Item gefilterd op datum: december 2012

Substantiële benadering -> gaat over de inhoud, zien we nu niet.

We willen niet weten in wat mensen geloven, maar we gaan ervan uit dat ze geloven.

Spiritualiteit is net als lichamelijke, sociale en psychische functies ook een functie. De wijze van functioneren is bij iedereen verschillend en kan anders tot uitdrukking komen. iedereen heeft een spiritueel deel, bij sommige mensen is het misschien wel verbrokkeld, onsamenhangend of onuitgesproken.

4 omschrijvingen van spiritueel functioneren:

1. In de Consensus Conferentie in de VS door Puchalski.

Spiritualiteit is een aspect van menselijkheid dat verwijst naar de wijze waarom de persoon zoekt en zijn mening uit. En de weg dat ze ervaringen opdoen die hen verbind met het moment, zichzelf, anderen, de natuur, en met wat zij betekenisvol vinden.

2. EAPC (European Association for Palliative Care) (had enkele bedenkingen bij de vorige def.)

Spiritualiteit is de dynamische dimentie van het menselijk leven die verband houdt met de wijze waarom personen betekenis, doel en transcendentie ervaren, tot uitdrukking brengen en/of zoeken en de wijze waarom zij in verbinding staan met het moment, zichzelf, anderen, de natuur en met wat zij betekenisvol vinden.

3. Chris Mayers:

Spiritualiteit bevat een zoektocht naar de mening of betekenis van het leven, een zoektocht naar activiteiten die mening geven of betekenis aan iemands leven, een zoektocht naar een integratie van gedachten, lichaam en spirit. Een geloof in god of een andere hogere kracht.

En een gevoel van verbinding tot die kracht, tot anderen, tot de natuur. Dit persoonlijk geloof geeft vorm aan iemands perspectief op de wereld.

4. CMOP (Canadion Model of Occupational Performance)

Spiriualiteit is een doordringende levenskracht, een manifestatie van een hoger zelf, een bron van de wil en zelfbesluit en een gevoel van zingeving, doel en verbintenis dat mensen ervaren in de context van hun omgeving.

Vergelijking van de 2 vetgedrukte definities -< gelijkenis = Mensen zoeken betekenis, doelen en hoe deze in verbinding staan met de omgeving. Het is dynamisch

Zorgverleners kunnen geraakt zijn door de zorgvraag, dit geraakt zijn geeft een drijfveer om een zo goed mogelijke zorg te verlenen op alle domeinen.

Een holistische benadering van de patiënt staat centraal. Eigen aan de holistische benadering is de aandacht voor het onzichtbare of de mogelijke invloed van spiritualiteit op de andere dimensies. Spiritualiteit is dus sterk verbonden met het dagelijkse leven.

Zowel katholieken als andere geloven kunnen zich hier maximaal ontplooien. Ontvankelijkheid en openheid voor wat anders is. ten midden van deze pluraliteit is men opzoek naar het christen zijn. en vanuit het christen zijn leeft men in de pluraliteit. Door de dialoog leren ze zichzelf beter kennen en komen ze in combinatie met andere geloven tot volle ontplooiing.

Men stelt zich zeer sociaal, betrokken en solidair op. Er is een rijke en zichtbare diversiteit. Men tont
aandacht en interesse voor elkaars verschillen. Weinig betrokkenheid op de katholieke grondslag. Ze
hebben aandacht voor alle visies, zonder voorkeur voor een bepaald perspectief.

Omgang tussen individuen is vrijblijvend. Aandacht voor katholiek verhaal is verwaterd. Geen andacht voor levensbeschouwing. Zorginstelling is neutraal. Beperkt zich enkel tot het geven van zorg en beschouwt aandacht voor diversiteit niet als een zorgvraag. Iedereen mag doen wat die wilt. Gevaar is een cultuur van vrijblijvendheid, onbetrokkenheid en onverschilligheid

Traditionele katholieke instelling. Legt sterk nadruk op eigen identiteit. Geloof is een gesloten verhaal. De katholieke gedachten worden van het personeel verwacht.

Kiest bewust niet voor solidariteit naar andere culturen, wordt beschouwd als bedreiging. Brengt een isolement en wereldvreemdheid met zich mee. (schuilkelder)

Wim ter Horst ontwikkeld een model. Vertrekpunt zijn 2 uitdagingen voor school/instelling:

• Omgaan met de toenemende culturele pluraliteit buiten en binnen school/instelling solidariteit
• Afkalving/erosie van de specifieke confessionele identiteit.
• zoeken naar eigen identiteit.

Combinatie van beide dimensies bepaalt het identiteitsprofiel. Er zijn 4 paradigma’s mogelijk:

• De monoschool
• De dialoogschool
• De kleurloze school
• De kleurrijke school

Verschillende vormen van pluralisme (door Marianne Moyart):

• Passief pluralisme: staat, scholen, instellingen,… dienen neutraal te zijn. de reden hiervoor is als je levensbeschouwelijke diversiteit in publiek hebt, dit een bron van conflicten zal zijn. Er zal dus in deze context geen aandacht gegeven worden aan religieuze identiteit, wel wordt het individueel recht van godsdienstvrijheid wel erkent.

• Actief pluralisme:

• Actief consensuspluralisme: deze kiezen voor een actieve interlevensbeschouwelijke dialoog in een instellingscontext. Er is wel een wantrouwen voor conflicten. Deze visie denkt en handelt vanuit een grondvisie van vrees. Belang van levensovertuiging moet gerelativeerd worden. Focus moet liggen op wat religies verenigd, niet op wat hun verschillend maakt.
• Actief radicaal pluralisme: op instellingsniveau kun je levensbeschouwelijke kwesties bespreken. Hier is geen vrees voor de diversiteit. Men neemt diversiteit ernstig en heeft oog voor diepgewortelde verschillen. Er is een diepere kennismaking met andere culturen. Aandacht voor iedere levensovertuiging.

• Utopisch pluralisme: passie voor eigen overtuigingen uiten, maar ook respect opbrengen voor andere geloven. diepere kennismaling met de morele bronnen. Je goed voelen in je eigen overtuigingen en ook het goede meegeven met anderen. Je gaat in dialoog met anderen.

Ook in een instelling worden we uitgedaagd door een plurale situatie of een levensbeschouwelijke diversiteit. Er zijn verschillende invalshoeken.

Stamt dus al vanuit de tijd van Aristoteles, er zijn veel parallellen te vinden.

De kardinale deugden (plato)

Moed, maat, rechtvaardigheid en verstandigheid.
Elke denkbare deugd vraagt dat je de vier scharnierdeugden toepast, lichamelijkheid (matigheid), psychische gesteldheid (moed), vermogen om te denken en leiding te kunnen geven (verstandigheid). Rechtvaardigheid is hierbij de hoogste deugd omdat deze de andere onderdelen een juiste plaats geeft. Vb. Vriendelijkheid – vraagt moed, maat, rechtvaardigheid en verstandigheid

De theologale of Goddelijke deugden (Augustinus, Van Aquino)

Hierin ontdekt hij de wil (anders dan het denken) die verklaart waarom mensen inzien dat ze iets moeten doen en het toch niet doen, of andersom, weten dat ze fout doen en niet ophouden.
Enkel God kan de wil van een mens sturen. Er zijn 3 theologale deugden:
Geloof, liefde en hoop.

Dit zijn zaken die je gegeven worden, ze zijn perfecties van onze wil. Je kan geen liefde opbrengen voor iets dat je afschuwelijk vindt. Ze komen dus vanzelf.

Professionele deugden (Leijssen)

Authenticiteit, respect, verantwoordelijkheid en deskundigheid

Herwaardering van de morele kwaliteiten die bepalend zijn voor ethisch handelen.

• Integriteit (authenticiteit): oprechte en betrouwbare communicatie (eerst voldoende zelfkennis hebben)
• respect: aandacht hebben voor intrensieke waarden van anderen
• verantwoordelijkheid: door een asymmetrische relatie, waar de ene afhankelijk is van de ander.
• deskundigheid: goed gebruik kunnen maken van zelfonthulling, feedback, respect,…