1919: enkelvoudig stemrecht

Tussen 1919 en 1921 werd de Belgische samenleving gedemocratiseerd zowel politiek als sociaal.

In Belgie verwierf de georganiseerde arbeidersbeweging politieke en institutionele erkenningeconomische gevolgen

Door het enkelvoudig stemrecht kreeg de arbeidersbeweging reële politieke macht in het parlement.

1 enkele politieke partij kon niet meer genoeg stemmen vergaren voor een absolute meerderheidcoalitieregering

de sociale kwestie werd niet alleen een strijdpunt, omdat de ondernemers en de arbeidersbeweging er andere opvattingen over hadden, de eis voor sociale bescherming viel in de tijd samen en werd gekoppeld aan de eis voor algemeen stemrecht.

belangrijk om electoraal aantrekkelijk te zijn voor de arbeiders

Er werd begonnen met de uitbouw van een eigen katholieke arbeidersbeweging.

1904: Algemeen Secretariaat voor Christelijke Beroepsverenigingen van Belgie1912: de organisatie werd verder uitgebouwd tot Algemeen Christelijk Vakverbond van Belgie

Ook voor de boeren werden specifieke katholieke organisaties opgericht: de boerenbonden. Hier stonden eigendomsverwerving en sociale samenwerking centraal bedoeling was om de landbouw in Vlaanderen leefbaar te houden, al dan niet in combinatie met fabrieksarbeid

Katholieke partij was aan de macht tussen 1884 en 1914…zo kon zij in grote mate een stempel drukken op de sociale politiek.

De katholieke opvatting verschilde van de socialistische, vooral op het vlak van de organisatie van de sociale politiek. Waar de socialisten de nadruk legden op de rol van de staat, benadrukten de katholieken de inbreng van de sociale organisaties.

De katholieken : sociale bescherming uitbouwen , rol van staat beperkte zich tot het subsidiëren van deze initiatieven.--> gesubsideerde vrijheid

De wet van de mutualiteiten (1894)was op die leest geschoeid. Ziekteverzekering was niet verplicht, maar was gebaseerd op een netwerk van mutualiteiten met vrijwillige aansluiting. Deze mutualiteiten worden door de staat gesubsidieerd. Mutualiteiten zijn lokaal georganiseerd, maar de subsidieregeling moedigde de vorming van overkoepelende structuren aan.

Voor de werkloosheidsverzekering bestond een dergelijke regeling niet. Werkloosheid was nochtans ook een sociaal probleem.

Werkloosheidskassen waren een dienst die de vakbonden aanboden maar de werkloosheidsverzekering op dezelfde manier organiseren zoals de mutualiteiten was politiek ongewenst, omdat de ontwikkeling van de vakbonden dan zou gestimuleerd worden

Steden speelden hier ook een rol in. Bv .in gent werd er een systeem van werkloosheidsverzekering op basis van werklozenkassen van de vakbonden georganiseerd

Louis Varlez: belangrijke rol in de internationale arbeidersorganisatie. Was geen conservatief persoon maar een vooruitstrevend liberaal.

Heeft studies gepubliceerd over de lonen in Gent. Hij zag dat werkloosheid inherent was aan de werking van het kapitalisme en geen morele kwestie was.

Arbeidersongevallenverzekering(1903): wou je als slachtoffer aanspraak maken op een vergoeding, dan moest hij of zij, conform het burgerlijk wetboek bewijzen dat hij of zij schade had geledenbijzonder moeilijk

Nu: schuldvraag wordt niet meer gesteld. Een arbeidsongeval is de schuld van het toeval

Op de vooravond van de eerste wereldoorlog speelde de staat een actievere rol in het sociale leven, waarbij een centrale rol was weggelegd voor de organisaties van de arbeidersbeweging

1 terrein dat de werkgevers nog steeds als het hunne beschouwen: de loonvorming

1885: oprichting Belgische werkliedenpartij: ambitie om de hele Belgische arbeidersklasse te organiseren en voor hen op te komen.

1919: algemeen enkelvoudig stemrecht

De bwp was niet alleen een politieke partij, maar een conglomeraat van organisaties waarvan de partij de spil vormde. Vakbonden, mutualiteiten en coöperatieven vormden de ruggengraat.

-vakbond: kwam op voor betere lonen en arbeidsvoorwaarden

-coöperatieven: bv. De vooruit boden hun leden consumptiegoederen aan voordelige prijzen.

-mutualiteit: zij betaalden ziektekosten en geneesmiddelen en de leden konden tegen voordelig tarief ene beroep doen op een geneesheer.

1898: oprichting van de syndicale commissie.

De staking van 1886 leidde ertoe dat de staat zich ging buigen over het lot van de arbeider. zo kwamen er in 1878 sociale wetten: ze hadden betrekking op het loon: zo werd het trucksysteem (deel van loon werd in natura betaald) en de verplichte winkelnering (arbeiders werden verplicht een deel van het loon te besteden in handelszaken gedreven door hun werkgever)afgeschaft

Rond eeuwwisseling werd die wetgeving nog verder uitgebreid met zondagsrust en de wet op de arbeidersovereenkomst voor de werklieden

In 1870 kwam het kapitalisme in een crisis terecht sociale en politieke gevolgen

Gevolg 1: groeiende internationalisering van de economie.

Gevolg 2 : aangroei van het aantal bedrijven, maar ook concentratie van het kapitaal. Ondernemingen worden steeds groter en stellen steeds meer mensen tewerk. Grote families zoals solvay (zie vorige hoofdstukken) controleerde steeds meer bedrijven.

Gevolg 3: westerse landen gingen opzoek naar kolonies, die op hun beurt nieuwe expansiemogelijkheden boden.

De internationalisering wordt mogelijk gemaakt door een monetair eenmakingsproces. Goudstandaard was het instrument en de nationale banken de agenten.

Prijsstabiliteit en het behoud van de waarde van de munt staan centraal.

Crisissen werden betaald met prijsdaling, en omdat het productieproces arbeidsintensief was, kwamen de lonen direct in het vizier.

De grote staking van 1886, een reactie op de sociale ellende die het gevolg was van de economische crisis, toonde aan dat het sociale problemen reel waren en een politiek antwoord vroegen sociale kwestie, die in de negentiende eeuw de politieke agenda in Belgie en andere industrielanden zou beheersen.

De sociale problemen werden gepolitariseerd door de socialistische arbeidersbeweging op het einde van de negentiende eeuw.