Item gefilterd op datum: januari 2014

- Ontstaan in Engeland
Gevolg van industriële revolutie die begonnen is in de 18^e eeuw

Industriële revolutie
: korte benaming voor complex geheel van technologische veranderingen die de wijze waarop mensen in hun levensonderhoud voorzagen sterk beïnvloedde.
* Uitvinding van nieuwe machines
* Aanwenden van nieuwe krachtbronnen

Doordat ontdekkingen en uitvindingen in een domein zeer vaak nieuwe ontdekkingen en uitvindingen op ander domein veroorzaakte, verliep de technologische vernieuwing in geïndustrialiseerde maatschappijen zeer snel.

Kenmerken:

- Grootste deel van werkende bevolking werkt in fabrieken of kantoren
↔ Trad. Maatschappijen: Klein deel van de bevolking niet in landbouw tewerkgesteld

- Veel meer geürbaniseerd; in de meeste geïndustrialiseerde landen leeft meer dan 90% in de steden

• Omvang grote steden > urbane centra in traditionele Maatschappijen
• Sociale leven anoniemer en onpersoonlijker
   Vluchtige , zakelijke contacten met onbekenden
   Contacten met individuen die men persoonlijk kent worden belangrijker, maar minder talrijk.
• Leven van iedereen wordt beïnvloed door ondernemingen en overheidsinstellingen

- Meer ontwikkelde politieke systemen met meer impact dan bestuurssystemen trad. Maatschappijen.

• Door industrialisatie werden transportmogelijkheden en communicatiemiddelen verbeterd.
   meer geïntegreerde ‘nationale’ gemeenschap
• Natiestaten
  : politieke eenheden met duidelijk afgelijnde ‘grenzen’

: overheid heeft aanzienlijke macht over tal van aspecten van het leven van burgers

: Vaardigen wetten uit die universeel van toepassing zijn op al wie op het grondgebied leeft

- Militaire toepassingen
 Wapenuitrusting en militaire organisatie werd zo ontwikkeld dat zij in militaire conflicten met niet-geïndustrialiseerde maatschappijen steeds de bovenhand haalden

Hoe verklaren dat sommige samenlevingsvormen (Bv. Jagers-verzamelaars, traditionele staten) die duizenden jaren lang dominant zijn geweest op zo’n korte tijd verdwijnen?
: In één woord; industrialisatie

a) Kenmerken
: Industriële basis, maar economisch systeem centraal gepland
: Klein deel van de bevolking werkte in landbouw, meeste mensen leven in steden en verstedelijkte gebieden
: grote ongelijkheden; hoewel marxistische regering als doel had ‘klasseloze maatschappij’
: vormen ‘natie-staten’
b) Wanneer?
: Van begin 20^e eeuw tot 1991 (Sovjet-communisme werd opgedoekt)

Derde Wereld maatschappijen

a) Kenmerken
: Grootste deel van de bevolking werkt in landbouw, woont in rurale gebieden (zij het gevestigd in grote bevolkingsconcentraties rond steden)
: Deel van landbouwproductie wordt verkocht op wereldmarkt
: Gebruiken traditionele productiemethoden
: Sommigen hebben vrije ondernemingen, anderen worden centraal geleid
: Vormen ‘natie-staten’
b) Wanneer?
: Van de 18^e eeuw (als gekoloniseerde gebieden) tot nu.

a) Kenmerken
: gebaseerd op industriële productie (Grote nadruk op vrij ondernemen!!)
: Klein deel van de bevolking werkte in landbouw, meeste mensen leven in steden en verstedelijkte gebieden
: Grote klasseverschillen, maar minder sterk benadrukt als in traditionele staten
: Vormen afgescheiden politieke eenheden of ‘natie-staten’.

b) Wanneer?
: Van de 18^e eeuw tot nu. (Bv. West-Europa vandaag)

a) Kenmerken
: Landbouw basis van economisch systeem, maar er bestaan al steden waar handel en manufacturen geconcentreerd zijn
: Omvang is soms zeer groot (Bv. Het Oude Rome of China) maar de meeste traditionele staten waren aanzienlijk kleiner dan onze geïndustrialiseerde maatschappijen
: Aanzienlijk overheidsaparaat geleid door koning of keizer, grote ongelijkheden tussen verschillende bevolkingsgroepen (Bv. Slaven, plebejers en patriciërs in Rome of de drie standen in het Ancien Régime)
b) Wanneer?
: Van ongeveer 6000 v. Chr. tot de 19^e eeuw. Nu allemaal verdwenen.

a) Kenmerken
: Voorzien in hun levensonderhoud door telen van gedomesticeerde dieren
: Omvang van 100 à 1000 leden
: Duidelijke sociale ongelijkheden; worden bestuurd door chefs of oorlogskoningen (Bv. Israëlische stammen uit de tijd vóór koning David; Bedoeïnen)
b) Wanneer?
: Van 12 000 jaar geleden tot nu; opgenomen in grotere gehelen, traditionele levenswijze staat op het punt te verdwijnen

a) Kenmerken
: gebaseerd op kleine rurale gemeenschappen
: Voorzien in hun onderhoud door landbouw, vaak aangevuld door jacht en verzamelen
: Meer sociale ongelijkheden; worden geleid door ‘chefs’
b) Wanneer?
: Van 12 000 jaar geleden tot nu, meeste van deze gemeenschappen zijn nu opgenomen onder staatkundige verbanden. Onderscheiden identiteit verloren.

a) Kenmerken
: Klein aantal leden
: Voorzien in hun levensonderhoud door visvangst, jacht en verzamelen van eetbare planten
: Weinig sociale ongelijkheden; verschillen van rang of positie blijken beperkt tot leeftijd- en geslachtsverschillen (Bv. Bosjesmannen in Kalihari-woestijn)
b) Wanneer?
: Van 50 000 jaar geleden tot nu, maar ze staan op het punt om te verdwijnen

: Historici benadrukken dat iedere maatschappij onvergelijkbaar is, maar sociologen zoeken naar gemeenschappelijke kenmerken.

Typologie:

- Jagers-verzamelaars

- Agrarische samenleving

- Pastorale samenleving

- Traditionele samenleving

- Moderne maatschappij

• Eerste Wereld-maatschappij
• Tweede Wereld-maatschappij
• Derde Wereld-maatschappij

Ook materiële objecten en gedragen brengen betekenis over.
Bv. Kleding is teken welk geslacht drager heeft

Het semiotische systeem
: het systeem van niet-verbale culturele betekenissen
: zeer bruikbaar voor de vergelijking van verschillende culturen

Bv. Vergelijking van steden tussen verschillende culturen.
 Wijze waarop ze gebouwd zijn, heeft symbolische betekenis.
In traditionele steden stond tempel of kerk gewoonlijk in centrum van stad, of op
een hoog gelegen plaats nabij de stad. (Symboliseerde dominante invloed die
godsdienst uitoefende in die maatschappijen.)

Materiële cultuur
: zorgt in de eerste plaats voor bevrediging van fysieke behoeften
: verschillen in materiële cultuur zijn vaak uitgangspunt voor classificeren van
maatschappijen
Bv. Maatschappijen waar accent ligt op landbouw verschillen fel van
maatschappijen waar accent ligt op industrie.
Niet enkel op vlak van economie, maar ook vlak van gezinsleven, positie van de vrouw, functie van de godsdienst, zorg voor hulpbehoevenden, onderwijs, …