- Soorten standaarden

Naargelang de aanwending binnen de kostprijscalculatie wordt een onderscheid gemaakt tussen :

1. Veranderbare standaarden (“flexible standards”)

a) Gemiddelde standaard

b) Theoretische of optimale standaard

c) Normale standaard

d) Progressieve standaard

2. Vaste standaarden (“basic standards”)

- Veranderbare standaard

= al de standaarden die in functie zijn van bepaalde omstandigheden in het exploitatieproces. Zodra deze omstandigheden wijzigen; zal ook de standaard aangepast moeten worden.

1. Gemiddelde standaard
   
   Deze geven weer wat in het verleden gemiddeld behaald werd, men stelt dit als norm voor de toekomst.
   Vaak gebruikt voor stijgingsritme van grondstoffenprijzen, loonniveaus,.. en toeslag voor sociale lasten op brutopersoneelskost
2. Optimale of theoretische standaard
   
   Dit zijn standaarden die de maximale efficiëntie weerspiegelen. Ze zijn referentiepunt, maar kunnen in planningsproces niet aangewend worden omdat ze te ver van realiteit staan.
   
   
   

Vereist dat cost accountant (informatieleverancier) :

• Op de hoogte gesteld wordt van zowel algemene als specifieke doelstellingen per deelfunctie die gezamenlijk in coördinatie de algemene doelstelling moeten vormen
• De boekhoudkundige registratie aangepast aan deze doelstellingen. Er moet congruentie bestaan tussen finale rapportering aan de leiding en de doelstelling van dit orgaan
• De registratie zowel analytisch als synthetisch organiseert, waarbij hij rekening houdt met behoeften van ieder centrum

OBJECTIVITEIT belangrijk!

- Algemeenheden

Er wordt telkens slechts 1 eenheid van een bepaald product vervaardigd volgens specificaties opgegeven door de afnemer. Er zal daarom steeds productie op bestelling, zonder voorraadvorming, voorkomen. De kostprijs per individueel order moet berekend worden => “89 Order nr. …”. Als het aantal orders groot is, opent men meestal een collectieve rekening “orders”.

Aangezien de afgewerkte stukken onmiddellijk geleverd worden, zal een rekening “983 PI GP” overbodig zijn!

PROBLEEM : orders waaraan meerdere maanden wordt gewerkt
=> men staat dan op de RR met een cumulatie van kosten zonder dat er corresponderende opbrengsten voorkomen
OPLOSSING : maandelijks een gedeelte van de order factureren dat tijdens betrokken maand werd afgewerkt

Boekhoudkundig zal deze worden geregistreerd op de rekeningen “979.0 Kosten van gefactureerde en volledig afgewerkte orders” en “979.1 Kosten van gefactureerde en niet volledig afgewerkte orders”. Deze rekeningen zijn ontdubbelingsrekeningen om maandelijks een resultaat tot uiting te kunnen brengen.
De verschillen worden geboekt via “959 Voordelig schattingsverschil op orders in uitvoering”, welke periodiek worden geboekt op “99 Analytisch resultaat”.

Het verschil tussen de gecalculeerde kostprijs en de werkelijke kostprijs vindt zijn oorzaak in afwijkingen op het gebied van prijs-en loonniveaus of op het gebied van efficiëntie.

Er kunnen zich een aantal situaties voordoen :

1. 1. Er wordt gedurende de maand aan een order begonnen dat op het einde van de maand nog niet afgewerkt is, geen deeltijdse levering kende en waarvan nog geen tussentijdse factuur is opgesteld.
   De waarde van de voorraad “orders in uitvoering” wordt op het einde van de maand geschat en overgebracht naar PI orders in uitvoering.

2. Er wordt tijdens de maand aan een groot order begonnen, waarvan een gedeelte wordt afgewerkt, geleverd en gefactureerd tijdens de maand.
Aangezien er nu opbrengsten zijn, zal men ook kosten voor dat afgewerkte en gefactureerde gedeelte moeten boeken. Bij gebrek aan werkelijke kostprijs wordt overgegaan naar de voorgecalculeerde kostprijs.

Men zal in regel de kostprijs per serie berekenen (890 – Fabricage serie X) waarna de kostprijs per eenheid wordt bepaald.