Voorwaarde op lening van noodfonds = In ruil voor steun van het noodfonds moet de regering maatregelen nemen om hun tekorten zo snel mogelijk terug af te bouwen

Welke maatregelen?

• Belastingen verhogen => Dalende economische activiteit
• Uitgaven verminderen

Gevolg? Deze maatregelen zorgen ervoor dat de inkomsten van de overheid uiteindelijk niet stijgen en willen ze dus nog meer de belastingen verhogen

Opkomst nieuwe spiraal = Tussen de begroting die er niet op vooruit gaat en de economie die verder in de recessie verdwijnt

Beleidsmakers = Ze hebben getreuzeld om de getroffen landen Griekenland, Ierland en Portugal in 2010 te redden. Daardoor werden ook grotere landen getroffen zoals Spanje en Italië

Ad-hoc-steunpakket = Dit pakket van 110 miljard euro werd samengesteld om Griekenland te redden

ESM = Europees noodfonds dat is opgericht in 2010 om voor 250 miljard euro steun te verschaffen
> Ierland en Portugal waren de eerste landen

Uitbreiding EMS = Er werd getwijfeld of 250 miljard euro wel genoeg was om steun te verlenen. Daarom hebben ze in juli 2011 de steun uitgebreid naar 440 miljard euro
> Maar onvoldoende om de brand te blussen

Voorwaarden noodfonds = Het moet als schuldeiser eerst volledig worden terugbetaald vooraleer het land andere schuldeisers mag terugbetalen
> Beschermen van Europese belastingsbetaler

Steun noodfonds => Niet het gewenste effect

Fundamenteel probleem = Alle landen die deel uitmaken van de eurozone staan gezamenlijk garant voor de schuld die uitgegeven wordt door het noodfonds en die dan aangewend wordt om een land te redden

Reddingsplan van ECB = Ze heeft niet rechtstreeks leningen gegeven, maar ze kocht bestaande obligatieleningen op voor een totaalbedrag van 250 miljard euro

Waarom kunnen andere landen hun rente laag houden en Europa niet?

• Slechte constructie van de euro
• Ze hebben 1 overheid
• Ze hebben zelf de budgettaire overheid in handen
• Ze hebben 1 instantie die instaat voor de uitgiften van het geld
• Het aandeel van de overheid ligt lager

=> Deze landen hebben controle over de munt (Amerika, UK, Zweden)

Eurozone

• Waaier van lidstaten
• Slechts 1 monetaire instantie ECB
• ECB is volledig afhankelijk van de lidstaten

Recapituleren = Banken nemen risico’s => Kleine spaarders zijn de pineut => Overheid en ECB grijpen in => Overheid in de problemen door de steeds stijgende overheidsschuld

Grafiek p 93

Financiële markten en instellingen = Ze worden gestimuleerd door de kredietratingagentschappen om de overheidsschuld op hun balansen massaal te verkopen
> Ze stellen de kredietwaardigheid van de overheden in vraag (Deze keer terecht)

Overheidsobligaties = Daar de massale verkoop ervan dalen de prijzen van de bestaande obligaties in het bezit van banken, waardoor de banken door een waardevermindering opnieuw de dieperik ingaan
> Overheid moet weer ingrijpen en er is nog meer overheidsschuld

Resultaat eerste infernale spiraal = Rentevoeten stegen van heel wat Europese landen en het renteverschil met Duitsland loopt hoog op

Tweede infernale spiraal = Tussen de begroting van de overheid en de rentevoeten

Beleggers = Ze vrezen ervoor dat de overheid haar schulden niet meer zal kunnen terugbetalen, dus ze veropen hun overheidsobligaties of eisen ene hogere risicopremie

Hogere risicopremie = Wanneer de overheid de rente zal verhogen, weegt dit door op de begroting en zo verhoogt het de schuldenlast

Hogere overheidsschuld = Er is meer kans dat de overheid effectief niet zal kunnen terugbetalen

Gevolg? Belegger blijven obligaties verkopen of eisen nog hogere premies en de spiraal gaat verder
> Overheid is bankroet

Derde infernale spiraal = Gebaseerd op het vertrouwen van de spaarders in hun bank en in de overheid die instaat voor hun depositogarantie

Spaargeld = Spaarders deponeren hun geld op andere nationale banken waar ze wel nog de depositogarantie vertrouwen

Geldverlies = Voor nationale banken betekend dit dat er een groot tekort is aan geld en kunnen dus geen overheidsobligaties kopen

Gevolg? Rentes verhogen waardoor de overheid en de banken in de problemen komen

Kredietratingagentschappen = Olie op het vuur door de kredietwaardigheid van het land te doen dalen

Conclusie = Deze drie spiralen versterken elkaar en zorgen ervoor dat alles uit de hand loop

Grafiek p 95