Voor het ontstaan van kanker zijn meerdere oorzaken aan te geven: Verstoring in het evenwicht van stimulerende en remmende stoffen, fouten in receptoren en mutaties in regelgenen, welke door carcinogene stoffen en straling veroorzaakt worden. Bij mutatie van een proto-oncogen worden groeisignalen aan de kern gegeven zonder dat daar opdracht voor is gegeven, maar inductie kan die

celdeling weer afremmen. Hiernaast is er ook een zelfmoordgen als extra beveiliging tegen ongewenst DNA. Sommige stoffen zijn mutageen en veranderen het DNA. Opperhuidcellen ontstaan door deling van de stamcellen in de kiemlaag, die dood gaan als het het contact verliest met de kiemlaag en dan de buitenste huidlaag vormt. Als je vervelt raak je deze cellen weer kwijt.

Tumor: Dat wat ontstaat nadat een cel in een weefsel voordturend blijft delen.

Goedaardig tumor: Een tumor die een plaatselijk probleem blijft doordat hij ingekapseld
ligt in een laagje bindweefsel. [bijv. een wrat]

Kwaadaardige tumor: Een tumor waarbij bepaalde cellen loslaten van hun buurcellen en
metastaseren.

Metastaseren: Het uitzaaien van een kwaadaardige tumor, doordat cellen losraken
van de tumor.

Kanker: Een kwaadaardige tumor, een verzamelnaam voor vele ziekten in
vele type lichaamscellen.

Regelgenen: Genen die de processen tijdens de celcyclus stimuleren of remmen.

Proto-oncogenen: Regelgenen die de celdeling stimuleren. Eiwitten die receptoren
overbrengen aan de celkern, waardoor het DNA verdubbelt en de cel deelt.

Tumor-suppressorgenen: Regelgenen die de celdeling remmen.

Receptoren: Uitwendig groeisignaal

Zelfmoordgen: Een gen die ervoor zorgt dat een cel met onherstelbare DNAbeschadigingen sterft.

Carcinogene stoffen: Stoffen die kanker kunnen veroorzaken. [bijv. dierlijke vetten, asbest
en bepaalde oplosmidd elen]

Na de bevruchting deelt de bevruchte eicel, de gevormde cellen delen weer, enzovoort. Hoe meer er wordt gedeeld, hoe meer er celdifferentiatie ontstaat. Tijdens de ontwikkeling van een embryo zijn de cellen al gedetermineerd, maar vaak delen ze nog wel een aantal keer voordat ze echt differentiëren. Mastergenen sturen dit gehele proces, waarbij genen aan- en uitgeschakeld worden. Ook de plaats waar de cel ligt is van belang, doordat er ook inductie plaatsvindt. Dit kan leiden tot geprogrammeerde celdood.

Celdifferentiatie: De verschillen in grootte, vorm en eiwitten na meerdere
delingen. Het DNA in alle cellen is wel hetzelfde.

Gedetermineerd: De bestemming weten van een cel.

Mastergenen: De stukken DNA met de informatie voor de regeleiwitten, die de
ontwikkelingspatronen van organen besturen.

Inductie: Het elkaar beïnvloeden van cellen door onderling contact.

Geprogrammeerde celdood: Het afsterven van cellen doordat het DNA hen daartoe aanzet.
Hierdoor krijgen de lichamen van mens en dier vorm.

Nieuwe cellen ontstaan wanneer bepaalde stoffen cellen aanzetten tot deling. De celcyclus bestaat uit 4 fasen; G1-, S-, G2,- en M-fase. Hiervan vormen de eerste 3 de interfase. De celdeling vind plaats na de M-fase. Hierbij worden grondplasma en celorganellen verdeeld. Hierna begint de celcyclus opnieuw.

Celcyclus: De periode waarin een cel ontstaat, groeit, actief is en opnieuw deelt.
G1-fase: De fase waarin de cel in omvang toeneemt, en waarin de organellen
actief zijn met het maken van stoffen die helpen bij het verdubbelen.
S-fase (synthese): De fase waarin de cel de DNA-moleculen verdubbelt
G2-fase: De fase waarin enzymen beide DNA-moleculen controleren op
kopieerfouten, en waarin de organellen verdubbelen.
M-fase (mitose): De fase waarin er 2 nieuwe kernen uit de kern ontstaan. De
chromatiden worden door eiwitdraden uit elkaar getrokken, wat
twee identieke sets van DNA-moleculen oplevert, een voor elke dochtercel.
Interfase: De G1-, S- en G2-fasen samen, waarin de genetische code af te lezen
is om stoffen te maken.
Centromeer: Het punt waar de twee identieke DNA-moleculen met elkaar
verbonden blijven tijdens de S-fase.
Chromosomen: Strengen met DNA.
Chromatiden: De identieke helften van de chromosoom.
Spoelfiguur: Het figuur dat de eiwitdraden vormen.

Meisjes krijgen ongeveer 2 jaar eerder hun groeispurt, maar jongens worden groter. Deze lengtegroei ontstaat voornamelijk doordat de pijbeenderen groeien. De kraakbeencellen in de groeischijf delen zodat het pijpbeen groeit, totdat alle kraakbeencellen in botcellen verandert zijn. Groeihormonen, welke worden gemaakt in de hypofase, zorgen in de kinderjaren vooral voor de groei. Cellen met receptoren reageren hierop en maken groeifactoren. In de pubertijd zorgen geslachtshormonen voor de groei. Groeistoornissen kunnen het gevolg zijn van een tekort aan deze hormonen. Bij een mutatie delen de cellen dan niet.

Naast je lengte nemen ook je volume en gewicht toe. Hoe groter een organisme, hoe meer massa, des te groter de invloed van zwaartekracht. Bij een lichaam met factor x wordt het oppervlak x² en de massa x³ maal zo groot. Bij een groter volume is het warmteverlies door de huis per gewichtseenheid minder groot.

Groeispurt: De tijd in de pubertijd wanneer meisjes/jongens een paar jaar lang hevig groeien.

Groeischijf: De zone met kraakbeen onder de uiteinden van de pijpbeenderen.

Groeihormonen: Groeihormonen die in de kinderjaren zorgen voor de groei.

Hypofase: Een klier vlak onderaan de hersenen die veel verschillende hormonen maakt (H6+ H11).

Geslachtshormonen: Hormonen die in de pubertijd zorgen voor de groei.

Groeifactoren: Kleine eiwitmoleculen die cellen stimuleren/verhinderen te delen.