Item gefilterd op datum: januari 2014

Vaststelling Spinoza:

Wanneer mensen informatie meekrijgen, nemen ze dat vaak op een automatische manier aan (bv.reclame heeft een onbewuste invloed)

Daarbij beseffen ze, gecontroleerd, dat de bron misschien niet onvertekend is (reclame heeft als doel overtuigen, je weet dit, dit is een bewust proces).

Als de mensen daadwerkelijk tot dat besluit komen, dan moeten ze moeite investeren om de informatie als vals te markeren.

We kunnen slechts over een aantal zaken tegelijk nadenken, nl. tussen de 5 en 9 zaken. Bijvoorbeeld: als iemand 20 woorden snel na elkaar zegt en je moet die onthouden, zal je er 7 onthouden. Trucjes om meer te kunnen onthouden = associëren.

Het doel is om automatische processen aan te vullen of tegen te werken.

= denken dat bewust, opzettelijk en uit vrije wil plaatsvindt en dat inspanning vereist.

= het tegengestelde van automatische processen:

Ze zijn namelijk:

• Bewust
• Intentioneel
• Vrijwillig
• Vragen inspanning

Belangrijk is ook dat je capaciteit, energie en motivatie nodig hebt om aan sociale informatieverwerking te doen. We moeten het willen en we moeten er tijd en energie in kunnen steken.

MAAR! We zijn gelimiteerd door de capaciteit van het werkgeheugen (Miller)

• Mensen denken dat ze bewust omgaan met de realiteit, dat wil niet zeggen dat dat werkelijk ook zo is.
• Meestal overschatten we de hoeveelheid controle die we uitoefenen maar soms onderschatten we die ook. Bv. Reclame, die heeft geen bewuste maar een onbewuste impact. Je kan het dus moeilijk met bewuste survey’s gaan meten of mensen zich laten misleiden door reclame.

De rechters gebruiken een dobbelsteen als uitgangspunt als gevolg van afwezigheid van een uitgangspunt dat ertoe doet.

Vergelijking gebeurt in twee stappen:

1) Globaal kijken naar gelijkenissen tussen standaard en object bv. Vind je een persoon tof? vergelijken met je beste vriend/vriendin

2) De uitkomst daarvan is het startpunt van een nauwkeurige vergelijking

Gelijkend: zoeken naar gelijkenissen (Assimilatie)

Verschillend: zoeken naar verschillen (Contrast)

• Opdracht: rechters laten oordelen over dezelfde feiten
• O.V.: gevraagde straf of boete (hoog vs. laag)  anker
• A.V.: gegeven straf of boete
• Resultaat: de gegeven straf is afhankelijk van het anker (=gevraagde straf): hoge straf bij hoog anker, lage straf bij laag anker
• Opmerking recent onderzoek: zelfs een valse dobbelsteen beïnvloedt oordelen van de rechter.

= mentale aanname waarbij mensen een getal of waarde als beginpunt gebruiken en vervolgens onvoldoende op dit ankerpunt corrigeren. We gebruiken een (willekeurig) oordeel als startwaarde om ons eigen voordeel te vellen. Dat anker passen we dan aan, vaak te weinig, soms te veel, bijna nooit correct.

= mentale aanname waarbij mensen iets classificeren op grond van de mate waarin het lijkt op een karakteristiek geval: hoe sterkt gelijkt instantie 1 op instantie 2?

Bijvoorbeeld: wat studeert deze persoon? Uiterlijke kenmerken kunnen overeenkomen op typische voorbeelden van het stereotype.

MAAR: vaak vergeten we rekening te houden met de basisfrequentie van de instantie ( = informatie over de regelmaat waarmee leden van verschillende categorieën in de populatie voorkomen). We concentreren ons te veel op de individuele kenmerken die we waarnemen en te weinig op de basisfrequentie.

• Vergelijken met het CELA principe

• Opdracht: opnoemen van assertieve eigen gedragingen
• Onafhankelijke variabele: 6 versus 12 gedragingen opnoemen
• Afhankelijke variabele: zelfbeoordeling assertiviteit
• Resultaat: wanneer men maar 6 voorbeelden moet geven van assertieve gedragingen geeft men zichzelf bij de zelfbeoordeling hogere scores op assertiviteit.
  • Gebruik van de beschikbaarheidsheuristiek

= de heuristiek die een oordeel baseert op het gemak waarmee je je iets voor de geest kunt halen.

Probleem: iets wat je je gemakkelijk voor de geest kan halen, is niet perse typerend voor het hele plaatje, en dat kan tot foute conclusie leiden.

Bv. Hoe vriendelijk is iemand? Er is vriendelijk gedrag beschikbaar. Een redelijk correcte heuristiek als het om chronische beschikbaarheid gaat, maar beschikbaarheid kan ook zeer tijdelijk beïnvloed zijn (priming)