Hume, Hartley en de Mills hadden een tegenstander in Immanuel Kant. Een subjectivist, een nativist en een rationalistische opvolger van Descartes

Toevoeging organic sensation bij visie, gehoor, smaak, geur, aanraking en spier gevoel. Als het gaat om menselijke acties, geloofde Bain dat gewoonten van centraal belang zijn. volgen Bain vormen willekeurige bewegingen, waarvan sommige zullen leiden tot plezierige consequenties en sommige tot onplezierige consequenties, de basis van leren. De eerstgenoemde zullen herhaald worden en tot een gewoonte ontwikkelen, terwijl de laatstgenoemde zullen afzwakken zodat een bepaalde gewoonte zich niet ontwikkeld. De overeenkomsten met de latere law of effect van Edward Thorndike zijn duidelijk

James, geboren in een klein schoenmakersgezin, begint in 1806 met het schrijven van

zijn magnus opus, grootste werk, over Brits India. Het duurt 12 jaar voor hij het af heeft. In 1820 schrijft hij zijn ‘Essay on government’, een essay gericht op democratische

overheid. James Mill is voorstander van birth control en ook verdienen vrouwen geen

recht om te stemmen.

James Mill maakte een verschil tussen complexe en simpele ideeën. Complexe ideeën

kunnen gecombineerd met andere ideeën duplex ideeën vormen. Combinaties van ideeën

vormen hun som (hout + spijkers = vloer).

meest belangrijke psychologische werk van James Mill was Analysis of the Phenomena of

the Human Mind, gepubliceerd in 1829. hij nam de bekende positie dat de 2 basis

elementen van de geest sensaties en ideeën zijn, aan, waarbij ideeën zwakke kopieën

van sensaties zijn. aan de klassieke 5 zintuigen van Aristoteles – visie, gehoor, smaak,

geur en aanraking – voegde Mill spier gevoel, die zorgt voor spier sensaties (kinesthese);

niet georganiseerde sensaties, zoals die die resulteren vanuit kietelen of jeuk; en

sensaties van het spijsverteringskanaal, aan toe

Zijn zoon wordt rigoreus opgeleid en schrijft op zijn 11e grote stukken over de Romeinse

democratie. Hij is sterker voorstander van minderheden dan zijn vader. Op zijn 12e had

hij een educatieniveau vergelijkbaar met dat van zijn vader.

In 1826 is hij getroffen door een mentale crisis, al dat werken en studeren had van hem

een koude ratiomachine gemaakt. Vanaf toen werd hij zich meer bewust van de waarde

van emotie en gevoel. John Stuart geloofde dat alle individuen, mannen

en vrouwen, blanken en zwarten, gelijk zijn. Voorstanders van slavernij, zo beweerde

John Stuart, deden het werk van de duivel. Mill ontwikkelde ook het utilitarism, als antwoord op het hedonisme (iedereen

is op zoek naar geluk en zo min mogelijk pijn). Hij vond dat het hedonisme niet inging op

sympathy en hulp aan anderen, dus ontwikkelde hij de theorie van utilitarism, een

filosofie die zegt dat acties zo slecht zijn als de proportie van de pijn die ze doen aan

anderen.

Er zijn 3 belangrijke psychologen op het gebied van associationisme in de 19e eeuw. James Mill en zijn zoon John Stuart Mill, die met hun artikelen en boeken over liberalisme Engeland sterk hebben beïnvloed in die tijd. Alexander Bain, met een wijde interesse.