Afname van het psychisch lijden

Informatieverstrekking of praktische hulp?

Psychisch lijden kan worden verminderd door verschillende typen informatie, die niet altijd specifiek op het psychisch lijden is gericht, zoals informatie over:

• De aard van een ziekte en/of de behandeling ervan.
• Hoe om te gaan met de ziekte en/of de behandeling ervan.
• Hoe het gedrag te veranderen om het risico op ziekte of verergering van de ziekte te verkleinen.

Een eenvoudigste vorm van informatieverstrekking bestaat er uit dat de patiënt voortdurend op de hoogte wordt gehouden over de progressie van de aandoening en de behandeling daarvan. Door onzekerheid kan het psychisch lijden worden verergerd, door informatie te geven kan deze worden verminderd. Dit is niet in alle gevallen zo. Sommige patiënten ervaren meer controle door informatie, anderen hebben meer baat bij vermijdende coping en troost.

Een eenvoudige strategie is ook om een geluidsbandje mee te geven van het consult/gesprek, zodat mensen dit thuis terug kunnen luisteren. Zo kunnen ze de informatie makkelijker onthouden. Ook kunnen ze zo hun familie en vrienden met meer zelfvertrouwen inlichten over de ziekte en prognose.

Het gunstige effect van informatieverstrekking over de aard van de procedures die mensen zullen ondergaan, kan worden verstrekt door ze informatie te geven over de wijze waarop ze emotioneel met medische ingrepen kunnen omgaan. Voorlichtingsprogramma’s met als voornaamste doel mensen te helpen met een ziekte om te gaan en het risico op verergering van de ziekte te verkleinen, kunnen eveneens op de stemming van invloed zijn.

Training in stressmanagement

Bij training in stressmanagement wordt mensen direct geleerd hoe ze met stress moeten omgaan, via strategieën als:

• Probleemoplossing: om externe problemen waardoor stress wordt verergerd, te voorkomen of te minimaliseren.
• Cognitieve herstructurering: voor het identificeren en onderzoeken van gedachten die stress veroorzaken.
• Ontspanning: om fysiologische arousal te verminderen die deel uitmaakt van de stressreactie

Het werken met een individu is altijd beter dan geen interventie, maar de effectiefste interventie bestaat het uit het werken met beide leden van een paar. Een verklaring hiervoor is mogelijk sociale steun.

Adjuvante psychotherapie: een korte gerichte therapie waarbij belangrijke problemen worden geïdentificeerd en cognitieve en gedragsmatige strategieën worden aangeleerd om deze op te lossen. Hierbij wordt geprobeerd om ‘vechtlust’ te ontwikkelen -> d.w.z. een positieve en actieve benadering voor het omgaan met de ziekte en met de problemen die hierdoor zijn ontstaan.

Sociale ondersteuning

Zelfhulpgroepen: opgezet door mensen met verwante gezondheidsklachten om sociale ondersteuning te bieden. Veel van deze worden door professionele hulpverleners geleid. Deze groepen hebben onder meer elementen van groepstherapie en werken in de richting van een gezamenlijk doel. Dit is een actieve interventie. Problemen die aan de orde komen zijn bijv.:

• Het opbouwen van sterke, ondersteunende relaties.
• Het uiten van emoties.
• Directe confrontatie met de angst voor de dood.
• Het verbeteren van relaties binnen de familie.
• Actieve betrokkenheid bij beslissingen over de behandeling.

Vergeleken met passieve interventie (voorlichtingsmateriaal) hebben patiënten veel meer baat bij de actieve interventie. Deze mensen geven melding van sterkere afname van traumatische stressymptomen en van een betere stemming.

Werkzame bestanddelen van zelfhulpgroepen zijn onder meer gelijkwaardigheid, herkenning, praktische en sociale steun, hoop en informatievoorziening.