De historische rol van de kunstkritiek ontstaat in de Renaissance en de Verlichting. Toen ontstonden er in de westerse wereld gespecialiseerde disciplines en die zorgen op hun beurt voor een fragmentatie van kennis en soms vervreemding en onverschilligheid tegenover de massa. Die massa (die zich buitengesloten voelt door het vakjargon) ontwikkelde dan irritatie en vijandschap. Enerzijds is specialisatie dus noodzakelijk, maar anderzijds kan van de specialisten verwacht worden dat zij de relevantie van hun werk in het publieke debat bespreekbaar maken. Men verwijst hier naar de agora uit Griekenland. Dit was het plein waar burgers discussieerden over belangrijke zaken (geïdealiseerd beeld want niet iedereen had een stem).

Vandaag wordt verwacht van intellectuelen en critici dat ze hun ivoren toren verlaten. Ze vervullen een essentiële rol als bemiddelaar tussen kunstenaars en politiek. Ze informeren door te selecteren, suggereren manieren van lezen en evalueren door hun argumenten in te bedden in een breder discours. Een competente kritische lezer vindt het relevant om geregeld literatuur te lezen vanuit sociale persoonlijke behoeften en hier tijd en energie in investeert. De behoeften van de lezer zijn afhankelijk van de omstandigheden, in ontwikkeling en onderhevig aan sociale interactie. Deze interactie bestaat uit gesprekken met vrienden en kennissen of het lezen van kritieken.

Het verspreiden van een boek verloopt vandaar vooral via kritieken in culturele bijdragen van kranten en tijdschriften, boekenprogramma’s en praatprogramma’s op radio en televisie. Vanuit dit perspectief delen onderwijs en kritiek/journalistiek een gemeenschappelijke opdracht, namelijk geïnteresseerden inleiden over wat er gaande is in een bepaald domein. Arthur Danto ziet de kunstwereld als institutie en zegt dat je pas lid bent van de kunstwereld als je leert wat het betekent om deel te nemen aan het kunstdebat in de eigen cultuur. Elke cultuur heeft een cultuurdiscussie via een bepaald taalspel en spelregels. Er is maar een winnaar als het spel wordt gespeeld en dus maar een kunstwereld als er kunst is. Onderwijs, en vooral het secundair, leidt die opdracht in en kritiek zet de taak verder.

Massamedia nemen vandaag de rol van agora over en elk nieuw medium wordt gezien als een mogelijkheid tot democratisering. Zowel de rol van media als kunstkritiek verkeren echter in crisis.

Jongeren staan in het midden van de culturele revolutie. Cyberspace is voor hen even natuurlijk als het boek, film of televisie als voor de vorige. De verschuiving zien we vertaald in de relatie tussen de oudere en de jongere generatie. Hier komt een antropologisch inzicht te pas: wanneer je in een maatschappelijke plotselinge en complexe veranderingen plaatsvinden, onderwijzen de jongeren de ouderen. Het lijkt een voordeel te zijn niet verlamd te worden door vooroordelen en traditie in een tijd waarin de veranderingen snel op ons afkomen. Binnen de jeugdculturen ontstaan “border zones”, ruimtes die zich buiten de traditionele instituties en media situeren, maar waarbinnen veel geleerd wordt.

Dergelijke zones zijn niet nieuw. Het zijn zones waarin jongeren hun overgangsrituelen vervullen om zich daarna aan te passen aan de dominante cultuur. Ze worden vandaag ook beschreven als zones die even avant-garde zijn, maar vlug overgenomen worden door de mainstream cultuur en vooral door de commercie. De komst van internet en de digitale cultuur heeft er voor gezorgd dat het boek niet langer het enige of belangrijkste medium is met verhalen en reflecties op verhalen. Bovendien zijn de grote verhalen waarmee jongeren zich identificeren vervangen door kleinere verhalen, bepaald door mediaculturen die al even vaak commerciële producten zijn.

a. ° in de jaren ’60: samen onder 1 ideologie zich afzetten van de mainstream cultuur

b. Hedendaags is die ideologie veranderd in 1000 verschillende ‘lifestyles’

c. Nadeel van versplintering: Identiteitscrisissen, grotere oppervlakkigheid, gebrek aan engagement

d. Lifestyle is pedagogisch in de manier waarop ze de persoonlijkheid van mensen mee bepaalt.

e. Digitalisering als motor van het ontstaan en ontwikkelen van subculturen.

f. Jeugd is een volwaardige economische klasse (lifestyle bepaalt consumptiegedrag)

g. Jeugd als biologisch feit VS sociale constructie

h. Jeugd als fun VS trouble

i. Adultification en Juvenalisation

Over ‘de jeugd van tegenwoordig’ zie je een paradox in de media. Ze worden enerzijds verheerlijkt (youth as fun), en anderzijds gezien als een bedreiging (youth as trouble). Jeugd is enerzijds een biologisch feit en anderzijds een culturele sociale constructie. Men ziet ook het onderscheid tussen adultification (jongeren nemen deel aan de volwassencultuur) en juvenalisation (ouderen willen deel nemen aan de jeugdculturen). Indien we de jeugd beschouwen als een homogene categorie, gaan we veralgemenen. Bepaalde kenmerken passen we toe op de hele generatie en kenmerken van verschillende generaties worden vergeleken bv mei 68-generatie als geëngageerd en de huidige generatie als onverschillig.

Enkele verschillen zie je door het werk van Jim Gee (Millenials and Bobos over de generatie jongeren rond de eeuwwisseling). Hij vertrekt vanuit de leefwereld van hun ouders. 1985 kwam er een verandering in de westerse samenleving doordat de kracht achter de wereldwijde economie verschoof van de traditionele industrie naar het bezit van informatie. De productie-economie werd zo een netwerkeconomie en media kreeg invloed. Dit raakte de babyboomers (68-generatie), die al opgekomen waren tegen de materialistische machtstructuren, kregen nu de macht. David Brooke zegt dat bobos levensstijlen willen met betekenis, individualiteit en ethiek maar ook gevuld met geld en status. Qua lifestyles concentreren we ons op de rol van cultuur in het leven van de kinderen van deze babyboomers.

Deze jongeren zien dat er buiten school en gezin, nog een leven is waarbij ze van subculturen kunnen leren. De jeugd is een volwaardige economische klasse waar (voornamelijk vrije tijds-) industrieën rond zijn opgebouwd. Westerse jongeren spelen een rol op kapitalistische markt en door marketingmachines streven ze naar snelle bevrediging van hun behoeften. Deze economische logica heeft invloed op hun wereldbeeld en gedrag. Houdingen variëren van kritiekloze consumenten naar kritische producenten. Maar niet alle jongeren zijn willoze pionnen van de markt. Waarden, keuzes en voorkeuren spelen een rol. In alle tijden vormen jongeren een eigen leefstijl en identiteit. In de postmoderne tijd zijn er bepaalde vormen van consumptie die de constructie van identiteiten bepalen. Peergroupen spelen een belangrijke rol in het creëren van leefstijlen en identiteiten.

Vele auteurs binnen de culturele studies zien cultuur als een ‘pedagogische ruimte’ waarbinnen geleerd wordt. Giroux zegt dat cultuur en film een centrale rol spelen in het creëren van onze waarden en identiteiten. Film ziet hij als een vorm van ‘publieke pedagogie’. Zijn analyses richten zich op het uitwerken van een kritische strategie tegenover de ideologische beïnvloeding door de media. Deze politieke invulling kent kritiek. Sommigen erkennen de linkse boodschap niet (school voor een radicale democratie) en anderen verzetten zich tegen de manier van kunstbeleving (kunst als vehikel voor het ontmaskeren van politieke boodschappen).

Barker pleit voor bescheidenheid en hij erkent dat verhalen een belangrijke rol spelen in de menselijke geschiedenis, maar relativeert hun politieke kracht. Ze kunnen volgens hem een gereedschap zijn op de sociale werkelijkheid te veranderen, maar inspireren geen directe politieke actie. Door Culturele Studies kan je nieuwe perspectieven leren innemen. Centraal in het onderzoek staat de aandacht voor representatie. Culturele studies stellen immers vragen bij de vanzelfsprekendheid waarmee betekenissen worden geconstrueerd. Door cultuur te beschouwen als een constructie, beseffen we dat dit debat draait om conflicten over representatie, verhalen, taalspelen etc. Cultuuroverdracht is zo getransformeerd tot een uitnodiging om deel te nemen aan het debat over cultuur.