Menu

Cultuurrelativisme bij Edward Westermarck: moraal niets anders dan gevoelens

Westermarck (1862-1939) had een grote hekel aan het Duitse idealisme, hij voelde zich aangetrokken tot het de Britse empirische traditie van filosofiebeoefening.

Ten aanzien van grondslag van moraal hield Westermarck vast aan de emotivistische these dat morele oordelen gebaseerd zijn op gevoelens. Deze morele gevoelens onderscheiden zich van andere door het idee van de vergelding en onpartijdigheid. Volgens Westermarck is moraal een sociaal en een relatief gegeven. Objectieve morele oordelen bestaan niet.

Ook Westermarck meent dat het idee van de relativiteit van morele waarden naar alle waarschijnlijkheid tolerantie tot gevolg zou hebben, een punt dat reeds bij Montaigne wordt gemaakt.

De kroongetuigen van het cultuurrelativisme presenteren moraal als ‘socially approved habits’. Vervolgens constateren zij dat deze variabel en relatief zijn en op basis daarvan formuleren zij de verwachting dat tolerantie en respect onder de volkeren zal zegevieren wanneer het relativisme maar wijd verbreid zal raken. Inmiddels is het relativisme wijdverbreid, vooral onder intellectuelen die voor progressief willen doorgaan. De vraag is hoe men die hardnekkige persistentie kan verklaren wanneer de argumentatie daarvoor toch niet bepaald vlekkeloos is (volgens auteur).

De grootste populariteit lijkt het relativisme te ontlenen aan de vermeende binding met tolerantie, bescheidenheid en een anti-imperialistische houding. Deze waarden staan tegenwoordig zo als vanzelfsprekend overeind (en terecht, auteur), dat een perspectief dat bloedverwantschap met deze ideeën weet te suggereren sterk staat in het publieke debat.

Lees meer...

Van culturele antropologie naar ethiek. Moraal als ‘socially approved habits’

Ook Benedict maakt de overstap van culturele antropologie door te stellen dat moraal niet anders is dan ‘socially approved habits’. Hiermee sluit zij aan bij Protagoras en Sumner voor wie immoreel handelen een handelen is ‘contrary to the mores of the time and place’.

Nieuw bij Benedict is dat zij het ‘fasionable’ maakte voor weldenkende progressieve intellectuelen. Terwijl bij Sumner nog geen spoor van kritiek op het imperialistische en expansionistische streven van de westerse cultuur te beluisteren valt, is dit de grondtoon van de geschriften van Benedict.

Lees meer...

Cultuurrelativisme bij Ruth Benedict: Relativering van de betekenis van de westerse cultuur

Ruth Benedict (1887-1947 New York) studeerde antropologie toen Darwinisme op een hoogtepunt was, iets waartegen zij zich verzette. Benedict verwachte heilzame consequenties van haar cultuurrelativisme, als geen cultuur superieur zou zijn aan een andere, zou ook het imperialisme moeten worden afgewezen en verwachte zij dat culturen tolerant zouden staan tegenover andere zeden en gewoonten.

Zij omschrijft ‘moderne sociale antropologie’ als volgt: een studie die meer en meer de variatie en gemeenschappelijke elementen van culturele omgevingen en de consequenties daarvan in menselijk gedrag bestudeert.

Hierbij stelt zij dat vooral primitieve stammen zich hiervoor lenen omdat deze nog niet bedorven zijn door de wereldwijde cultuur. Deze visie vertoont veel overeenkomsten met Montaigne. De kennis die door dit soort studies wordt opgedaan kan de westerse mores relativeren, waardoor wij de moderne beschaving niet meer zien als een noodzakelijk hoogtepunt van menselijke vermogens, maar slechts als één van de mogelijke beschavingen.

Daarnaast onderstreept zij dat zelfs de manier waarop wij kijken (bv tegen problemen) cultureel bepaald is.

Lees meer...

Folkways als basis voor de moraal

Sumner stelt dat wanneer in doctrines van welzijn de elementen van waarheid en juistheid worden ontwikkeld, de ‘folkways’ naar een ander plan worden gebracht. Zij gaan dan een constructieve invloed uitoefenen over mens en samenleving. Dán noemen we ze ‘mores’ en zijn geven ons een richtsnoer van wat we moeten doen.

Dit leidt tot een omschrijving van immoreel, die als volgt luid: Immoreel is niets anders dan handelen in strijd met de mores van de tijd en plaats. Dit is een standpunt dat tegenwoordig vooral geassocieerd wordt met rechts, namelijk sociaal darwinisme.

Lees meer...
Abonneren op deze RSS feed

Advies nodig?

Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website.
Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingen
voor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.

Scan aanvragen