Kritiek op de cultuurindustrie

- Uitgangspunt: fetisjiseringsproces in het kapitalisme, producten werden tot waar. Enkel hun ruilwaarde bleef over, de intrinsieke waarde werd uitgeschakeld.

-Producten worden zo beladen met een soort magische kracht: ieder ding kan in de ruil naar goeddunken in tal van andere producten worden omgezet.

Ook kunstproducten werden hierdoor aangetast. Er bleef een kunst over waaraan het protestpotentieel onttrokken was, een kunst die de bestaande werkelijkheid klakkeloos bevestigde.

- Adorno: haar rol als toevluchtsoord, het aura van het kunstwerk is verdwenen.

• Benjamin: aura is de oorspronkelijke rituele, religieuze functie: de kunst heeft zich aldus volledig geëmancipeerd uit haar religieuze oorsprong.
• Adorno: aura is de uitstraling die van ieder geschapen werk uitging, het herinnerde aan de totstandkoming. Hoe meer het kunstwerk herinnert aan zijn scheppingsmoment, hoe meer aura het bezit. Het kunstwerk verschijnt aan de toeschouwer als een unieke gedaante die “het mogelijke” had aangenomen.
• Het aura van een kunstwerk liet in de wereld het licht schijnen van een andere wereld, een wereld van het mogelijke.
• Dit werd onmogelijk in een kapitalistische maatschappij.

- Het bedrijf werd terecht cultuurindustrie genoemd, omdat het precies de kenmerken vertoont van de kapitalistische productievorm ~> niet het product (kunstwerk) op zich doet ter zake, maar zijn plaats in het netwerk van ruilverhoudingen, waaraan het zijn “waarde” ontleent.

- Dit werd vooral duidelijk in de evolutie van de muziek:

productieniveau: buitensporige aandacht voor arrangementen i.p.v. composities, kleureffecten, terugkeren van vroegere muzikale stijlen om hun sentimentele waarde,...

receptieniveau: fetisjisering: cultus rond instrumenten en sterren.

De belangrijkste gevolgen van de fitisjisering waren dat hierdoor de aanpassing, de herhaling en de volgzaamheid van de subjecten in de hand werd gewerkt en de bestaande maatschappelijke verhoudingen in hun bestaan werden bevestigd.