Verbod voor senatoren om een zeehandelsschip te bezitten met capaciteit groter dan 300
amforen (ca. 10 ton)
o Ingevoerd door lex Claudia, 218 v.C.
o Herhaald in Lex Iulia de repetundis (59 v.C.)
o Blijft hele oudheid bestaan
Betekenis ?
o Livius: omdat winst maken voor senatoren ongepast was
o Geen effectief verbod op handel drijven (kunnen cargo-ruimte huren)
Seneca, De Beneficiis (‘Over weldaden’). VI.15.5
o De prijs van elk ding varieert met de tijd. Als je dingen goed aanprijst, zijn ze zoveel
waard als waarvoor je kunt verkopen. Wie een goede koop heeft gedaan, is de verkoper
niets meer verschuldigd.
Plinius minor, Epistulae (‘Brieven’) VI.19
o [Trajanus verplicht senatoren van een derde van hun vermogen in Italiaans land te
beleggen. Gevolg:] Kandidaat kopers lopen elkaar voor de voeten; ze kopen onmiddellijk
wat ze horen dat te koop staat, zodat ze de prijzen omhoog jagen. … dit is het moment
om Italiaans landgoederen te verkopen en er te kopen in de provincies, want dezelfde
kandidaat-kopers verkopen ginder om hier te kunnen kopen.
Plinius maior, Naturalis Historia (‘Natuurlijke geschiedenis’) XXXIII,164
o Wij zijn er ons van bewust dat de prijzen van koopwaar die wij telkens vermeldden
verschillen van plaats tot plaats en van jaar tot jaar, naargelang de kosten van de
scheepvaart, of volgens eenieders aankopen, of naargelang een of andere invloedrijke
openbare persoon zijn hand legt op de hele graanoogst.
Lactantius, De Mortibus Persecutorum (‘Over de dood van de vervolgers’) 7.7
o Het prijsedict van Diocletianus heeft voor gevolg dat producenten hun producten niet
meer aanbieden op de markten
Jean Bodin (1530-1596)
Geldmassa bepaalt prijsniveau
(P ~ M)
Tacitus, Suetonius
Gemeenschap steunt op wederzijdse behoeften => nood aan samenwerking en ruil
o Nood aan rechtvaardigheid ~ evenwichtigheid
Evenwichtigheid niet ~ gelijkheid MAAR wel ~ proportionaliteit
o bvb privaat burger die magistraat slaat is erger dan privaat burgers die een ander
particulier slaat
o Geldt ook voor dingen: bvb 1 huis > 1 schoen
o Nood aan evenwicht in werk dat nodig is om de goederen/diensten te produceren
o nood aan gemeenschappelijke maatstaf om verschil in waarde uit te drukken =>
MUNTGELD
Muntgeld meet in werkelijkheid de wederzijdse behoefte die we aan elkaar hebben (houdt
samenleving bij elkaar)
o ingesteld door conventie (nomos) (niet natuur) als ‘ruilmiddel van/voor noden’
o laat toe ruiltransacties te spreiden in tijd
