Semiotiek of semiologie = de wetenschap van de tekens

tekens binnen een maatschappij, onderdeel van de sociale psychologie

 de semiologie moet laten zien wat tekens tot tekens maakt en welke wetmatigheden eraan ten grondslag liggen (wetmatigheden die door semiologie aan het licht worden gebracht, zullen ook van toepassing zijn op de linguïstiek)

(linguïstiek is onderdeel van algemene wetenschap van semiologie)

- ideaaltype = een zo helder en zo scherp mogelijke formulering van de zinssamenhang van een handeling.

- hypothetisch model dat duidelijk maakt hoe een specifiek soort menselijk handelen zou verlopen indien het volkomen consequent op een welbepaald doel gericht was of indien het volkomen consequent op een bepaalde waarde gericht was

-> in werkelijkheid: het verloopt slecht in zeldzame gevallen en bij benadering zo

ð het ideaaltype heeft geen empirische maar verklarende waarde

- Verstehend verklaren = het begrijpen van de zin, de logica die handelenden volgen

-> rationalistische methode

MAAR: sommige handelingen zijn irrationeel, deze kunnen misschien op een andere manier worden verklaard bv. Niezen, affectie

ð onderscheid tussen causaal (oorzaak-gevolg, uitwendig)verband en “erklärend verstehen” (betekenisverband leggen)

ð ideaaltypische verklaringen zijn vaak empirisch niet correct

ð hoe rationeler mensen handelen, hoe meer de verstehende methode ook causaal verklarende waarde krijgt (rationaliseringsproces->steeds meer handelen verklaren)

Ideaaltype legt de zin, de logica v/e handeling bloot

Bv. de geest van het kapitalisme

Beperkingen

1 sommige onderzoekers laten de ideaaltypes al snel doorgaan voor werkelijkheid i.p.v. eigen constructies bv; moderniteit

2 opvatten van ideaaltypes als ethische idealen, als waardemaatstaf om empirische verschijnselen te beoordelen

 een ideaaltype is echter slecht ideaal in de zin van “logisch volkomen”

(Webers eis: sociologische wetenschapper is vrij van waardering)