Item gefilterd op datum: mei 2014

Hoe vindt herstel plaats terwijl neuronen niet vervangen kunnen worden?

a. Een ander gebied neemt de functies over. Deze verklaring gaat niet helemaal op; wanneer iemand zijn linkerbeen niet meer gebruiken kan en verder loopt met zijn rechterbeen en krukken gebruiken de armen en het rechterbeen hun eigen normale functie op een andere manier. Ze nemen niet echt de functie van het linkerbeen over. Zo gaat het ook in de hersenen; wanneer de motorcortex van een hemisfeer is beschadigd zal de andere hemisfeer controle over het ipsilaterale centrum van een ledemaat ontwikkelen. Dit is dus geen Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal 26 echt "overnemen van een functie", maar meer een "beter gebruik maken van al bestaande ipsilaterale paden".

b. Structurele veranderingen in overgebleven neuronen kunnen gedeeltelijk verloren functies restaureren.

c. De persoon kan leren oude problemen op een nieuwe manier op te lossen.

Bij ouderdom sterven een aantal neuronen af. Dit verlies kan bij mensen met herstelde hersenschade terugkeer naar de toestand vlak na de hersen-beschadiging opleveren.

Het ouderdomsproces ontmaskert de beschadiging die vroeger plaats heeft gevonden. Dit geldt zelfs voor beschadigingen die destijds nauwelijks opgemerkt zijn.

Na een vermoeiende dag, een paar biertjes of aan het eind van een lange testsessie kan hersteld gedrag na een beroerte opeens weer terugvallen.

Wanneer (bij mens of rat) één kant van de cerebrale cortex, vooral de partiële cortex, is beschadigd reageert hij niet meer op prikkels van de tegenovergestelde kant; sensory neglect. Bij gedeeltelijk herstel reageert hij eerst op de gezonde- en daarna op de beschadigde kant (mensen kunnen b.v. alleen beschrijven wat ze aan de zwakke kant zien wanneer ze aan de sterke kant niets zien. Zien ze daar wel wat, dan beschrijven ze alleen de sterke kant).; sensory extinction. Nog later reageert hij aan beide zijden even goed, behalve bij vermoeidheid of stress.

Die invloed is al merkbaar onder omstandigheden waarvan een normaal mens nauwelijks hinder ondervindt.

Mensen die hersteld zijn van een hersenbeschadiging wisselen van tijd tot tijd in hun verrichtingen. Soms gaan ze hard achteruit bij een beetje vermoeidheid of stress, die een normaal persoon nauwelijks zou merken.

Hiervoor zijn veel tests beschikbaar. Een goede neuropsycholoog kijkt niet alleen naar de afwijking, maar ook naar de oorzaak daarvan; b.v. iemand kan een probleem hebben bij het benoemen van objecten door een taalprobleem, maar ook door een perceptueel probleem. Onderzoek kan duidelijk maken wat iemands toekomstperspectieven zijn. Om uitval te kunnen constateren zijn gegevens nodig van iemands toestand voor het letsel.

Dit moet vaak van vrienden en familie komen. De neuroloog kan ook de tests onderling vergelijken; wanneer de meeste tests een normaal tot hoog niveau geven en één een laag, dan kan er sprake zijn van beschadiging.

Een neuroloog moet niet te veel tests achter elkaar doen, anders raakt de patiënt oververmoeid.

Neuronen van zoogdieren kunnen nooit vernieuwd worden (behalve een paar uitzonderingen). Geweld kan schade veroorzaken b.v. doordat het weefsel tegen de schedel wordt gedrukt.

Andere vormen van beschadigingen zijn b.v. tumoren, infecties, drugs, vergif, straling en degeneratieve ziektes zoals Alzheimer en Parkinson.

Oudere mensen krijgen soms een beroerte of cerebrovasculair accident. Het meest voorkomende type is ischemia, veroorzaakt door een bloedstolsel of andere belemmering van een slagader. Een minder voorkomend type is hermorrhage, veroorzaakt door een gesprongen slagader. Verschijnselen bij beroertes variëren van nauwelijks opgemerkte tot totale uitval.

Vroeger dacht men niets meer te kunnen doen wanneer een patiënt een beroerte had gehad. Tegenwoordig weet men dat men de schade kan beperken zo snel mogelijk in te grijpen.

Beroertes doden neuronen op 2 manieren;

1. Cellen in de nabijheid van de ischema of hermorrhage sterven snel, maar zijn soms bij snel ingrijpen te redden.

2. Cellen in de penumbra (lat. = gedeeltelijke schaduw) de omgeving van het letsel worden bedreigd en kunnen binnen enkele dagen afsterven. Met snel ingrijpen zijn cellen te redden.

Bij ischemia verliezen cellen in de penumbra veel, maar niet alle oxygenen en glucosevoorraad. Bij hermorrhage worden de penumbracellen overstroomd met overtollig oxygeen, calcium en andere bloedproducten, die normaal heel langzaam worden aangevoerd. Bij beide vormen krijgen de cellen te maken met afvalproducten van de dode cellen uit de omgeving van het letsel. Potassium ionen beginnen zich op te stapelen buiten de neuronen in de penumbra, omdat de sodium-potassium pomp minder energie heeft dan Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal 25 normaal. Edema, (opeenstapeling van vocht) doet zich voor in het gebied omdat de bloedcirculatie is onderbroken. De combinatie van potasium ophoping en edema veroorzaken glia-cellen om veel van het glutamate en andere neurotransmitters die ze hebben opgeslagen op te ruimen. De overtollige glutamate overstimuleert de neuronen, zodat het nog moeilijker wordt voor hun sodium-potassiumpompen om op gang te blijven. Sodium, calcium en zink-ionen stapelen zich steeds meer op in de neuronen, zodat het membraan zwelt (soms zelfs barst) en normale chemische processen binnen de cel hindert.

Wanneer neuronen sterven neemt het aantal glia cellen toe om afvalproducten en dode neuronen op te ruimen. Het komt er dus op neer dat ischemia en hemorrhage neuronen doodt door hen te overstimuleren.

Om de vernietiging van cellen tegen te gaan moeten er zo snel mogelijk medicijnen gegeven worden om de verstopping op te heffen en de bloedsomloop te herstellen na ischemis (niet bij hermorrhage)

Verder kunnen er medicijnen gegeven worden die de activiteit van de glutamate synapses blokkeren. Dit kunnen medicijnen zijn die GABAsynapses inhiberen of verhinderen dar zink en calcium in de neuronen komt. Nerve-growth-factor en andere neurotrophinen berperken ook het verlies van neuronen door nog onbekende mechanismen.

In onderzoek met dieren blijkt dat koelen, tot 29 ° binnen 30 minuten na de ischemia en gedurende 24 uur, de meest effectieve methode is, omdat het brein dan minder actief is, minder energie nodig heeft en er minder kans is op schade door overstimulering.

1. Een hersenbeschadiging kan optreden na een harde klap, een onderbreking van de bloedsomloop en allerlei ander letsel. Er zijn veel testen om omvang en plaats van de schade te meten.

2. Hoewel zich bij mensen en dieren de schade voor een deel herstellen kan, zal het gedrag nooit meer zo zijn als voor het letsel en onder stress en bij veroudering verslechtert de situatie vaak weer.

3. Veel mechanismen werken mee aan het herstel, inclusief restauratie en herstel van neuronen, hernieuwde groei van axonen, aanpassing van resterende synapses en aanpassing van gedrag.

4. Soms herstelt een beschadiging beter wanneer hij is ontstaan in de kindertijd, soms herstelt hij dan juist slechter.

1. Chimpansees kunnen leren communiceren door gebaren of nonvocale symbolen, hoewel hun output geen syntax heeft en menselijke spraak niet benadert. Bonobo’s maakten meer taalvorderingen dan gewone chimpansees, misschien door soortverschil en gedeeltelijk door verschil in trainingsmethode.

2. Mensen met Broca’s afasie kunnen moeilijk spreken en schrijven. Vooral voorzetsels, voegwoorden, en andere grammaticale regels geven problemen. Ze kunnen spraak ook niet begrijpen wanneer de bedoeling afhangt van grammaticale regels, zinsstructuur of woordvolgorde.

3. Mensen met Wernicke’s afasie hebben problemen met het verstaan van spraak en het nazeggen van namen en dingen.

4. Omdat veel hersengebieden bijdragen aan taal en omdat geen twee mensen hetzelfde beschadigingspatroon hebben, komen onderzoekers een enorm aantal verschillende taalstoornissen tegen.

5. Zelfs het benoemen van verschillende soorten objecten selectedert verschillende hersengebieden.

6. Mensen met genetische afwijkingen kunnen leiden aan taalstoornissen zonder veel verlies van intelligentie of van intelligentiestoornissen terwijl de taal goed gebruikt wordt.

7. Mensen met leesstoornissen hebben blijkbaar allerlei afwijkingen in hersenstructuur, perceptie en aandacht.

Er zijn veel soorten dyslexie met veel verschillende oorzaken. Voor sommigen is het een perceptueel probleem. Ze zien één letter wel, maar de combinaties tussen de letters niet. Zelfs wanneer een letter gemarkeerd wordt door b.v. x zien ze de centrale letter niet meer. (xfx).Ze hebben soms ook problemen met het identificeren van gesproken lettergrepen.

Sommige, maar niet alle dyslectici hebben waarschijnlijk niet-ontvankelijke magno-cellulaire paden in het visuele systeem. Veel dyslectici hebben ook moeite met de perceptie van bewegende beelden. De effecten verschillen per individu en magnocellulaire paden zijn niet de enige plaats waar gezocht moet worden voor een verklaring.

Soms is dyslexie een gevolg van onvoldoende specialisatie van de hemisferen van de taalgebieden. Deze mensen hebben soms een bilaterale symytrische cerebrale cortex, terwijl bij andere mensen het temporale planum en bepaalde andere gebieden groter zijn in de linker hemisfeer. Bij dislectici zijn sommige taalgerelateerde gebieden in de rechter hemisfeer groter. Dit steunt de theorie van Geschwind en Galaburda dat abnormale literalisatie van functies samenhangt met neiging tot dyslexie en andere problemen.

Een andere uitleg relateert dyslexie aan een verschil in aandacht of strategie. In een onderzoek bleken dyslectische kinderen beter te kunnen zeggen of een woordbeeld in de engelse taal zou passen of niet. Maar ze konden nonsense-woorden niet uitspreken. Blijkbaar letten dyslectische kinderen op visuele kenmerken van een woord dat hen in staat stelt acceptabele en onacceptabele lettercombinaties te herkennen, maar kunnen ze geen onbekende woorden in geluid omzetten.

De meeste mensen kunnen iets aan de rechterkant beter lezen dan aan de linkerkant. Wanneer letters ver van elkaar staan kun je ze niet tegelijk zien; de centrale letter maskeert de volgende. Maar voor sommige mensen geldt dat er maskering optreedt wanneer letters dicht bij elkaar staan en juist niet wanneer ze ver van elkaar staan. Deze mensen lijden aan dyslexie. Wanneer deze mensen focussen op een letter wordt de perceptie van de onmiddellijk volgende letter geblokkeerd, maar er is perceptie van de verder naar rechts gelegen letter (5 – 10 °). Deze eigenschap kan het lezen belemmeren. Een hulpmiddel kan het vensterlezen zijn. (bladzijde afdekken met een vel papier waarin een leesvenster is gemaakt, zodat je maar 1 woord tegelijk ziet.) Soms leidt dit hulpmiddel tot spectaculaire verbeteringen omdat de dyslecticus geoefend wordt de aandacht te Stuvia.com - De Marktplaats voor het Kopen en Verkopen van je Studiemateriaal 24 richten op een klein gebied. Maar 3 van de 4 dyslectici die dit proces doorliepen kozen er voor om dyslectisch te blijven, want toen ze dyslectisch waren konden ze verschillende taken tegelijk doen b.v. naar de radio luisteren, met iemand praten en een kunstwerk maken. Toen ze leerden om naar 1 woord tegelijk te kijken konden ze ook maar 1 taak tegelijk meer doen en misten ze hun oude manier van leven. Kortom; hun leesbekwaamheden waren verbonden met hun algemene aandachtsstrategieën.

Soms blijft taalontwikkeling achter ondanks normale intelligentie op andere gebieden. Dit bewijst dat taal geen simpel bijproduct is van intelligentie, maar speciale eisen aan de hersenen stelt.

Het Williams Syndroom:

Dit is een zeldzame afwijking, waarbij mensen op veel gebieden afwijkingen vertonen (dus een verstoorde intelligentie lijken te hebben) maar toch een ongestoord taalgebruik hebben. De oorzaak is een afwezig zijn van verscheidene genen van chromosome #7. Deze patiënten kunnen de vaardigheden om voor zichzelf te zorgen niet leren. Ze hebben een gestoorde concentratie en visuele motoriek. Ze kunnen het simpelste werk niet doen en een simpele tekening niet natekenen. Maar ze kunnen verhalen met veel emotie terugvertellen, hun eigen verhalen maken en lyrische songs componeren. Ze kunnen een plaatje wel bij een zin zoeken. Ze kunnen heel goede beschrijvingen geven. Ze gebruiken vaak ongebruikelijke woorden. In tegenstelling tot wat je zou verwachten zijn linker- en rechter hemisfeer wel in evenwicht. Er is wel een reductie in de totale massa van de cerebrale cortex en thalamus, maar geen onballans. We kunnen het William Syndroom niet verklaren in termen van verlies- of afwezigheid van speciale hersengebieden. Het lijkt meer het resultaat van ongebruikelijke organisatie van verbindingen. Er is nog veel onduidelijk, maar het syndroom van Williams steunt het idee dat taal een speciale bekwaamheid is, die, onafhankelijk van andere functies, wel of niet intact kan blijven. Het is geen bijproduct van algemene intelligentie.