Labeling of etiketteertheorie

stempel psychiatrisch patiënt is selffulfilling prophecy, betrokkene wordt door maatschappij als zodanig behandeld en komt meer in rol van psychiatrisch patiënt en gaat zich in overeenstemming met etiket gedragen. (oorzakelijke rol in ontwikkleing stoornis)

Stigmatisering ook als iemand met label psychisch ziek geen afwijkend gedrag vertoont. Volgens recentere theorieën beïnvloeden etiketten het verloop en de prognose van psychische stoornissen. Risico op stigmatisering blijkt per stoornis te verschillen. De ervaren stigmatisering verschilt per individu en varieert gedurende het beloop van de stoornis (niet altijd bewust dat je een psychische stoornis hebt of vanwege aandoening onvermogen tot waarnemen van subtiele stigmatiserende reacties)

Wat brengt stigmatiserende reacties teweeg:

(1) Direct waarneembare symptomen van psychopathologie (psychiatrische symptomen, sociale vaardigheidstekorten en fysieke verschijning)

(2) Diagnose van een psychische stoornis

3 aspecten van stigma:

• Stereotypen, cognitieve kennisstructuren
• Vooroordeel, cognitieve en emotionele reactie op stereotype
• Discriminatie, gedragsmatig reactie op vooroordeel

Publiek stigma leidt gelukkig niet altijd tot zelfstigma:

• Sommigen reageren onverschillig en storen zich er niet aan
• Onrechtvaardig behandeld voelen, inzetten voor verbetering lot psychiatrische patiënten
• Weer anderen reageren met zelfstigmatisering

3 strategieën ter bestrijding van publieke stigmatisering (psychische stoornis):

• Protesteren tegen stigmatiserende attitudes en gedragingen (vooral gedragsveranderingen en weinig effect op attituden en vooroordelen)
• Voorlichting gericht op het corrigeren van misvattingen (bereikt niet diegenen met sterkste vooroordelen die zijn moeilijker te beïnvloeden. Er is een (kortdurende) attitudeverandering maar meestal geen gedragsverandering)
• Bevorderen contact met leden gestigmatiseerde groep (effect het grootst bij inter- persoonlijk contact met mensen met een psychische stoornis die in lichte mate het stereotype beeld ontkrachten, anders risico dat men de persoon als uitzondering ziet)

Contact met psychiatrische patiënt in combinatie met voorlichting is de meest effectieve strategie. Blijft echter moeilijk publieke stigma's te veranderen daarom richten op interventies die zelfstigma verminderen (beter wapenen tegen stigmatiserende ervaringen): (1) verschaffen informatie over aandoening en verloop (2) veranderen defensieve copingstrategieën die isolement vergroten (3) verbeteren sociale vaardigheden (4) versterken gevoel eigen waarde (5) activiteiten stimuleren die re-integratie bevorderen

Klinische psychologie, scientist-practitioner-model: kennis vergaard in relatie met klinische praktijk. Samenwerking wetenschappelijk onderzoeker en hulpverlener/therapeut resulteert in:

• Ontwikkeling behandelvormen waarvan effectiviteit in goed gecontroleerd onderzoek is aangetoond.
• Publicatie stoornisspecifieke richtlijnen voor diagnostiek en behandeling (door multidisciplinaire teams) gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en rekening gehouden met de praktische uitvoerbaarheid, bijwerkingen, kosten en risico’s behandelmethoden en patiëntenvoorkeuren.