Item gefilterd op datum: januari 2014

Onderscheid ‘nuclear family’ en ‘extended family’

• Nuclear family
  = het kerngezin
• Extended family
  = de ruimere familie
  
  
  • In Nederlands handiger:
    Wij spreken eerder van gezin en familie. (gezin: pa ma en kinderen)

Onderscheid ‘family of orientation’ en ‘family of procreation’

• Family of orientation
  = het gezin waarin men geboren wordt
• Family of procreation
  = het gezin dat men sticht door een huwelijk aan te gaan, en waarbinnen een
  generatie kinderen opgroeit.

Meestal gaat men bij de stichting van een gezin op zoek naar een nieuwe vestiging. Bij ons gaat men op zoek naar een eigen woning naar hun zin en locatie.

Maar: In andere samenlevingen waar men matrilokaal of patrilokaal is, gaat
the family of procreation wonen in de buurt van de moeder of vader.
Meestal in de buurt van de moeder, maar de familienaam van de man
werd echter wel doorgegeven en speelde dus ook een belangrijke rol.

Nu speelt dit alles geen invloed meer!

Wat?
Leden van een groep die geloven dat ze gemeenschappelijke voorouders hebben. Hierdoor ontstaat een onderscheiden identiteit.

• In Afrika en Polynesische maatschappijen zijn deze clans zeer belangrijk.
• Eenzelfde geloof
• Economische verplichtingen ten opzichte van elkaar
• Wonen in elkaars buurt
• Zeer klein maar kunnen groter worden
• Invloed op dagelijkse leven

Bv. Verre verwanten worden op dezelfde manier behandeld dan als een biologische
broer.

Bv. Totemisme: meestal afstammen van een gemeenschappelijk dier, ze
veronderstellen dus dat ze daar van afstammen. bv: bevers

Bv. Joden veronderstellen dat ze van Abraham afstammen. Ze gaan zich cultureel
verbonden voelen , dit creëert een familiegevoel. Hierdoor ontstaan
clangevoelens en kan men op voordelen rekenen, zoals zorg en steun.

Als men in een bewuste clan samenleving leeft, dan heerst er een dubbele moraal.
Een moreel clan lid wordt met meer solidariteit en respect behandelt. ( in tegenstelling tot anderen)

• Er ontstaat een wij- zij gevoel, van de clanleden tegen de niet-clanleden.

Deze verwantschapsbanden lopen niet samen met natuurlijke banden.

Bv. In bepaalde clans worden mannen aangesproken als moeder, wetende dat dit
niet hun biologische moeder is of kan zijn. Maar het geeft eerder een teken van
verbondenheid aan, ze behoren tot gelijke groep als zijn moeder.

Clanmaatschappijen zijn zeer gestructureerd. Ze stellen een bepaalde ordening op, wat invloed heeft op het huwelijk. Want mag men trouwen met iemand van buitenaf? Of eerder binnen de stam trouwen?

 Ook hier was Strauss van belang.

(Strauss heeft hier een belangrijke rol in gespeeld)

De studie van het gezin en het huwelijk is een van de belangrijkste onderzoeksdomeinen van de sociologie.

• Huwelijk = belangrijkste sociale institutie.
• Gezin = bijna iedereen in opgegroeid.

Maar: er bestaat grote variatie!

Gezin

Wat?
Groep personen die verbonden zijn door verwantschapsband, en waarin de volwassenen de zorgop de kinderen nemen. En omgekeerd.

Verwantschap:
Natuurlijk (bv geboorte) of door ontstaan door huwelijk.
 Institutionele band die cultureel en menselijk gemaakt is.

Zorglening:
In het begin zorgen de ouders voor de kinderen, maar daarna als ouders
oud zijn, is het andersom.

 Gericht op bio-soc reproductie van de soort
: biologisch wordt dit aanzien als een soort van legbatterij voor het maken
van kinderen.

 Primaire groep

Opm. Zelfs als men rekening houdt met deze componenten is het nog moeilijk te
definiëren.

Verwantschap

Wat?
Verhoudingen tussen individuen die door huwelijkof door afstamming tot stand zijn gekomen.

Zeer opvallend
Waarom? Directe sociale omgeving moet weten dat men gehuwd is. Dit geeft namelijk duidelijkheid, sociale verwachtingen, sociale rollen voor iedereen.

Huwelijk

Wat?
Een sociaal erkende en goedgekeurde seksuele verhouding tussen twee volwassen individuen.

• Sociaal erkend: veel mensen moeten het weten en erkennen
• Sociaal gezien is twee een beperkt aantal; er bestaat ook polygamie. (optelsom van meer dan één huwelijk)
• Niet meer tussen verschillende geslachten, maar ook gelijke geslachten kunnen trouwen. Ook hier is de sociale erkenning zeer belangrijk!
• Door het huwelijk worden zij aanverwanten, en opgenomen in het verwantschapsnetwerk van de huwelijkspartner.

Maar! Te beknopte definities, want homoseksuele kunnen geen kinderen hebben. +
broer en zus kunnen ook samenleven zonder geslachtsgemeenschap te
hebben.

Opmerking:

• Deze definities lopen duidelijk in elkaar over.
  bv: door huwelijk wordt men aanverwant.
• Wij baseren ons op 'onze culturele' situatie voor de opbouw van deze definities. Maar deze is cultureel en wetenschappelijk verschillend.

Verwantschap
In onze samenlevingen zijn verwantschapsbanden zeer beperkt tot een aantal nabije verwanten. Terwijl in kleinere culturen de verwantschapsbanden zo van belangzijn voor de organisatieen het hele leven, ze spelen overal een rol. In nog kleinere culturen kan het zijn dat iedereen een verwantschapsband met iedereen heeft.

• Wij gebruiken bepaalde begrippen voor het onderscheid tussen verwantenaan te duiden. Maar deze zijn lang niet toereikendgenoeg voor grotere verwantschapsbanden, waarbij men
  Bv. onderscheid maakt tussen broer van moeder en vader, terwijl wij van oom spreken.

Bv. Marokko geven ze de oom van vader en moeder een andere naam. Door dit verschil in naam wordt gewezen op een verschillende verwachting. Wij maken wel een onderscheid tussen neven en nichten. Maar het weet van hebben en onderscheiden van de familie is niet belangrijk.

Vrouwen zijn vaak het slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag.

• Op het werk misbruik van macht met seksuele oogmerken
  = Dreigen met ontslag
  = ‘Subtiel’ suggereren dat het verlenen van seksuele gunsten bepaalde
  voordelen oplevert
  = Vervelende seksuele toespelingen of vrijpostigheden
• Mannen en vrouwen ervaren seksuele toespelingen en grapjes zeer verschillend
   Mannen: zien mildere vormen van seksueel gedrag als ‘onschuldig’
   Vrouwen: ervaren ze als vernederend
  
  Van vrouwen wordt verwacht dat ze tolerant zijn voor allerlei seksuele gebaren, uitspraken of aanrakingen. “Moeten het spel meespelen.”
  Bv. Diensters in restaurant moeten vriendelijk zijn voor hun klanten, uitnodigend zelfs, maar tezelfdertijd moeten ze afstand kunnen houden.
• Verschijnsel neemt toch serieuze vormen aan
  = Engels onderzoek: 7/10 vrouwen krijgen af te rekenen met regelmatig
  ongewenst seksueel gedrag.
   Wanneer die ongewenst gedrag een consistent patroon wordt
   vrouwen toevlucht nemen op overplaatsing, ziekteverlof, …etc.

Geen nieuw verschijnsel
 Reeds in de middeleeuwen
= het werd als ‘normaal’ beschouwd dat een man fysiek geweld pleegde op zijn
vrouw, net zoals het normaal was dat vader de kinderen sloeg

Nu?
 Vrouwen zijn wettelijk beschermd
Maar: Nog steeds wijdverspreide praktijk van fysieke geweldpleging op
vrouwen

Vaak ook moeilijk om zich te beroepen op wet
- Politie zal in eerste plaats rust herstellen, meestal geen gerechtelijke
stappen
- Vrouwen zetten niet gemakkelijk eerste stap om te breken met hun man
 Omwille van kinderen
 Economisch afhankelijk

De problemen van het succes

• Ontstaan van een aantal problemen als vrouwen zich aan de top van een bepaalde functie bevinden.
• Zijn vreemde eend in de bijt in deze omgeving
• Omgangsvormen en gewoonten zijn typisch mannelijk waardenpatronen.
• Ander obstakel is het overwinnen van mannelijke opvatting dat voor vrouwen het werk op de tweede plaats komt.

Onderzoek naar aanwervingspraktijken:
Steeds bij vrouwen vraagt men naar het hebben van kinderen en hun planning daarover.
 Terwijl men dit nooit bij een man zal doen. (of toch minder)
 De interviewers rechtvaardigden dit doordat naar hun mening vrouwen vaker
afwezig zullen zijn door de kinderen.
 De verantwoordelijkheid lag bij de vrouw i.p.v. bij de ouders.
 Dit speelt ook een grote rol bij het krijgen van promoties. Men verwacht namelijk
een onderbreking van de carrière om voor de kinderen te zorgen

Vrouwen zien het grootbrengen van kinderen zelf als een obstakel in de carrière:
De meeste managers erkennen het feit dat vrouwen gelijke mogelijkheden moeten kennen.
 Maar het vooroordeel zit hem in de opvattingen over huishouden en opvoeding,
deze worden nog altijd als vrouwelijk aanzien.
 En vrouwen vinden dit ook nog altijd zelf!

 Zolang dit blijft bestaan, zal het maken van carrière moeilijk zijn.

 Belangrijk voor de verschuiving van de vrouwelijke rol

Voorindustriële samenlevingen:

Productie en huishouden is niet gescheiden, dichtbij huis.

Bv. Middeleeuwen: samen op land of ambachten werken met heel familie
Bv. spinnen= moeder, weven = vader, kammen = kinderen (weverij)

 Beide geslachten werkten samen, weinig verschil tussen sexen.

Industriële revolutie:

Productie vond plaats in fabrieken, waarbij ritme en snelheid werd bepaald door de
machines + men nam individuele personen aan.

Einde van traditie waar families aan geheel werden aanzien.

 scheiding man en vrouw

Tot begin twintigste eeuw:

Toenemende scheiding thuis en werkplaats.

Vrouw = binnenhuiselijke taken
 Lage buitenhuiselijke tewerkstelling tot dan.
De meeste actieve vrouwen op arbeidsmarkt waren de ongetrouwde
vrouwen, wiens inkomen gestort werd op rekening ouders.

Maar: Vanaf toen stijging vrouwelijke participatiegraad aan
arbeidsproces.

Eén van de oorzaken:
Eerste wereldoorlog
kende een tekort aan arbeidskrachten, waardoor de vrouwen de mannen hun functies overnamen.
 Einde oorlog werden deze wel terug overgenomen, maar de traditie was
doorbroken.

Na 2de wereldoorlog
namen de vrouwen terug de mannen hun positie over, maar deze keer gaven ze deze niet meer af.
 Er ontstond een periode van feminisering.

Nu:
Ongeveer 37% werkt buitenhuis van de vrouwen, wat relatief laag is in vergelijking met andere landen.
 Maar dit komt door relatief lage tewerkstelling van de actieve bevolking. Vrouwen
voeren nog steeds meer de minder betaalde jobs uit.

Rollen van beide geslachten zijn cultureel verschillend.
 Maar meestal (tot zelfs altijd) neemt de man de dominantie positie in.
Hij heeft de politieke en militaire activiteiten onder controle.
Terwijl vrouwen eerder instaan voor de verzorging van de kinderen en het
huishouden.

Ook nu nog bestaat deze situatie nog steeds, enkel is het verschil minder scherp. (arbeidsverdeling)
Wij leven nog altijd in een patriarchale samenleving waar er sprake is van een economisch verschil.
Bv. mannen verdienen nog steeds meer dan vrouwen,uren, arbeid,..

Nochtans kunnen we de laatste dertig jaar spreken van een opkomst van de vrouw.
 We evolueren naar een matriachaat, waar vrouwen de belangrijkste rol
spelen. ( het belang van het patriachaart daalt, maar is nog niet weg!)

Walby:
spreekt over een patriarchaat als volgende zes dimensies gelijk voorkomen:

• Betaald werk:
  = Vrouwen verdienen minder.
  = Vrouwen streven naar gelijke lonen als het mannelijke geslacht op de
  werkvloer.
   Maar dit is nog steeds niet het geval, maar we bevinden ons in een
  stijgende lijn.
   Het traditionele rollenpatroon wordt doorbroken door het feit dat
  beide sexe ook elkaars rol gaan vervullen.
• Huishouden:
  = Vrouwen nemen meer huishoudelijke taken op zich en spenderen meer tijd
  in het huishouden en de kinderen, dan mannen.
   Ook hier kunnen we van een verandering spreken
  - Ook van mannen wordt verwacht dat ze een actieve bijdrage in
  het huishouden leveren.
  
  - Nochtans oefenen vrouwen naast hun fulltime job, ook nog het
  grotendeel van de huishoudelijke taken uit.
  
  - Toch is er ook een invloed van de man merkbaar wat betreft de opvoeding, hij neemt de gemakkelijke zaken op zich, zoals
  spelen.
• Staat:
  = Vrouwen hebben minder toegang tot uitoefening van de formele macht.
   Maar sinds 1949 is er duidelijk sprake van een verandering.
  - In dat jaar is namelijk het vrouwenstemrecht ontstaan. Door de
  veranderde mentaliteit werden vrouwen niet meer als iets
  ongewoons beschouwd in de publieke sfeer, en werden er
  vrouwvriendelijke maatregelen getroffen.
  
  - Hierdoor konden vrouwen zich ook in de politieke macht
  vertegenwoordigen.

- Maar! Er blijven nog meer mannen dan
vrouwen op de kieslijsten staan, politieke participatie blijft een
mannenzaak en het echt machtscentra wordt
vertegenwoordigd door mannen.

• Geweld:
  = Vrouwen ondergaan veel mannelijk geweld.
  Toch is er een daling merkbaar t.o.v. vroeger, waar het als normaal werd
  aanzien. (Nu: huiveringwekkend)
• Sexualiteit:
  = Veel argwaan t.o.v. seksualiteit van de vrouw.
  Bv. cliterectomie Dit zouden ze doen om de vrouw beter te controleren en
  de seksuele lust te ontnemen.

60'-2000:
Passief seksueel wezen; een lustobject voor de man i.p.v. een lustsubject

Victoriaanse periode:
Vrouw= onmachtig, zwak, weerloos, teer wezen. een seksobject

Nu:
Nog steeds verdingelijking van de vrouw in de media, reclame.
Maar ook zijn er vrouwen die ‘girlpower’ hebben en zeer assertief hun
seksualiteit beleven.

• Cultuur:
  Negatief vooroordeel t.o.v. de vrouw.
  Bv. Veel negatievere uitdrukkingen voor vrouwen dan voor mannen, media gebruikt vrouwelijk beeld nog steeds zeer vertekend en weinig flaterend.

Oorzaak van dit patriachaat in onze moderne samenleving:
Vrouwen baren en zorgen voor kinderen.
 Dit eist veel tijd en zorg, die in het verlengde ligt van het baren en zorgen.
 Door deze verzorgende rol neemt de vrouw ook huishoudelijke taken op zich,
waardoor ze zich niet meer kan richten op o.a. carrière, buitenhuis werken,... .

• De moeder speelt een belangrijke rol in het leren van de ‘genderverschillen’.
  • Emotionele gehechtheid met moeder, vanwege het feit dat héél hun jonge leventje afhankelijk is van deze vrouw.
    De identiteit ontwikkelt zich wanneer deze hechte band doorbroken wordt.
  • Deze breuk gebeurd geslachtsgebonden.
    • Meisjesstaan veel dichter bij de moeder.
      Bv. knuffelen, imiteren, meer affectieve omgang

 Deze breuk gebeurt geleidelijk
 Deze continuïteit is kenmerkend voor het zelfgevoel van de
vrouw.
Haar identiteit zit namelijk altijd met anderen verweven:
Vroeger met haar moeder en nu met haar man

ð Reden van sensitiviteit en emotioneel medegevoel.

ð Wij-denken!!

• Jongens daarentegen ontlenen deze breuk aan een radicale breuk met al wat vrouwelijk is, hierdoor ontwikkelen ze hun mannelijke identiteit.
  Door het feit dat ze hun identiteit baseren op afwijzing hebben ze het moeilijkere om een hechte relatie aan te gaan met anderen.
   Jongens zijn eerder analytische, actiever en
  prestatiegerichter.
   Terwijl dat hun medeleven minder ontwikkeld is.

ð ik en mijn vrouw denken!!

Opmerking:
Chodorow draait Freud in zekere mate op zijn kop.

• Mannelijkheid = verlies
• Mannelijke identiteit = breuk
• Mannen ontwikkelen hechte band: aanzien als aanval op identiteit
• Vrouwen ontwikkelen geen hechte band: aanzien als bedreiding van zelfgevoel

ð Freud = patriachaat

ð Chodorow = matriachaat

Chodorow gebruikt ideologische motieven, doctrines over mannen en vrouwen.
Deze zijn niet neutraal of wetenschappelijk.

Ook zij kende veel kritiek:

v Geen plaats voor onafhankelijkstrijd van de vrouw
Maar erkenning theorie door verschijnsel dat mannen minder met emoties kunnen omgaan.