Disciplinering: de fabriek

Stoommachines als energiebron ~> productie op een totaal andere manier georganiseerd, de machine bepaalt het werktempo.

De eerste industriëlen rekruteerden hun arbeidskrachten uit het verkommerde en van het platteland verjaagde proletariaat: de meest uiteenlopende lieden werden opgeleid, getraind en gedisciplineerd ~> omsmeden tot een menselijk mechanisme.

• ieder zijn eigen plek
• gehoorzaamheid
• ook vrouwen en kinderen

• De arbeiders moesten zich aanpassen aan het nieuwe werkritme; allerlei middelen om dit op te leggen: - geldboetes
• wettelijk gelijk van de werkgever
• arbeidskrachten zo weinig mogelijk betalen (hele week hard doorwerken om een minimumloon te bekomen)