijn product van ontelbare strategische beslissingen
• Naast economische redenen: ook gebruiksvriendelijkheid van technologieën, compatibiliteit met andere, overheidsbeleid,.. belangrijk voor al dan niet doorbreken van technologie

Sociale psychologie van het internet

Computer-mediated communication (communicatie via computer (CMC))

• Onderzoek begin in ’70 (wanneer organisaties pc’s met elkaar begonnen te verbinden)

Hoofddoel: pc’s linken voor veiligheidsredenen en om informatieoverlap te vermijden

• Groeien idee systemen voor groepscommunicatie (mensen gebruikten netwerken om berichten naar elkaar te sturen)
• Nu: interpersoonlijke internettoepassingen veruit het belangrijkst

Onderzoek naar CMC: theorieën centraal:

• Social Presence Theory – sociale aanwezigheid
  • Short Williams en Christie (midden ’70)
  • = gevoel dat andere actoren deelnemen aan interactie

-Minder kanalen en codesystemen: minder bewust van aanwezigheid -anderen

-Als sociale aanwezighedi vermindert: interacties minder persoonlijk

• CMC scoren laag
• Sproul en Kiesler: verschil CMC en face-to-face:

-Gebrek aan ‘social context cues’ bij CMC

= tekens die naar de sociale context verwijzen

• Media Richness Theory
  • Daft, Lengel, Trevino
  • Media kunnen geschikt worden volgens mate waarin ze rijke info over kunnen brengen in bepaalde tijd

-Face-to-face: rijkste medium

-CMC: arm wegens gebrek non-verbale tekens

• Stellen sommige media beter aangepast voor versturen bepaalde boodschappen dan anderen

Beide theorieën onder 1 noemer: ‘cues-filtered-out approaches’

• Experimenten geïnspireerd door deze theorieën: effecten vinden van CMC op inter-persoonlijke communicatie
  • Boodschappen via CMC:

-onpersoonlijk, koud, asociaal

-gebruikers meer op zichzelf betrokken, minder geneigd zich indrukken te -vormen van andere actoren als individuen

-emotionele uitdrukkingen vaak negatief of verhit

-participatie is gelijker

• onpersoonlijke imago CMC strookt niet met latere veldonderzoeken en niet met feit dat sociale implicaties bloeien op het internet
  • CMC niet enkel negatieve effecten:

-Disinhibition effect (ongeremdheid gedrag op internet)

In positieve en negatieve richting

Ondanks kritiek: experimentele bevindingen van cues-filtered-out approaches niet van tafel vegen

• Technologische kenmerken CMC nog steeds belangrijk om communicatie via CMC te begrijpen
  • Uitdaging: rol die kenmerken spelen begrijpen om variabelen te vinden die verschillende uitkomsten in verschillende contexten verklaren

Theorie in die richting:

• Sociale Information Processing Theory (SIP):
  • Ervan uitgaan dat mensen die communiceren via CMC gemotiveerd zijn sociale relaties te ontwikkelen

-Adhv aanwezige tekstsystemen indruk vormen van andere

-Op basis van indrukken beeld vormen

-Beeld steeds testen en bijstellen

• Proces meer tijd in beslag dan bij face-to-face

Nieuwe media meer dan enkel internet (belangrijkst en omvangrijkst)

APRANET

Late ’60:

• Pc groot,duur, gespecialiseerd en onderling stek verschillend
  • Ver van elkaar – onmogelijk elkaars computer te gebruiken
    • Met elkaar verbinden via telefoonlijn (vrij snel mogelijk maar omslachtig)
• Eerste stap in verbinden:
  • Onderzoeksafdeling Amerikaanse defensie (APRA)
  • Elkaar pc’s bereiken via 1 terminal (APRANET)
  • Ontwikkelen ‘packet switching’

Verknippen data in kleine pakjes – versturen naar digitaal adres – bij aankomst weer in juiste volgorde plaatsen

Voordeel: iedereen tegelijk zelfde lijnen kunnen gebruiken

Voordeel: pakjes niet noodzakelijk zelfde pad moesten volgen

• Robuust systeem
• Eind ’80: uitgebreid maar VS netwerk

Naar een globaal netwerk

Vooruitzicht: lang: meerdere kleine netwerken ipv van 1 globaal

• Naast APRANET ontwikkelden zich andere soorten netwerken
  • Bv: coöperatieve netwerken op basis van Bulletin Board Services (BBSs)

Wereldwijde netwerken (begin ’80) door gebruikers van persoonlijke computers

Gebruikten bepaalde gratis software om wereld rond via telefoonlijn (maakte many-to-many communicatie mogelijk)

Nadeel: systeem over telefoonnetwerk (hoge rekeningen)

• Bv: commerciële netwerken

Voor interne doelen/ winst maken

• Bv: LAN (local area networks)

Computers in verschillende kamers van 1 instelling aan elkaar linken

Vroege ’90: eerder verschillende en technisch incompatibele netwerken

• Ook bedrijven: netwerk eerder incompatibel te houden om klanten te binden

Toch 1 groot netwerk:

• Naast APRANET in Frankrijk en UK andere grote netwerken – deze koppelen (maar gebruikten verschillende systemen)
  • Creëren poorten (gateways), verantwoordelijk voor vertalen van pakketen van ene stijl naar andere
    • Transmission Control Protocol (TCP) – internet protocol (IP)
    • INTERNET

Ook vandaag: internet uit netwerk van netwerken

Later: systeem om organisaties in netwerk terug te vinden (Domain Name System (DNS))

• Domeinnamen gekenmerkt door punt ‘.’
• Bij elke naam numeriek IP-adres

Late ’70 en ’80: bouwen krachtigere netwerken

• Werken met ruggengraatsyteem van snelle, krachtige kabels en satellieten waar lokale netwerken en servers op aangesloten werden

Het WWW

Begin ’90: internet exponentieel toegenomen – moeilijker om dingen effectief terug te vinden

• Ontwikkeling World Wide Web

Berners-Lee en Cailliau: ontwikkelen URL (universe resource locator)

• Adhv karakters aanduiden waar bron zich bevond
  • Hypertekst mogelijk
  • Ontwikkelen taal (HTML) die tekst, foto’s,.. in hypertekst vertaald zodat pagina’s gezien en gevonden via URL

Browser nodig om inhoud via http (hypertext transfer protocol) te verspreiden

• 1993: eerste Mosaic
• Door browsers geen verdere kennis over computers vereist
• Aantal internetgebruikers neemt exponentieel toe

Figuur 73

De dotcom bubble en de millenium bug

1995: Netscape met internetbrowser naar beurs

• Startsein elektronische ‘gold rush’ – ‘dotcom’ hype
• Succes eerste internetbedrijven brengt grote groei internetgerelateerde bedrijven op gang
  • Gunstig economisch klimaat (aandelen de hoogte in)
  • Businessplans vaak niet realistisch (eerst naambekendheid – dan winst)
    • Veronderstellen monopolie

10 maart 2000

Figuur 74

Eeuwwisseling: millenium bug/ Y2K probleem

• Oorspronkelijk data in pc’s geprogrammeerd als getallen met 2 digits
  • Overgang naar 2000: vastlopen?

Inspanningen om computersystemen aan te passen

Slechts weinig problemen

• Eind ’90: enorme groei internet, angst voor grote crash

Zoeken naar betere verbindingen (broadband verbindingen)

3^de generatie (3G) met mobiel internet

Naar web 2.0

Web 2.0:

• 2003
• Wijdere bekendheid door conferentie van O’Reilly media in 2004
• = aantal nieuwe technologische principes als naar feit dat web meer en meer sociale bezigheid wordt, een constructie van gebruikers
• Belangrijke toepassingen:
  • Wiki’s = open webpagina’s waarin alle geregistreerde gebruikers kunnen publiceren, bijvoegen en veranderen

Binnen alle pagina’s met elkaar verbinden door netwerk van hyperlinks (doorklikken)

• Folksonomies = systemen waarbij gebruikers zelf webinhouden classificeren

Sleutelprincipes: tagging (gebruikers categoriseren webpagina’s door er label aan te hangen

Tags vormen metadata die zoeken naar inhoud vergemakkelijken

• Mashups = hybride applicaties, waarbij 1 of meerder technologieën of services samengebracht worden en een nieuwe dienst vormen

Figuur 75

• Social network sites = gebruikers kunnen zichzelf voorstellen op webpagina adhv tekst, foto’s, video’s
  • Plaats waar men sociaal netwerk rond zich kan opbouwen

O’ Reilly: toepassingen hebben eigenschappen gemeen – principes kenmerkend voor web 2.0:

• Software wordt geleverd als dienst en niet als product
  • Wordt continu bijgewerkt
  • Voor bedrijven belangrijk controle te verwerven over unieke, zeldzame databronnen die rijker worden wanneer meer mensen ze gebruiken
  • Gebruikers ingeschakeld als medeontwikkelaars
  • Web 2.0 ondernemingen proberen collectieve intelligentie te oogsten
    • Profiteren van grootschalige participatie en peer review van inhoud waardoor kwaliteit service continu verhoogd
    • Web 2.0 toepassingen niet enkel richten op grote massa consumenten die allemaal zelfde willen, maar ook op niche consumenten met specifieke wensen
      • Door klanten selfservice
      • Nieuwe services kunnen op verschillende toestellen gebruikt worden
      • Eenvoudige programma-elementen zorgen voor flexibeler web
        • Klassieke websites in HTML
        • Nu: data gemakkelijk exporteren zonder vorm