Hierbij is er sprake van:
Exchange (bv. markt).
Reciprocity.
Redistribution.
(+ autoconsumptie)
-Reciprocity (geschenk-ruil)
Bijvoorbeeld: Je koopt een huis en de vorige eigenaar had een voorliefde voor lichtròze muren die jij
helaas niet met hem deelt. Je had dus graag een aantal kamers herschilderd. Wat kun je nu doen?
Optie één: Je gaat naar de markt en kiest daar een schilder uit. Op de markt wordt er rekening gehouden
met prijs en kwaliteit. Deze optie is helaas alleen beschikbaar voor de mensen die over geld beschikken.
(=Exchange)
Voor de gewone stervelingen is er verder nog optie twee: je schakelt je vrienden en familie in. Waarom
zouden ze je helpen? Omdat ze nu eenmaal vrienden en familie zijn.
Maar, zodra al je muren van schattig ròze naar gezellig blauw geschilderd zijn komt plots een maand
later een behulpzame vriend aankloppen: ook hij had graag zijn muren in een ander kleurtje gezien. Als
je hier geen zin in hebt dan wijs je hem af met een smoesje, dit kan je één keer doen. Maar als je bij
diezelfde vriend nog een badkamerinstallatie en de afbraak van een tuinhuisje hebt afgewezen gaat die
vriend zich bedenkingen gaan maken. M.a.w. je raakt de vriend kwijt.
Van je vriendschapspatroon heb je namelijk een verwachtingspatroon gemaakt, dit patroon wordt
vandaag de dag nog toegepast tussen vrienden en familieleden. Dit patroon is een primitief patroon dat
sterk in de Klassieke maatschappij zit, het gaat hier om eergevoel.
Marshall Sahlins (° 1930)
Generalised reciprocity
o Bv. Broer en zus.
o Relatie is erg belangrijk.
Notities Economische Geschiedenis 2008-2009 An-Sofie, Sien en Evy
20
Balanced reciprocity
o Bv. Vage vrienden.
o Er moet meer evenwicht zijn tussen de diensten.
Negative reciprocity
o Wederkerigheid maar zonder emotie: er is geen band met de andere
persoon.
o Handel en oorlog ontstaan zo: je mòet er iets voor terughebben.
o Vb. in Archaïsche teksten zoals Odysseus. Als een stad te sterk is gaan ze
er handel mee drijven. Als het echter om een zwakke stad gaat voeren
ze er oorlog mee, plunderen ze ze achteraf en verdelen ze de buit onder
elkaar.
Doch verneem nu mijn rampzalige thuisvaart, welke Zeus, die de wolken verzamelt, mij bereidde,
sinds ik af voer van Troje. Nauwelijks vertrokken werd ik door de wind recht naar Ismaros gedreven,
waar de Kikonen thuis zijn. Die stad plunderde ik uit; de mannen werden gewurgd, maar de jonge
vrouwen en de verdere buit verdeelden wij onder elkander, eerlijk zodat niemand met lege handen
bleef.
(Homerus Odyssea IX,39-42)
o Bv. Ook vikingen plunderden slecht verdedigbare dorpen. De buit
gebruikten ze om handel te drijven met de steden die te sterk waren om
te worden aangevallen.
-Redistribution.
Met redistribution wordt bedoeld date en machtscentrum alles naar zich toetrekt en dit terug gaat
verdelen onder de behoeftigen. Bv. belastingen.
Er zijn veel vormen hiervan.
Bv. de romeinse graanvoorziening.
Bv. de Minoïsche paleizen op Kreta, waren ook centra van herverdeling.
Bv. Sociale zekerheid, Rizif.
-Deze sluiten elkaar niet uit.
Bv. de blauwe verf voor je muren is gekocht op de markt.
Bv. 19e eeuwse dorpjes hadden geen bakker.
o De boeren bakten zelf brood.
o De Smid en de Pastoor kregen brood in ruil voor diensten.
Markten hebben namelijk altijd bestaan. Bv. de marktjes in het dorp en onze markt vandaag.
