Item gefilterd op datum: december 2012

de studie van de lichaamshouding, -beweging en gestures (dit zijn partiële lichaamsbewegingen, bv. met handen en benen)

• Emblemen: gedragingen waarvan de directe verbale vertaling gekend is door alle leden van een sociale groep. Emblemen zijn dus stille woorden. Vb. op horloge tikken om te vragen hoe laat het is. Kenmerkend is dat het cultureel bepaald is, dus moet je oppassen met het tonen emblemen in andere culturen.
• Illustrators : soms kan men objecten het best omschrijven, door gebaren te gebruiken die de omvang, de vorm of de beweging aanduiden (vb. zigzag beweging maken). Ze zijn dus steeds complementair aan het discours. Zie pag. 65 voor Ekman.
• Regulatoren : vervullen een non-verbale regulerende functie : ze werken als verkeerslichten tijdens een interactie. Hoofdknikken , oogcontacten , … We gebruiken ze automatisch en onbewust.

• Affectvertoners : drukken emotionele toestand uit , via de gezichtsexpressie maar ook via de rest van de lichaamsexpressie, vb. bij leugenaars moet je niet kijken naar het gezicht want deze controleren ze maar de houding niet , ze hebben een ongemakkelijke houding.

• Adaptoren : Mensen vertonen soms vreemd, repetitief, nerveus gedrag, vb. klikken met je bik , in je haren spelen  wijzen naar stress en vervullen persoonlijke noden. Onderscheidt tussen self-adaptors : zichzelf aanraken en object-adaptors : aanraken van objecten

Deeldomeinen : Kinesics – kinetische code (Ekman en Friesen)

• Non-verbale communicatie is minder controleerbaar dan verbale communicatie, non-verbale communicatie zou de werkelijke emoties weergeven. Bij tegenspraak tussen beide kiest men dan ook voor de non-verbale tekens. Men spreekt wel eens van leakage: het non-verbale gedrag zou de ware emoties laten uitlekken.
• Toch kan non-verbale communicatie ook gecontroleerd en gestuurd zijn (vb. spindoctors)
• Non-verbale communicatie komt in de geschiedenis ook op de eerste plaats. De eerste mensen communiceerden via gebaren.
• Interactie tussen non-verbale en verbale communicatie

• Herhaling : de non verbale uitdrukking herhaald de verbale uitdrukking : iemand zegt nog 3 minuten en steekt 3 vingers op
• Vervanging : Een non verbale uitdrukking word gebruikt i.p.v. een verbale uitdrukking ; hoe was je dag ? steekt duim omhoog
• Tegenspraak : De non verbale uitdrukking ondermijn de verbale uitdrukking ; ik ben blij je te zien , op een sarcastische toon gezegd
• Complementering : de non verbale uitdrukking bevestigt de verbale uitdrukking : ik vind je cadeau fantastisch gezegd met een lach op het gezicht
• Accentuering : non verbale uitdrukkingen beïnvloeden de verbale uitdrukking ; “ en het belangrijkste van al met luide stem zeggen
• Regulering : de non-verbale uitdrukking onthuld en controleert de verbale uitdrukking ; kijken naar het horloge , laten weten dat het tijd is om te vertrekken

Non-verbale communicatie is vaak effectiever in het communiceren van emoties dan verbale communicatie (vb. een knuffel helpt beter om een kind te troosten dan spreken). Het is ook daarom dat men bij bv. het afbreken van een relatie een brief schrijft om een emotionele scène te vermijden. Verbale communicatie is belangrijk om over abstracte dingen in verband met onze omgeving te praten (vb. filosoferen).

Nadat je iemand leert kennen zal je na de eerste indruk proberen om via non-verbale tekens relationele informatie te verschaffen om een idee te krijgen van hoe de interactie verloopt. Er zijn drie mogelijkheden volgens Mehrabian.

• Liking : door gezichtsuitdrukkingen , oogcontact , glimlachen ,…

Dit wil zeggen dat je geaccepteerd wordt , het omgekeerde betekent dat het individu je niet echt wil kennen

• Status : afhankelijk van je lichaamshouding en gebarentaal, vb. iemand die een relaxte houding heeft en veel gebaren maakt heeft waarschijnlijk een hogere status dan iemand anders die dat niet doet
• Responsiveness : De graad van psychologische betrokkenheid in een interactie , dit wordt duidelijk gemaakt door het aantal gespreksbijdragen, de hoeveelheid gebaren, .. .

Hoewel we dit ook gewoon kunnen vragen is dit niet gebruikelijk en eerder vreemd, daarom leidt men het af uit non-verbale cues.

Op basis van iemand non-verbale kenmerken(uiterlijk, manier van spreken, ..) leiden we informatie af over: geslacht, leeftijd, .. . We moeten het op deze manier vaststellen omdat je bij de eerste ontmoeting met iemand geen persoonlijke vragen zal stellen maar eerder small talk zal gebruiken.

• Kan onbedoeld zijn omdat mensen het minder kunnen controleren. Net omdat men het minder goed kan controleren, gaan mensen eerder af op de niet-verbale tekens. Maar het kan ook bedoeld zijn vb. een deftig pak aantrekken om de prof te laten weten dat je ernstig bent.

• Bestaat uit verschillende codes : deze codes moeten juist gebruikt worden zodat onze bedoeling als bedoeld geïnterpreteerd worden. Men kan het dus zo coördineren dat verschillende non-verbale codes samenwerken en dezelfde boodschap uitzenden, versterken ze elkaar en omgekeerd (lichaamsbewegingen , gezichtsuitdrukkingen , tijd en ruimte , fysieke verschijning , …).

• Is onmiddellijk omdat ze verbonden zijn aan ons lichaam, in tegenstelling tot woorden die je eerst kan afwegen enz.. . Ze zijn er automatisch als we face-to-face communiceren. Non verbale tekens zijn ook continu, ze vloeien in elkaar over en hebben geen begin of einde zoals woorden dat wel hebben. Ook zijn ze natuurlijkeren minder arbitrair dan hun verbale tegenhangers, maar toch zijn sommige vastgelegd bij conventie (vb. fuck you).

• Zowel universeel (en aangeboren) als cultureel (en geleerd). Vele non-verbale tekens zoals emoties zijn universeel (vb. huilen, wijzen,..). Hoewel sommige zijn aangeboren, hebben we geleerd ze te onderdrukken (vb. tanden ontbloten als je kwaad bent is vervangen door de lippen op elkaar persen). Het verschil tussen mannen en vrouwen is van culturele aard want zo zijn vrouwen meer geoorloofd om hun emoties te tonen en mannen mogen meer woede tonen.

Modellen (volgens MqCuail en Windahl) : vereenvoudigde voorstellingen die de voornaamste elementen van het communicatieproces en hun onderlinge relaties tonen

Functies : Ordenend , verklarend (=geven zaken op een vereenvoudigde, ondubbelzinnige manier weer) , helpen voorspellen (= indien men de logica van het model volgt, zullen bepaalde uitkomsten waarschijnlijker zijn) , helpen controleren en organiseren ( = elementen ordenen en met elkaar verbinden en doordat ze ons een beeld verschaffen van een geheel dat we anders misschien niet opmerkten)

2 soorten van communicatiemodellen :

- Structurele modellen: de ontleding van het geheel staat centraal, waardoor de aandacht gevestigd wordt op de samenstellende delen vb. er is sprake van een zender, signalen,..

- Functionele modellen: de relaties tussen onderdelen staan centraal vb. oorzaak-gevolg. Deze soort komt het meest voor en is normaal want communicatie bestaat uit verandering en evolutie.

Vormen

- Verbale modellen

- Diagrammen

- Mathematische modellen

Beperkingen / gevaren van modellen

- Eng denkkader

- Onvolledig

- Onvereenvoudigd

- Bevat vaak verborgen assumpties : verborgen veronderstellingen

- Nooit geschikt voor alle doelen en analyseniveaus

• De informatie die de ontvanger stuurt naar de zender zodat deze het communicatieproces kan evalueren.
• Verbaal (vb. vragen stellen) of non verbaal (vb. fronsende wenkbrauwen)
• Direct of uitgesteld
• Mogelijkheid verschilt sterk van kanaal tot medium, het gaan van face-to-face tot klaagbrieven schrijven naar tv-bedrijven

- Sommige culturen gebruiken taal in zijn formele zin van het woord. Hierbij is protocol zeer belangrijk, vb. respect tegenover hoger geplaatsten. Voornamelijk in culturen waar een bepaalde hiërarchie heerst

- In culturen waarin de taal informeler is, wordt daarentegen de klemtoon gelegd op minder hiërarchie en bureaucratie en gelijkheid van individuen.