In USA leerproblemen best vroeg aanpakken, nog vóór begin formeel onderwijs.

Bekendste programma is Head Start (Engels: “voorsprong”)
= 2 jaar lang kleuterschool, voeding en gezondheidszorg. De ouders worden er ook bij betrokken.

(opmerking: Canada heeft een analoog programma voor indianen, eskimo’s en mestiezen, nl. Aboriginal Head Start)

Resultaten tonen dat kinderen die meededen aan deze programma’s beter scoorden op IQ en schoolprestatie dan de controlegroep gedurende de eerste 2 tot 3 jaar van de lagere school. Na die tijd dalen de verschillen. (Maar toch vaak langdurige effecten; tot in de adolescentie)

Een ander voorbeeld: High/Scope Perry Preschool Project, Resultaten:

• In adolescentie vaker werk en minder delinquent
• 27 jaar: vaker opleiding afgemaakt, hoger loon
• 40 jaar: voorsprong behouden op alle domeinen.

Niet aan universiteit (= ‘echte’ Head Start of andere ‘community based’ programma’s)

Verklaring voor de afname van het effect na 2 – 3 jaar: kinderen gaan naar een lagere school met een zwakke kwaliteit.

Toch zijn de voordelen nog steeds indrukwekkend. Dit kan mede te maken hebben doordat de ouders betrokken werden in Head Start, waardoor de omgeving stimulerend is.

• Kind – gerichte (‘child-centered’)
  • Brede waaier van activiteiten waaruit kinderen kiezen
  • Veel leren tijdens het spel
• Schoolse (‘academic’)
  • Strak gestructureerd
  • Aanleren van schoolse vaardigheden (bv. letters, getallen, kleuren, vormen, ...) op basis van herhaling en dril

Er is een toegenomen druk om de nadruk te gaan leggen op formeel schools leren
 Nadelige gevolgen:

• Motivatie neemt af
• Meer stressgedragingen (bv. wiebelen, schommelen)
• Slechtere studiegewoonten + zwakkere schoolprestaties (meer bij lage SES kinderen)

Kleuterschool = geplande, opvoedende ervaringen bedoeld om ontwikkeling van 2 tot 5 jarigen te bevorderen
Kinderopvang = reeks voorzieningen om toezicht te houden op kinderen van werkende ouders (bv. thuis of kinderdagverblijf)

Met de leeftijd is er de trend van de overgang van opvang “thuis” naar opvang in “centrum”. Maar hoe dan ook ervaren vele kinderen verschillende types van opvang en wisselen ze regelmatig.

De grens tussen kleuterschool en kinderopvang is niet altijd duidelijk.

(opmerking: schooldag in USA is maar een halve dag!)

Home Observation for Measurement of the Environment (HOME)

Kleuters die intellectueel goed presteren zijn degene :

• Die een thuis hebben met veel speelgoed en (kinder)boeken.
• Met warme ouders die intellectueel stimulerend zijn en die uitstapjes organiseren naar interessante plaatsen waar veel de zien en te doen is. Ze stellen redelijke eisen voor sociaal aangepast gedrag, en lossen conflicten op met redelijkheid

 Deze kenmerken vind men minder vaak bij arme gezinnen.

Als lage SES ouders toch hoge HOME-scores halen, dan doen hun kinderen het beter op IQ tests.

Besluit: thuisomgeving speelt grote rol in zwakkere intellectuele prestaties van lage SES kinderen!