Wanneer spreek je van stereotype?
Veel vooroordelen zijn gebaseerd op stereotiepe redeneringen…
Ieder denken is gebaseerd op categorieën waarmee we onze ervaringen indelen
Maar soms zijn deze categorieën ongegrond en zeer star
Men wenst dit niet te veranderen zelfs als men weet dat niet alle individuen zo
zijn, men corrigeert stereotypen niet.
Stereotypen kunnen zowel schadelijk als onschadelijk zijn:
Onschadelijk
: emotioneel tamelijk neutraal en raken belangen van betrokkenen niet
Bv. opvattingen van Nederlanders over Belgen en omgekeerd
Schadelijk
: stereotypes die verweven raken met gevoelens van angst
stereotypes krijgen hatelijke, vijandige inhoud
Stereotypering gaat vaak gepaard met psychologische mechanisme van overdracht:
Ongenoegens worden gericht tegen objecten die nochtans niet aan de oorsprong liggen van beleefde angstgevoelens.
Belangrijk verschil tussen angst en vrees
= angst: je weet niet waarom maar je voelt je helemaal niet goed, altijd onbestemd
= vrees: je weet precies wat er gaat gebeuren, altijd concreet
Bij overdracht zal er een overdracht zijn van dat onbestemde naar dat concrete. Denk bv. aan iets dat in middeleeuwen gebeurde en waarvan oude vrouwtje aan de rand van het dorp schuld van kreeg (heks).
Al hun ongenoegen afwerpen op zondebok.
= krijgen de schuld van alles wat hen dwars zit, hoewel zij er evenmin aan kunnen
verhelpen
= vaak individuen die
Verschijnsel zondebok komt vaak voor in gedepriveerde (vaak etnische) groepen die met elkaar in competitie treden voor het verwerven van economische beloningen.
Zondebokmechanisme steunt op overdracht, maar ook op projectie:
Het onbewust toeschrijven van eigen wensen of kenmerken aan anderen.
- Situaties waarin individuen gefrustreerd worden, waarin ze erg moeten beheersen zijn ze vaak niet in staat eigen gevoelens te herkennen.
Deze worden geprojecteerd op anderen. - Vaak weerspiegelt het beeld dat men van anderen heeft meer zichzelf dan de ander.
Bv. Bizarre opvattingen die onder blanken leefden dat zwarten van lust overliepen, waarschijnlijk eigen seksuele frustraties.