Elementen van sociale perceptie

Om mensen te begrijpen maken we gebruik van verschillende ‘hints’. Deze hints samen vormen een beeld. Een beeld waardoor we mensen ‘beter’ begrijpen. Deze hints komen van:

• Personen
• Situaties
• Gedrag

Personen

Snapshot Eerste indruk waarbij je een mening vormt over een persoon die je nog niet kent.

Phrenology De wetenschap die zegt dat persoonlijkheid af te lezen is van de vorm van iemands hoofd.

We worden in onze eerste indruk beïnvloed door verschillende aspecten kijk naar onderzoeken:

• Aldert Vrij (1997):

Mensen beoordelen mensen gekleed in zwart als meer agressief dan mensen gekleed in een andere kleur.

Robert Young and others (1993):

Mensen met een naam die minder hip is worden in eerste instantie minder intelligent knap en populair geschat dan mensen met een naam populairder in de jongere generatie.

Leslie Zebrowitz-McArthur (1986)

Mensen met babyface features worden gezien als warm, naïeve, zwak eerlijk etc.

Andere kenmerken waarop mensen worden beoordeelt zijn; gewicht, huiskleur, haarkleur, tattoos, bril, facial beauty en andere uiterlijke kenmerken.

Waarom beoordelen wij mensen zo snel op de babyface features?

We zijn geprogrammeerd om zachtaardig te reageren op kinderlijke kenmerken zodat echte baby’s goed worden behandelt.

• We hebben geleerd om daar zachtaardig op te reageren en generaliseren dit naar volwassenen.
• Wellicht is er daadwerkelijk een link tussen deze uiterlijke kenmerken en vertoont gedrag.
• Met andere woorden we weten het niet!!!

Geen van bovenstaande verklaringen verklaart andere vormen van eerste indruk. Is het aangeboren dat brildragende bijvoorbeeld minder slim of juist slimmer zijn (onwaarwschijnlijk)? Hebben we dit geleerd (mogelijk)? Of zegt het daadwerkelijk iets (mogelijk)? Als je je ogen laat laseren geen bril meer draagt ben je dan een ander persoon of zijn we dan niet meer in staat om een goede inschatting te maken? Zijn onze eerste indrukken überhaupt wel betrouwbaar?

Situaties

Scripts Voorgeprogrammeerde kenmerken die in ‘veel’ voorkomende situaties worden verwacht.

Door deze scripts / verwachtingen is het mogelijk om te anticiperen op doelen, gedrag en uitkomsten die waarschijnlijk gebeuren in een bepaalde setting. Denk bijvoorbeeld aan een etentje. Door onze scripts weten we hoe we ons moeten gedragen door bijvoorbeeld met mes en vork te eten, niet naar het toilet gaan tijdens het diner en wanneer we bijvoorbeeld moeten afrekenen etc.

Sociale scripts (of schemata): aangeleerde set van regels en verwachtingen; hoe werken deze bij het sociale waarnemen?

• Ø We hebben meer aandacht voor schematische informatie
• Ø We interpreteren gedrag op basis van aanwezige schema’s

(Trope 1986; mensen verwachtte bangen mensen te zien. Dit zagen ze ook op de gezichten. Ze verwachtte blije mensen te zien mensen bij dezelfde foto’s. Ook dit is wat ze zagen. Zien wat ze verwachtten te zien)

• Ø We onthouden schematische informatie beter

Gedrag

Mensen geven mening aan gedrag door gedragingen op te delen en daar een oordeel aan toe te kennen. De manier waarop dit gebeurt beïnvloed sterk de interpretatie van het gedrag.

Fine units Wanneer mensen gedrag in kleinere units observeren zien ze meer betekenisvolle acties, onthouden beter dan mensen die in grote units observeren. Zij zijn meer bekend met de geobserveerde en dit lijdt tot een grotere attractie. Onbekend maakt onbemind.

Non-verbaal gedrag: Gedrag dat gevoelens onthult zonder woorden. Gezichtsuitdrukking, lichaamstaal en vocale hints (schreeuw).

Charles Darwin (1872)

Bepaalde expressies van emoties zijn gelijk over de hele wereld. Het is van levens belang om emoties te herkennen

Zes primaire emoties:

• blij
• angst
• verdriet
• boos
• verrast
• verafschuwing

Herkennen van deze emoties stelt de mens in staat om snel en vaak accuraat gedrag te beoordelen. De mens is beter in het herkennen van emoties wanneer deze bekend is met de persoon. Dus hoe beter je iemand kent hoe beter je iemand kan inschatten.

Maar kunnen wij ook onderscheiden als mensen liegen?

Dat kunnen wij slecht (53% accuraat)

Specialisten (64% accuraat)

Komt door:

We letten op de verkeerde kenmerken! Met name op het gezicht deze kunnen we echter redelijk goed controleren.

Mensen zijn slecht in staat om waarheid van leugens te onderscheiden; enkele kenmerken, waarop je moet letten als je wil achterhalen of iemand de waarheid spreekt:

• Ø Er worden meer nerveuze bewegingen gemaakt met de handen en voeten
• Ø De leugenaar praat met een hogere stem, praat langzamer en maakt zinnen vaak niet af
• Ø Leugenaars zoeken heel veel of juist heel weinig oogcontact
• Ø Micro-expressies