Gevolgen van een daling van de vastgoedprijzen en aandelenkoersen

• Nadeel voor de bouwsector > Voordeliger om een bestaand huis te kopen dan om een huis te laten bouwen
• Vermogen van gezinnen daalt > Aandelen van Dexia en Fortis veroorzaakten een verlies. De oplossing is om minder te consumeren en meer te sparen
  > Economie remt af en de aandelenkoersen van alle ondernemingen beginnen te dalen
• Risico op faillissement voor ondernemingen zorgt ervoor dat het duurder wordt om vers kapitaal op te halen
  > Banken gaan minder lenen en investeren waardoor de aandelenkoersen blijven dalen
• Het vertrouwen van consumenten en producten daalt enorm
  > Consumenten sparen en producenten stellen investering uit

 Door dalende consumptie en investeringen is er een lagere economische activiteit

Beleidsreacties = Er zou geen spontaan herstel komen in de economie, dus men was genoodzaakt om monetaire als budgettaire beleidsreacties uit te voeren

3 reden voor het wegvallen van de financieringsstroom van banken

1. Door het hamstergedrag van de banken waren degene die een liquiditeitstekort hadden, gedwongen om hun kredietverlening terug te schroeven
   > Bedrijven, gezinnen en overheid
2. Er waren geen investeerders die vers geld in de banken wilden pompen
   > Terugschroeven van leningen aan de rest van de economie
3. De banken konden onmogelijk hun eigen vermogen nog inzetten als buffer. Hierdoor waren de banken verplicht om het krimpende eigen vermogen te compenseren met een daling van de hoeveelheid leningen

IFRS = International Financial Reporting Standards

Fair value accounting = Activa van de banken moet worden geboekt aan een faire waarde (=marktwaarde)

• Indien de marktprijs van de beleggingen van de bank stijgt, moet de bank dus een meerwaarde boeken en vice versa in geval van een prijsdaling
• Indien er nauwelijks of geen handels op de markt plaatsvindt, dan is de marktwaarde niet noodzakelijk een faire weerspiegeling van de onderliggende waarde

Kredietagentschappen = Ze begonnen abrupt de rating van die producten te verlogen waardoor de baken door de kapitaalregels van Bazal ook meer kapitaal mesten voorzien om ze op hun balans te houden

Kapitaalvereisten = Om aan deze vereisten te voldoen warden de banken genoodzaakt om de CDO’s op de markt aan dumpingprijzen te verkopen

Banken konden hun risico’s niet inschatten = Elke CDO bevat honderden verschillende MBS die op hun beurt duizenden verschillende leningen bevatten

Northern Rock = Een bank in het VK die als eerste dreigde oer kop te gaan

Liquiditeitsinjecties = De FEC en ECB pompten steeds vers geld in de bankensector. Deze injecties leken te helpen, maar de problemen bleven maar terugkomen
> Uitstel van executie

Bear Stearns = In 2008 leidde deze zakenbank het tot de-facto-faillissament. Ze werd overgenomen door de Amerikaanse zakenbank J.P. Morgan

2. Het Lehman-moment

Weg met het interbancaire bankvertrouwen = In september 2008 ging de zakenbank Lehman Brothers failliet, zoals ook de zakenbank Merill Lynch die zichzelf aan de Bank of America verkocht
> Paniek in het bankensysteem

Gevolg? Andere banken gingen failliet omdat ze Lehman Brothers geld hadden geleend of hun producten hadden gekocht

Verzekeraar AIG = De FED moest AIG redden met een lening van 180 miljard dollar omwille van de grote hoeveelheid CDS-contracten die ze had verkocht als verzekering voor talrijk CDO’s die waardeloos waren geworden

Interbancaire markt = Sommige banken hebben meer deposito’s dan ze nodig hebben en ze lenen die aan andere banken die deposito’s tekort hebben

Financiële vertrouwencrisis = Banken vertrouwen elkaar niet meer en ze houden de extra deposito’s bij zich ongeval zij ook besmet worden of uit vrees dat de tegenpartij failliet zou gaan
> Overschotten hamsteren

Een probleem van collectieve actie = Iedere bank dat wat haar individueel het beste lijkt, maar net daardoor ontstaat de besmetting waartegen de individuele bank zich door har hamstergedrag wil indekken
> Het interbancaire netwerk valt uit elkaar

Maatstaf voor risicoaversie in de interbancaire markt = Het verschil tussen de interbancaire rente en de rente op korte termijnschuld van de overheid is de rente die de banken willen opgeven in ruil voor veiligheid
> Het verschil = TED-spread

TED-spread = Schaal van Richter voor bankenpaniek

Internationaal Monetair Fonds = De mist liquide landen moesten gered worden
> Banken werden gered door de nationale overheid

IT-bubbel = In 1999 steeg de vraag naar aandelen van computerbedrijven enorm
> Irrieel = In 2004 was er een IT-crash omdat de aandelen te sterk stegen

Inflatierisico = Als gevolg van het exuberante leningsgedrag van de banken en de lage rente van de FED

Gevolg = FED was genoodzaakt de rente stap voor stap te verhogen begin 2005
> Variabele rente op hypotheken steeg

Rente op hypotheken stijgt = Gezinnen konden die hoge rente niet betalen en moesten hun huis door de bank in beslag laten nemen
> Bank verkoopt huis en krijgt zo de waarde van lening terug

Subprime-leningen = Er waren zodanig veel gezinnen die op het zelfde moment hun hypotheek niet konden terugbetalen
> Een massa huizen werden tegelijkertijd verkocht

V < A op de huizenmarkt = De prijzen van de huizen daalden

Niet-terugbetaling van de hypotheek in VS = Men kan enkel beslag doen op het huis en niet op een deel van het inkomen of andere goederen van het gezin

Jingle mail = Mensen stuurden spontaan hun huissleutel op naar de bank zodat ze hun lening terugkregen
> Het huis wordt eigendom van de bank

Kaswatervalsysteem = Veel mensen konden tegelijkertijd hun lening niet afbetalen, dus de stroom van betalingen volstond niet om de meest riskante tranches uit te betalen
> Deze tranches werden waardeloos

Equity tranches = Investeringsbanken hadden erg veel van deze tranches gekocht
> Vb Dexia, Fortis

Oorzaak = Door de rentestijging van de VS zijn er zoveel leningen op het zelfde moment gaan falen

Goldman Sachs = In 2006 begonnen ze met de uitverkoop van de meest risicovolle tranches omdat ze de bui zagen hangen. Andere banken, vooral Europese banken, kochten en vervaardigden in grote hoeveelheid die financiële lettersoepproducten tot eind 2007
> Belgische banken, Bear Stearns en Lehman Brothers zaten in dit schuitje

Verkopen van lettersoepproducten = De waarde ervan begon steeds sneller te dalen en er volgde een ineenstoring van de prijzen van deze producten

 Deze crisis verspreide zich over de hele wereld