Item gefilterd op datum: december 2012

Klanken

Leren van een vreemde taal = leren uitspreken en combineren van klanken die typisch zijn voor die taal.

1^ste subsysteem van een taal = het klankensysteem

Fonologie = de studie van de significante klankpatronen

Fonemen = significante klankverschillen

Bv: ‘p’ en ‘b’ zijn fonemen – je kan er woorden mee vormen die een andere betekenis hebben: bv: ‘paard’ en ‘baard’

Kennis van het klankensysteem:

• Hoe fonemen uitspreken
• Welke intonatie gebruiken
• Waar klemtoon leggen

Woorden

Klanken worden tot woorden gecombineerd die een bepaalde betekenis hebben.

Semantiek = de wetenschap die zich bezighoudt met de betekeniseenheden in onze taal.

Morfemen = basiseenheid van betekenis:

• ‘vrije’ morfemen:
  • Equivalenten van woorden

Bv: poes, hond

• ‘gebonden’ morfemen:
  • Komen enkel in combinatie met andere morfemen voor

Bv: ‘s’ voor meervoud, ‘je’ voor verkleinwoord

Zinnen

Syntaxis = de wetenschap die zich concentreert op de zinsstructuur van een taal.

Syntactische kennis:

• We kunnen woorden in juiste volgorde zetten
• We kunnen betekenis toekennen op basis van woordvolgorde

• Kennen basisstructuur van zinnen
• Kennen grammaticale functies van woorden
• Kennen regels om nieuwe zinnen te creëren en om bestaande zinnen om te zetten in andere vormen

“Taal”: wordt in zeer veel verschillende betekenissen gebruikt

Natuurlijke taal:

• Talen die in een menselijke gemeenschap van oudsher worden gebruikt voor algemene communicatie en die een kind, opgroeiend in zo’n gemeenschap als moedertaal aanleert.
• Essentieel menselijk
• Mensen onderscheiden zich van dieren
• Maakt deel uit van de eigenheid van de mens
• Mens heeft er weinig vat op, kan ze niet veranderen, taal is er altijd al geweest,…
• Onderscheid:
  • Speech (gesproken taal)
  • Geschreven taal (secundair, ondergeschikt aan speech)
  • Geschreven taal dient om gesproken taal te representeren

Bv: Nederlands, Frans, Engels,…

Artificiële taal:

• Door mens gemaakt
• Kan door mens verandert worden

Bv: Esperanto, computertaal,..

Taal is symbolisch

Teken = voertuig van betekenis

Teken:

• Signifiant (vorm waarin het wordt uitgedrukt)
• Signifié (datgene dat wordt opgeroepen in het hoofd van de communicator)

Signifiant:

• Natuurlijke taal: geheel van klanken
• Artificiële taal: bv: elektrische pulsen, gebaren, tekens op papier,..
• Teken verbindt inhoud en vorm

Culturen kunnen ook betekenis toekennen aan vormen en kleuren

• Berusten, onbewust, ook op afspraken en conventies

Bv: rood (= liefde (Eu), rijkdom (China))

Taal is een soort kennis

Taal:

• Mentaal
• Kennis, die opgeslagen is in onze hersenen
• Indirect te bestuderen, door ons te baseren op gesproken taal

Onderscheid:

• Speech:
  • gesproken taal
  • fysieke aspect
  • language:
    • interne, geestelijke kant van “speech”

Taal is op regels gebaseerd en productief

Linguïstische productiviteit: het vermogen om ongewone zinnen te begrijpen en te creëren.

Taal leren:

• Meer dan trial-and-error
• Leren van algemene regels om betekenis te kunnen creëren

Taalregels:

• Erg complex
• Leren hoe gebruiken in specifieke sociale contexten

Taal beïnvloedt de manier waarop we de wereld zien

Menselijke taal = sterk verbonden met het denken.

Gedachten:

• Visueel
• Verbaal (meestal)

Herinneringen opslaan in woorden:

• Carmichael-experiment (1932): mensen figuurtjes laten zien met woord – later figuur reproduceren – resultaat: mensen passen figuurtjes aan aan woord dat erbij stond.
• Mensen slagen eerder woorden op dan figuren

Taal beïnvloedt onze aard van denken:

• Sapir – Whorf – hypothese:
  • Benjamin Lee Whorf & Edward Sapir
  • 2 stellingen:
    • Linguïstisch determinisme: idee dat taal ons denken beïnvloedt.
    • Linguïstisch relativisme: als taal denken beïnvloedt, betekent dat ook dat mensen die een andere taal spreken, de wereld op een andere manier zien.

Ideën en concepten uit 1 taal zijn moeilijk te gebruiken in een andere taal:

• Talen delen de wereld op verschillende manieren in (roost raster dat over de realiteit gelegd wordt)

Bv: Eco

Figuur 16

Andere culturen = ander rooster om mee naar de werkelijkheid te kijken.

Verschillen Nederlands met andere talen:

• Lexicalisering:
  • Meer gedifferentieerd dan bv: azteken (meer benamingen voor 1 begrip), maar minder dan eskimo’s (meerdere benamingen voor sneeuw)
  • Grammaticale verschillen
  • Vestigen aandacht op bepaalde aspecten van de sociale wereld

Taalvormen

Als men dezelfde taal spreekt, wordt die niet noodzakelijk op dezelfde manier gesproken

Bv: Nederlands in België en Nederland

Vormen:

• Dialecten:
  • Subgroep gebruikmakend van woordenschat, grammatica, uitspraak
  • Lokaal, geografisch
  • Pidgins:
    • Heeft geen moedertaalsprekers
    • Eenvoudige taal, die bewust is gecreërd om te communiceren met mensen die een andere taal spreken (bv: kolonisten)
    • Grammatica en woordenschat zijn erg eenvoudig
    • Lingua Franca:
      • Mensen uit 2 gemeenschappen kiezen een 3^de taal om met elkaar te communiceren

Bv: Engels in internationale zakenwereld

• Jargon:
  • Gebruik van speciale of technische woorden die door leden van een bepaalde beroepsgroep gebruikt worden
  • Argot:
    • Gebruik van woorden in een andere dan de klassieke betekenis
    • Meestal door niet-dominante groepen in de maatschappij, die bepaalda zaken verborgen willen houden voor buitenstaanders.

Bv: “chinezen” voor het gebruik van cocaïne

• Ook: “dieventaal” of “Bargoens”

Gedachte-inhouden versturen naar anderen door gebruik te maken van tekens.

Tekens:

• Signifiants (betekenaars)
• Signifié (betekende)

Symbolen: relatie tussen signifiant en signifié berust louter op conventie

Taal = code en maakt gebruik van zulke symbolen

Wat communicatie is

Op verschillende manieren te definiëren

• Communicatie = meestal een proces

Inleiding

McQuail & Windahl (1996): communicatiemodellen zijn vereenvoudigde voorstellingen (grafisch/verbaal/wiskundig) die de voornaamste elementen van het proces en hun onderlinge relaties tonen.

Functies:

• Organiserende:
  • Ordenen elementen
  • Verbinden elementen met elkaar
  • Verschaffen een beeld van het geheel
• Verklarende:
  • Helpen informatie, die anders te gecompliceerd is, op een vereenvoudigde manier weer te geven

-Studenten kunnen basiselementen ontdekken

• Voorspellende:
  • Bepaalde uitkomsten zullen, bij het volgen van de logica van het model, meer of minder waarschijnlijk zijn.

-Helpt bij genereren van hypothesen

2 soorten:

• Structurele modellen:
  • Ontleding van het geheel staat centraal
  • Aandacht op samenstellende delen
• Functionele modellen:
  • Relaties staan centraal

-Meesten zijn functionele modellen: alles communicatie is dynamisch en bevat elementen van verandering en evolutie

Gevaren:

• Vereenvoudiging van de werkelijkheid (té)
• Onvolledig
• Maar voor 1 specifiek subdomein

Modellen ontstaan binnen een specifieke context.

Geen allesomvatten, immer geldig model.

Goed? Hangt af van de context waarin men het wil gebruiken.

communicatieformule van Lasswell (1948): verbaal

“A convenient way to describr an act of communication is to answer the following questions: Who? Says what? In which channel? To whom? With what effect?”

Figuur 3

• Formule van Laswell
• Geeft verschillende componenten van communicatie goed weer
• Eenvoudig = succesvol
• Bekritiseerd:
  • Hier ervan uitgaan dat communicator steeds bedoeling heeft om de ontvanger te beïnvloeden
  • Gezien als persuasief proces
  • Ervan uitgaan dat er altijd effecten zijn (door achtergrond Lasswell: geïnteresseerd in politieke communicatie en propaganda (voor spec. Subdomein))
  • Geen oof voor feedback

Mathematische model van Shannon & Weaver

Claude Shannon: late 1940, mathematissche modellen ontwikkelen voor Bell Telephone Laboratory (modellen vooral geldig binnen telecommunicatie)

Vragen die hij probeerde te beantwoorden:

• Welke kanaal is het beste geschikt om grote hoeveelheden signalen door te sturen?
• Hoeveel doorgestuurde signalen zullen vernietigd worden door ruis?

Wet Shannon – Hartley (1948): max. Hoeveelheid data die foutloos door een kanaal kan worden getransporteert neemt linear toemet de bandbreedte van het kanaal en is afhankelijk van de signaal-ruisverhouding.

- C = BW. Log2 (1+ S/N)

Met C = kanaalcapaciteit in bits/sec, BW = bandbreedte van het kanaal in Hertz, S/N = signaal-ruisverhouding

Figuur 4

• Lineair, eenrichtingsproces
• Interpersoonlijke communicatie
• 5 functies moeten vervuld worden, 1 disfunctionele factor (ruis)
• Informatiebron creeert de boodschap
• Boodschap wordt omgezet in signaal door de zender
• Ontvanger reconstrueert de boodschap op basis van de signalen
• Boodschap bereikt de bestemmeling

verdere uitwerking S&W door DeFleur (1970)

Verder uitgewerkt n.a.v. discussie over overeenkomst tusen betekenis verzonden en ontvangen boodschap.

Hij beschrijft:

• Betekenis (gedachteinhoud) wordt omgezet in boodschap (door bron)
• Boodschap wordt omgezet in informatie (door zender)
• Verzonden door kanaal (bv: massamedium)
• Ontvanger decodeert informatie als boodschap
• Boodschap omgezet in betekenis door bestemmeling
• Verschil met eerder vermelde theorieën

Communicatie: als er overeenkomst is tussen de 2 betekenissen

Figuur 5

• Met feedback (bron kan communicatie zo aanpassen en efficiënter maken)
• Vergroten kans overeenkomst 2 betekenissen
• Tegemoet komen kritiek van lineair proces zonder feedback
  • Ruis in al zijn vormen
  • Ook toepasbaar op massacommunicatie

circulair model van Osgood en Schramm

• Belangrijkste actoren in het communicatieproces centraal
• Geen onderscheid tussen bron/zender en ontvanger/bestemmeling

Figuur 6

• Breuklijn met traditionele visie op communicatie als linear proces
• Goed voor interpersoonlijke communicatie (mensen veranderen constant van rol)
• Minder voor massacommunicatie

Spiraal van Dance

• Helical model
• Verdere ontwikkeling op circulair model Osgood en Schramm
• Verschil:
  • O&S: communicatie lijkt op zelfde punt terug te komen als waar ze vertrokken is
  • Dance: proces voorwaarts
  • Communicatie die nu plaatsvindt beïnvloedt de structuur en de inhoud van de communicatie die later volgt.
  • Dynamisch model
  • Zeer geschikt voor interpersoonlijke communicatie
  • Ontwikkelingen van vrij eng en oppervlakkig tot breed en diepgaand

Belangrijk: Self-disclosure (zelfonthulling)

Gerbners algemeen model van communicatie

• Grondlegger cultivatiemethode
• Model: grafisch & verbaal
• Opgebouwd uit verschillende bouwstenen

Figuur 8

• E: event

M: persoon

E1: gebeurtenis die M waarneemt

• Relatie is afhankelijk van perceptie (selecteren wat je ontvangt)

Bv: awarness test

• M wil communiceren

M produceert boodschap SE over E (S: vorm, E: inhoud)

Gepercipieerd door andere ontvanger M2

• Algemeen model
• Zowel interpersoonlijke als massacommunicatie
• Rol van perceptie = belangrijk
• Steeds een afstand tussen de realiteit, hoe die gepercipieerd en hoe die vervolgend opnieuw gecommuniceerd wordt?
• Realiteit is niet gelijk aan percepetie

ABX-model van Newcomb

Ideeën over attitudeverandering, publieke opinievorming en propaganda

Model:

• Uitbereiding werk psycholoog Heider (1946)
• Consistentie of inconsistentie die bestaat tussen 2 personen in een relatie tot een derde persoon of object.
• Evenwicht: 2 personen mogen elkaar en het object (consonantie)

Onevenwicht: 2 personen mogen elkaar maar hebben verschillde attitude tov object (dissonantie)

• Pogingen om verstoorde balans te herstellen (streven naar meer congruentie)

Heider: interne, cognitieve processen

Newcomb: geëxternaliseerde handelingen om evenwicht te herstellen

Communicatie:

• Bij condities van onzekerheid en onevenwicht
• Wanneer er sterke aantrekkingskracht is tussen 2 personen
• Wanneer object belangrijk is voor minstens 1 van de betrokkenen
• Wanneer object gemeenschappelijke relevantie heeft voor beide personen

Figuur 9

• A & B = personen
• X = object
• Lijnen: attitudes tov elkaar en het object

Aanpassing ABX-model van Westley en MacLean

• Schetsen beeld massacommunicatie

Verschil interpersoonlijke en massa:

• Feedbackmogelijkheden bij massacommunicatie zijn beperkt
• Meer A’s (alternatieve mediabronnen) en X’en (objecten) waar het individu B aan blootgesteld wordt en waaruit het moet selecteren

Figuur 10

• Interpersoonlijke communicatie
• A = informatiebron – selectie om te communiceren met B
• B kan ook directe ervaring hebben met X en feedback geven aan A

Figuur 11

• Toevoeging element C = communicator (gatekeeper)

Moet noden van B interpreteren en voldoen door boodschappen naar B te sturen via kanaal of medium

• Massacommunicatie
• A = advocate – individuen/organisaties die iets te zeggen hebben over X aan het publiek

X = gebeurtenissen waarover communicatie plaatsvindt

C = mediaorganisatie – Kiezen uit A’s, maar kunnen ook rechtstreeks ervaringen hebben met gebeurtenissen

B = publiek

massacommunicatiemodel van Maletzke

Model:

• Traditionele elementen + aantal bepalende factoren
• Niet strikt lineair
• Ingewikkeld: psychologische complexiteit van massacommunicatie

Figuur 12

Links:

• Communicator, beïnvloedt door reeks factoren (zie schema)
• Moet vormgeving aanpassen aan de inhoud

Rechts:

• Ontvanger, beïnvloedt door reeks factoren (zie schema)
• Facotren beïnvloeden selectie en effecten van media-inhouden
• Ieder medium heeft eigen mogelijkheden en beperkingen
• Kenmerksem medium beïnvloeden ervaringen van de ontvanger
• Beeld van de ontvanger van het medium creëert verwachtingen over media-inhoud en bepaalt op die manier selectie en ervaring
  • Aspecten beeld:
    • Prestige vh medium
    • Betrouwbaarheid vh medium

ritueel model van communicatie van James Carey (1975)

Door geschiedenis heen: proces van zender naar ontvanger, waarbij zender bedoeling heeft om bepaald effect teweeg te brengen bij ontvanger.

Model:

• Ritueel model
• Focus op representatie van gedeelde opvattind en overtuigingen, over de tijd heen
• Communicatie = ceremonie, die mensen samenbrengt
• Iedereen is gelijkwaardig en participant (geen verschil tussen zender en ontvanger)

Figuur 13

Bv: kranten:

• Transmissievisie:
  • Middelen om nieuws en kennis te verspreiden
  • Rituele visie:
    • Geen nieuws overbrengen
    • Deelnemen aan massagebeuren
    • Geen informatie, wel drama
    • Beschrijft wereld niet maar stelt ze voor als arena vol actie

Figuur 14

Aandachtsmodel van McQuail (1987)

Benadrukken massamedia = in vele gevallen onze aandacht trekken en houden (hoge kijkcijfers – reclamegelden)

• Past binnen economische logica (jaren ’80)

Figuur 15

Zender/ bron

Zender:

• Vaak wordt er enkel van ‘zender’ gesproken (onderscheid bij technische modellen)
• Bij onderscheid: het technische apparaat (encodeert en zendt door)
• Macht: bedoeling boodschappen te sturen en de ontvanger te beïnvloeden
• Actief
• Vaak centraal

Bron:

• Persoon die de boodschap zendt; brein/mond van die persoon
• Vroeger: passief

Nu: actief (door komst nieuwe media: publiek selecteert, interpreteert, evalueert)

Ontvanger/bestemmeling

Ontvanger:

• Vaak enkel sprake van ‘ontvanger’ (onderscheid bij technische modellen)
• Bij onderscheid: het apparaat (bv: telefoonhoorn)

Bestemmeling:

• Persoon
• Ontvangt, decodeert en interpreteert

Boodschap

= datgene dat wordt uitgedrukt door de zender en wordt overgedragen naar de ontvanger.

Overgedragen:

• Informatie kan niet worden overgedragen: ontstaat pas bij interpretatie
• Betekenis: kan niet worden overgedragen
• Tekens

- Een boodschap krijgt pas betekenis bij de interpretatie ervan

Tekens: verbale/ non-verbale stimuli die een betekenis dragen

• Bestaat uit (Saussure) : signifiant (betekenaar, concreet)

Signifié (betekende, gedachteninhoud)

• 3 categorieën (Pierce 1960) :
  • Symbolen:
    • geen natuurlijke relatie tussen betekenaar en betekende.
    • Relatie besrust op conventie, afspraken

(bv: stoel verwijst nr zitobject, mr is het niet)

• Zelfde teken kan verschillende betekenissen hebben (vr verschillende mensen/ in verschillende contexten)
• Betekende kan opgeroepen worden door verschillende betekenaars

(bv: hond is in verschillende talen een ander woord)

• Iconen:
  • Fysieke gelijkenis tussen betekenaar en betekende.

(bv: foto van jou, pictogram van lift)

• Hoeft de conventies van de taal niet te kennen
• Indices:
  • Sensorische ervaring A verwijst naar B

(bv: donkere wolken verwijzen naar regen)

Code:

• Systeem van betekenissen, gemeenschappelijk voor de leden van een cultuur/subcultuur
• Bestaat uit tekens, regels en conventies

Coderen (encoderen) : omzetten in een code die transmissie mogelijk maakt

Bewustzijnsinhoud wordt omgezet tot tekens

Signaal

Louter technisch – natuurkundig concept

= drager van een teken

• Primair signaal:
  • Face to face communicatie
  • Via rechtstreekse zintuigelijke prikkels (optisch, auditief, tactiel, oleofactisch, gustatief)
• Secundair signaal:
  • Technisch
  • Indirecte communicatie
  • 2 typen:
    • Geproduceerd op mechanische wijze (pers, penseel, pen,...)
    • Geproduceerd op elektrische/elektronische wijze (stroomstootjes)

Kanaal

Overbrugt de ruimtelijke scheiding tussen zender en ontvanger (bv: telefoonlijn)

Medium

massacommunicatie & interpersoonlijke communicatie:

• Faucconnier (1981): het is een object dat de boodschap draagt of kan dragen of een technisch middel dat het tot uiting brengen en waarnemen van de boodschap via zintuigen mogelijk maakt.
• Tijd overbruggen: papiertje met boodschap op tafel en wordt pas later gelezen

Face to face communicatie:

• Geen medium
• Medium: ‘de stem’
• Ook fysische middelen kunnen hier boodschappen omzetten in signalen

Indeling van Bordewijk en Van Kaam (Syllabus p. 18):

Indeling naargelang graad van de interactiviteit

2 dimensies: controle over de informatiebron & controle over tijd en onderwerpkeuze

• Allocutie:
  • One-way communicatie
  • Zender bepaalt tijd en keuze van het aanbod en controleert de opgeslgen informatie

Bv: tv

• Conversatie:
  • Individuen wisselen interactief informatie uit met volledige controle van tijdstip, keuze en inhoud

Bv: tefefonie, face-to-face gesprek

• Consultatie:
  • Centraal beheerde databank wordt geconsulteerd door een individu, dat controle houdt over tijd en onderwerp

Bv: boek, krant, bibliotheek

• Registratie:
  • Centraal orgaan wint op bepaald ogenblik informatie in over individu

Bv: examen

Door komst nieuwe media: communicatiepatronen onder druk:

• Integratie van tele-, data- en massacommunicatie
• Interactiviteit in 1 enkel medium
• Het netwerken van deze media

ð Alle 4 tesamen

Bv: internet (spam, msn, google, online examen)

Ruis

= elke soort stimulus die de ontvangst van de boodschap belemmert.

Soorten:

• Fysieke, mechanische of kanaalruis:
  • Storing bij de fysieke transmissie van een signaal

Bv: lawaai van radio in cafe bemoeilijkt gesprek tussen 2 personen

• Bestrijden:
  • Signaal versterken (harder spreken)
  • Signaal beter richten op beoogde publiek
  • 2 of meer signalen gebruiken voor dezelfde boodschap
• Psychologische ruis:
  • Interne gedachten die de communicatie verstoren

Bv: boodschap niet goed ontvangen omdat je met je gedachten ergens anders zit

• Fysiologische ruis:
  • Fysieke toestand van de ontvanger belemmert de communicatie

Bv: je voelt ge grieperig en het is moeilijk de aandacht bij de les te houden

• Semantische ruis
  • Betrokkenen hanteren verschillende codes (vaktaal), spreken andere taal:

De ontvanger is niet in staat de tekens die de zender gebruikt, op een correcte manier te decoderen.

Bv: autobezitter en garagist die het probleem uit de doeken doet, bijsluiters

Feedback

= de informatie die de ontvanger naar de zender stuurt zodat deze het communicatieproces kan evalueren.

Hier:

• Eenrichtingsverkeer
• Feedback: op zichzelf staand communicatieproces

Hoeveelheid en aard: naargelang van het communicatieniveau:

• Face-to-face: vragen, gebaren, gezichtuitdrukkingen
• Massacommunicatie: publieksonderzoek, verkoopscijfers, tryouts, e-mails, brieven, telefoontjes,...

intentionaliteit

Intentie ligt aan de basis van de teleologische opvatting:

• Communicatie = zender heeft bedoeling boodschap te sturen en ontvanger heeft bedoeling boodschap de ontvangen
• Typisch voor processchool
• Dominant bij onderzieken naar massacommunicatie

Anderen: gedragsopvatting:

• Dominant bij non-verbale communicatie
• Alle gedrag van mensen is communicatief
  • Onmogelijk niet-communiceren (Watzlawic)
  • Teleologische: niet alle gedrag is communicatief, wel informatief

Geslaagsheid als criterium

Pas communicatie als geslaagd als aan bepaalds verwachtingen/normen voldaan.

Fauconnier (1981):

• Typen
• GC = E + T + Ox + Ib + Ub (geslaagde communicatie = expressie + transmissie + ontvangen door bedoelde ontvanger + juiste interpretatie van de boodschap + juiste uitwerking)

Kan op veel vlakken fout gaan

Eenrichtings- of tweerichtingsverkeer

Processchool:

• 1 richting is voldoende
  • A tegen B = communicatie
  • Reactie van B tegen A (feedback) = nieuw proces

Gedragscommunicatie:

• 2 richtingen: wisselwerking
  • A tegen B en B tegen A = 1 proces

Visie van auteurs hangt sterk samen met het niveau:

Massacommunicatie: 1 richting (lineair)

• Inter-persoonlijke communicatie: 2 richtingen (circulair)

Observatieniveau

Communicatiewetenschappen : ‘menselijke’ communicatie

Verschillende communicatieniveaus:

• Intrapersoonlijke : com. Binnen 1 persoon, praten met jezelf
• Interpersoonlijke: tussen 2 mensen
  • Face to face
  • Geïntermedieerd
• Groeps: = publieke communicatie
• Organisatie: vanuit organisatie/bedrijf
• Massa: bv: tv, krant, radio

Van Dale woordenboek:

• Mededeling (zender centraal)
• Verbinding (weinig gebruikt, transport)
• Uitwisseling gedachten (afw. Zender en ontvanger)

Etymologisch: communicare (lat.) – gemeenschappelijk maken

Niet 1 bep def, maar goed:

• Operationeel binnen bepaalde visie/departement
• Logisch/ coherent
• Niet tegengesproken door de waarheid
• Onderscheidbaar van andere maatschappelijke verschijnselen

Processchool (meest dominant) :

• Communicaitie = Transmissie van boodschappen
• Zender – ontvanger – boodschap – medium/kanaal – coderen/ encoderen - ...
• Efficiëntie en accuuraatheid
• Proces waarbij 1 persoon het gedrag/de gedachten van een andere pers. Beïnvloedt (zender centraal)
• Effect is niet het bedoelde: communicatiefout -> kijken in de verschillende fasen
• Leunt aan/steunt op soc. Wetenschappen & psychologie
• Arts of communication (Handelingen !!!: actoren en intenties)

Betekeniscreatie-school:

• Communicatie = productie en uitwisseling van betekenissen
• Hoe boodschappen/teksten met mensen interageren en betekenissen creëren
• Verschillen = niet noodzakelijk fout maar resultaat van culturele verschillen tussen partijen
• Communicatie = studie van de teksten
• Methode: semiotiek (tekenleer)
• Works of communication (kunstwerken, reclamespots, soaps,...)

Geen ‘correcte’ def:

* Andere mensen, andere invullingen en interpretaties, subdomeinen

* 2 dominante tradities (Health & Bryant, 1992):

- processchool

- betekeniscreatieschool

• Periode: vanaf jaren ’60- ’70

• Uitgangspunten:
• Terugkeer van de machtige media?
• Lange-termijn-effecten (cfr. stalagmieten-theorieën)
• Effecten van informatie (nieuws) en fictie

• Agenda-setting-theorie
• Mc Combs & Shaw

• Studie van presidentiële campagnes in 1968, 1972, 1976

• Wat zijn de belangrijkste issues volgens de media en volgens de kiezers?
• Media bepalen waarover mensen nadenken

• Bernard Cohen (1963) : “The press may not be successful much of the time in telling people what to think, but it is stunningly successful in telling its readers what to think about.”
• Onderliggende assumpties:
• Media reflecteren de realiteit niet, ze selecteren (gatekeeping) en vervormen : bepaalde onderwerpen krijgen aandacht, andere niet of minder. Bepalen dus ook mediaagenda

• Concentratie op beperkt aantal thema’s en onderwerpen, heeft effect op publiek
• Verfijningen:

• Media-aandacht alleen niet voldoende is om agenda-setting te verklaren:
• Belang van aard van het onderwerp
• Belang van de presentatie
• Belang van de positionering : waar komt het item in het nieuws ?
• Verfijningen:
• Niveaus van agenda setting:
• First level agenda setting (cfr supra): invloed van hoeveelheid berichtgeving (waarover denken mensen) – priming: media bepalen ook de criteria op basis waarvan mensen problemen en situaties beoordelen : hoeveelheid berichtgeving/ aandacht effect heeft op de mensen dat men die als belangrijk gaat selecteren

• Second level agenda setting: invloed van cognitieve en affectieve invalshoek in berichtgeving (hoe denken over issue) – framing : meer op personen gericht dat op media of gebeurtenissen.

• Intermedia agenda setting : bespreking kandidaten, regering heeft media in de hand.
• Priming : beoordelen van mensen of gebreurtenissen gaat men beschikken over wat ze weten van de media = psychologisch mechanisme
• Framing : probeert dat media issues onderwerpen, ze op een bep manier onderwerpen framen en zo invloed uitoefeningen op de lezers ervan
• Zwijgspiraaltheorie

• Noelle Neumann, 1974

• Mensen zwijgen wanneer ze denken dat ze een minderheidsopvatting aanhangen
• Kritiek op zwijgspiraal:
• Niet één grote opvatting (links versus rechts). Elk individueel thema kan voorwerp worden van een zwijgspiraal.

• Zwijgspiraal is wellicht contextafhankelijk.

• Vrees voor sociaal isolement is wellicht verbonden met persoonlijkheid.
• Kritiek op zwijgspiraal:
• Groepsprocessen: vrees voor isolement is aangetoond. Maar theorie maakt sprong van groeps- naar maatschappelijke processen. Hangt af van de context of mensen gaan spreken of zwijgen.
• Cultivatietheorie
• Culturele indicatoren-project van George Gerbner (Annenberg School of Communications, Pennsylvania)
• Mensen die vaak tv kijen hebben overdreven beeld van het geweld in de maatschappij, bij hert oplossen van de vragen gaan ze antwoorden volgens wat ze kennen
• Uitgangspunten:
• Tv als storyteller, bron van socialisatie : tv vertelt ons verhalen en leert wat goed en slecht is
• TV schetst homogeen beeld, creëert schijnwereld : door commercialistering mediawereld ontstaat homogeen beeld , alle programma”s hebben zelfde typsche kenmerken
• Kijkers zijn niet selectief (ritueel) : gaat in tegen de U en G theorie ; mensen kijken tv met de klas en er is niets te doen dus kijken ze tot slapen
• Publiek heeft effect op programmamakers :
• Incidenteel leren : weinig leren bewust van N toch onbewust engels leren.
• Drie onderzoeksluiken:
• Institutional Process Analysis (communicator) : welke invloeden spelen er wat bepaald wat in media komt ? hoe komt inhoud tot stand, welke factore ?

• Message System Analysis (inhoud) / nagaan wat tv ons brengt : inhoudsanalyse, kwantitatieve

• Cultivation Analysis (effecten) : blootstelling effecten op LT op de inhoud
• Institutional Process Analysis (communicator): invloeden van :
• Financiers
• Managers
• Toeleveranciers
• Collega’s
• Concurrenten
• Experts
• Maatschappelijke belangenroepen
• Publiek

• Message System Analysis (boodschap):
• Aandacht, nadruk, tendens, en structuur
• Voornaamste onderzoeksthema: geweld in de media
• Nadien ook andere onderwerpen : bv seksualiteit, sekserollen, gezondheid, politiek…

• Cultivation analysis (effecten):
• First and second order effects
• Bv. schatting aantal politie-agenten, aantal zware geweldmisdrijven, …
• Bv. “Mean world syndrome”

• Mainstreaming: zware tv-kijkers verschillen minder van elkaar dan lichte tv-kijkers

• Resonance: dubbele dosis wanneer realiteit en TV-realiteit op elkaar aansluiten
• Kritiek op de cultivatietheorie:
• Kleine, beperkte “effecten”
• Causaliteit?
• Homogene televisie-inhoud en blootstelling
• “Tellen” volstaat niet om de boodschap van televisie zichtbaar te maken Relatie tussen first- en second order estimates?
• Mediatheorie (channel theory, media formalism)
• McLuhan 1964 : mensen dachten vroeger lineair, na tv non- lineair
• idee erg uiteenkopen en inconsistent
• van de empiristen : gebruiken exp om het echt te testen ,
• neomarxistische

• Nadruk op de kenmerken van het medium zelf (ipv inhoud) :

• Technologie heeft (positieve) invloed op individuen en samenleving (cfr. the global village)

• Bekende uitspraken van McLuhan:
• The medium is the message /The medium is the massage

• The content of a new medium is an old medium (cfr. the horseless carriage syndrome)

• Hot media (bv. krant) versus cool media (bv. televisie) : indeling betwistbaar en tegenwoordig zeker onhoudbaar

• Kritische ‘cultural studies’ en de media
• Jaren ’60 Europese theoretici (neomarxisten) die zich concentreren op massamedia en hun rol bij het promoten van een hegemonisch wereldbeeld

• “British Cultural Studies”
• Ontdekking dat mensen vaak weerstand bieden aan dominante gezichtspunten, alternatieve interpretaties naar voor schuiven (dus geen rechtsreeks effect)