- Wijze van leven in een diensteneconomie versus agrarische staat
- Onderzoek naar de effecten van de diensteneconomie
o Daling aantal banen voor lager opgeleiden
o ‘ziek’ verklaren van ‘overtollige’ werknemers
o Hoeveel informatie te verwerken stijgt enorm
o Stijging sociale stress door stijging relatieve ongelijkheid
- Psychologie
o in eerste instantie: Studie van gedrag van mensen en dieren
o Als wetenschappelijk onderzoek van psychologische en gedragsmatig functioneren
- Doel = Beschrijven, verklaren en voorspellen van gedragsmatige en geestelijke processen en waar
mogelijk te interveniëren
WAT IS HET VERBAND TUSSEN PSYCHOLOGIE EN GEZONDHEID?
Matazarro 1982: ontwikkelen van een inzicht in de biopsychosociale factoren belangrijk voor:
- De bevordering en het in stand houden van gezondheid
- Het verbeteren van de systemen voor gezondheidszog en het gezondheidsbeleid
- De preventie en behandeling van ziekte
- De oorzaken van ziekten
GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE
- Klinische gezondheidspsychologie
- Gezondheidspsychologie mbt de volksgezondheid
- Gezondheidspsychologie van bepaalde groepen
- Kritische gezondheidspsychologie
LEKENTHEORIEËN OVER GEZONDHEID EN ZIEKTE
Bauman 1961: Wat betekent gezondheid?
1) Gezondheid betekent een overwegend gevoel van welzijn
→ Gevoel
2) Gezondheid wordt in verband gebracht met de afwezigheid van symptomen van ziekte
→ Gerichtheid op symptomen
3) Gezondheid kan worden waargenomen in de handelingen waartoe een lichamelijk gezond persoon in staat is
→ Prestaties
Krause en Jay 1994: onderzoek naar de referentiekader waarvan mensen gebruik maken als hen wordt gevraagd de eigen gezondheidstoestand te beoordelen
- Ouderen: gezondheidsproblemen
- Jongeren: gezondheidsgedrag
SOCIALE REPRESENTATIES VAN GEZONDHEID
Herzlich 1973: onderzoek met ongestructureerde vraaggesprekken om de ‘sociale representaties’ van gezondheid en ziekte op het spoor te komen
- Gezondheid = toestand van evenwicht van verschillende aspecten van de persoon
- Aspecten = lichamelijk, psychologisch, emotioneel en sociaal welzijn
- Voor sommigen moeilijk om gezondheid te zien los van de afwezigheid van ziekte
Blaxter 1990 Health and Lifestyles
- Onderzoek onder 9000 leden van het algemene publiek
- 15% kan niemand bedenken die ‘heel gezond’ was
- Ongeveer 10% kan niet beschrijven hoe het voor hen was zich ‘gezond te voelen’
DEFINITIE VAN GEZONDHEID VD WERELDGEZONDHEIDSORGANISATIE
1978 WHO algemene strategie voor gezondheid in 2000 -> Beleidsplannen Duidelijke relatie tussen gedrag, levenswijze en de gezondheid Sociaaleconomische en culturele invloeden op gezondheid en ziekte en de beslissingen over de
gezondheid
CROSSCULTURELE PERSPECTIEVEN OP GEZONDHEID
- Wat in een bepaalde cultuurnormaal is en wat als ziekte wordt beschouwd, kan zeer uiteenlopende consequenties hebben
- Collectivistische benadering
- Onafhankelijke zelf versus een onderling afhankelijk zelf
o Gezondheid ~ Sociale functioneren
LEVENSDUUR, OUDER WORDEN EN AANNAMEN OVER GEZONDHEID
Het psychologisch welzijn en de sociale en emotionele gezondheid worden niet alleen door het proces van het ouder worden beïnvloed; ze worden eveneens negatief beïnvloed door ziekte, invaliditeit en
ziekenhuisopname.
ONTWIKKELINGSTHEORIEËN
- Het ontwikkelingsproces is een functie van de interactie tussen 3 factoren:
o Leren
o Ervaring
o Rijping
Erik Erikson 1959, 1986 beschreef 8 belangrijke levensfasen die met betrekking tot verschillende dimensies verschilden:
- Cognitief en intellectueel functioneren
- Taal- en communicatievaardigheden
- Inzicht in ziekte
- Gezondheidszorg en verzorgingsgedrag
Bibace & Walsh 1980
- Ziekteconcept 3-13 jaar:
o Kinderen jonger dan 7 jaar verklaren ziekte op ‘magisch’ niveau, maw verklaringen zijn
gebaseerd op associatie
- nbegrip
- Fenomenalisme (geen oorzaak en gevolg maar een teken of geluid geassocieerd)
- Aangestoken worden
- Ziekteconcept 8-11 jaar:
o Concreter en gebaseerd op een logische reeks gebeurtenissen van oorzaak en gevolg
- Besmetting
- Internalisatie
- Kinderen kunnen een onderscheid maken tussen organen in het lichaam en kunnen
- eenvoudige medische informatie verstaan. Ze hebben inzicht welke rol behandelingen hebben voor het herstel van hun gezondheid => persoonlijke controle
- Ziekteconcept vanaf puberteit:
o Verklaringen zijn gebaseerd op interacties tussen de persoon en zijn omgeving
- Volwassenheid (17-40 jaar):
o Belang van mijlpalen
o Belang van toepassen wat men geleerd heeft
o Bij gezondheidsvoorlichting dient het accent op praktische toepassingen te liggen
VEROUDERING EN GEZONDHEID
- Stijging in ouderen
- Implicaties voor de financiële middelen voor gezondheidszorg en sociale zorg
- Veel beperkingen
- 85% chronische aandoening
MODELLEN VAN GEZONDHEID EN ZIEKTE
- Biomedisch model
o Objectieve feiten
o Directe, causale relatie
- Biopsychosociale benadering
o Achterliggende organische oorzaken
o Unieke, individuele reactie
- Dualisme ter discussie
o Dualisten versus monisten
o Freud: conversiehysterie
GEDRAG EN GEZONDHEID
- Toename van de levensverwachting
o Daling sterftecijfer
o Vooruitgang medische technologie
o Medische behandelingen zoals antibiotica
- Aard van de ziekten is veranderd
- Geschiktheid tot werken versus de rol van zieke
- De traditionele geneeskunde kan en zal ons van elke ziekte genezen?
kleine sesambeentjes aan de dorsale zijde van de tenen, ze zijn ingebed in de strekpezen van de tenen en blijven meestal kraakbenig
(os sesamoideum distale) is gelegen ter hoogt van het distale (derde) teengewricht
(ossa sesamoidea proximalia) zijn parig en gelegen ter hoogte van het proximale (eerste) teengewricht
(phalanx media of os coronale) verkleinde uitgave van de proximale phalanx, de lengte is ongeveer de helft van het proximale kootje
(phalanx media of os coronale) verkleinde uitgave van de proximale phalanx, de lengte is ongeveer de helft van het proximale kootje
o Basis proximale epifyse met uitgehold gewrichtsvlak en met zijdelings bandknobbeltjes voor de aanhechting van de gewrichtsbanden
o Corpus diafyse
o Trochlea distale epifyse met gewelfd gewrichtsoppervlak en met zijdelingse banknobbeltjes en –groefjes
