Afwezige betekenaar

De betekenis van wat niet geselecteerd is (Fiske).

bv. jij i.p.v. U

Een semioticus let bij de analyse van een reclameclip niet enkel nauwkeurig op wat er te zien is, maar ook op de niet-geselecteerde elementen die tot hetzelfde paradigma behoren.

De betekenis van de betekenaar wordt niet enkel bepaald door het object waarnaar de betekenaar verwijst, maar wel door de afwezige betekenaars die op de paradigmatische as voorkomen.

Binaire oppositie

Sommige semiotici zijn van mening dat in paradigma’s in laatste instantie neerkomen op polaire, of binaire, opposities. Ze zouden de basisstructuren van ons denken uitmaken. Je kan de betekenis van iets kennen door het tegenovergestelde te kennen = ongenuanceerd!

De meeste van de opposities in de Bond films maken deel uit van een ruimere ideologische context.

Kleinst mogelijk betekenisonderdeel zoeken.

De comutatieproef

De analyse van een tekensysteem is niet steeds een eenvoudige opdracht.

= een willekeurig onderdeel uit een syntagmatische keten verwisselen met een ander onderdeel; als dit een overeenkomstige betekenisverschuiving voor gevolg heeft is de proef geslaagd en weet men dat het syntagma-fragment een betekenende eenheid is.

Dit is vooral erg moeilijk bij een foto.

Reconstructie van de Code

Eenmaal de syntagmatische eenheden geïsoleerd zijn, kan men verzamelingen opstellen van potentieel onderling verwisselbare tekens  dus het paradigma waartoe het teken behoort

~> eigenlijke semiotische werk: de combinatie- en selectieregels reconstrueren waaraan de tekens in het onderzochte systeem beantwoorden

Syntagmatische analyse van verhaalstructuren

Syntagmatisch basisschema van verhalen: evenwicht-verstoring-evenwicht

Hodge en Kress: het gebruik van deze gebruikelijke, doodnormale narratieve structuur draagt bij tot het ‘naturaliseren’ van de inhoud van het verhaal zelf

~> verhalen leggen n.a.v. hun vertrouwde structuur op aan wat uniek en onverwacht is, en maken zo het onbekende vertrouwd

voorspelbaar einde -> terugkeer naar evenwicht = narratieve sluiting

MAAR verrassende pointe ~> de vorm maakt de inhoud minder geloofwaardig

Vladimir Propp over sprookjes en Umberto Eco over James Bond

Propp: de studie van de vorm van de opbouw = morfologische analyse

Door hun schematisch verloop zijn de personages in sprookjes ook erg schematisch ingevuld, het gaat veeleer om karaktertypes, het verloop gebeurt dan structureel erg voorspelbaar

Basisschema: <voorbereiding/complicatie/overdracht/strijd/terugkeer/erkenning>

~Eco over James Bond

Plot: het verhaal zoals het gelezen of bekeken wordt (betekenaar)

Story: het verhaal in chronologische volgorde (betekenis)

De structuur van de story is niet noodzakelijk die van de plot.