1. Kant – neonkantianisme en methodenstreit
-> Heeft Weber geleerd om te zien wat wetenschap is

Kant: KENNIS is het gevolg van ZINTUIGEN en toevoeging van DENKVORMEN
bvb tijd en ruimte, zit in onze geest
Dus: we kennen de echte feiten niet!

Weber brengt orde in de chaos d.m.v. begrippen, .. we gaan ideaaltypes maken
Dus: wij construeren kennis!

Methodenstreit: Is het mogelijk om vanuit wetenschappelijke bevindingen politieke conclusies af te leiden? W: Wetenschap en politiek zijn 2 verschillende dingen.
M: Wetenschap leidt tot politiek inzicht dat er een revolutie moest komen, af en toe duikt die strijd op.

2. Marx
-> Weber staat positief tegenover M!
- economie is belangrijk!
- materiële belangen zijn belangrijk, MAAR Weber zegt: ook irreële belangen! Niet alle idealen zijn afgeleid van materiële belangen.

3. Nietzsche
-> Waarom doe je iets? Wat wil je?
Leven is strijden, pijn lijden, enz…

Leven bestaat uit tegenstellingen, je moet kiezen! Hij projecteert dit op het gehele leven.
Belang van motivatie (waarden) . Hij wil dat je alles weggooit, vernietigt om enkel te doen wat je ZELF wilt! Je maakt je eigen waarden? Andere waarden vernietigen om eigen waarden aan te nemen.
W: Waarderationaliteit.

1. Studies

Historische studies
Zur Geschichte der Handelsgesellschaften -> Hoe verklaar je de ondergang vh romeinse rijk? Verbanden economie en politiek

Die Sozialen Gründe des Untergangs der Antiken Kultur -> Hoe komt het dat de Romeinse cltuur is neergestort? Later: over de opkomst van de westerse cultuur.

Die Stadt

Sociaal-economische studies: landbouw, beurs, industrie, …

Godsdienstsociologische studies
Godsdienst is belangrijk! 1500: W-Europa achterlijk broertje van China. Hoe komt het dat dit plots veranderd is? Technologie, economie, politiek, …

Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus -> verband economie en godsdienst

Wintschaft und gesellschaft
= economie en maatschappij
= verzameling van alles: alg. sociologie, sociologie vh recht, enz.. (postuum uitgegeven, niet af)

Gesammulte

Politik als Beuf: wat is wetenschap beoefenen?

DUS: zeer verschillende werken

- Verhouding vader
(typisch 2^de helft 19^de E, Duitsland)
-> Conflicten -> Na één vd conflicten, vader gestorven -> Weber zenuwspanningen -> op achtergrond voor enkele jaren (‘half ziek’)

- Zenuwziekte

- Invloed van intellectuele aard
-> Marianne (zijn vrouw) in het salon met politieke geleerden

- Zeer gevoelig voor vrijheid individu -> Weber ziet onze samenleving als een geheel die ons individueel leven aan banden legt ó Marx over bourgeoisie

- Marianne: vrouw van Weber

Vergelijking Marx ↔ Weber

19^de E: Weber hield zich niet bezig met Marx
20^e E: Weber hield zich grondiger bezig met Marx
-> Houdt er rekening mee en geeft kritiek.

Gelijkenissen:
- Belang economie
- Denken op LT
- Hoe is het mogelijk dat het kapitalisme gekomen is in Europa?
-> gelijkaardig aan Marx, maar W beantwoordt deze vanuit andere invalshoek.

Verschillen:
- Weber gelooft niet in onder- en bovenbouw en vindt het belachelijk dat ieder idee onder te brengen valt tot iets economisch.
- M: godsdienst is afgeleid v onderbouw (=economie)
W: godsdienst is belangrijk, cultureel klimaat binnen kapitalisme
- W: neemt kennis erg serieus
- Politiek: M: socialist, grondlegger communisme
W: liberaal, bourgeoisie: hij verdedigt bourgeoisie, nadruk op individu

Betekenis van Webers werk: oeuvre is ontzaggelijk: arbeid, urbanisatie, muziek, politiek, enz…

Mensen creëren hun eigen geschiedenis. Wij creëren de sociale situatie en houden deze zelf in stand. We maken hem niet van scratch zelf, want er gelden wel historische voorwaarden zoals geslacht, klimaat en sociale klasse. Je kan het verleden ook niet veranderen. De geschiedenis is een sjaal: je breidt steeds voort op wat je hebt.

Niet het bewustzijn bepaalt ons zijn, maar het zijn bepaalt ons bewustzijn volgens Marx. Onze levensomstandigheden bepalen onze denkwijze. Denken is dus niet volledig vrij.

Onderbouw en bovenbouw. Wat is ‘zijn’? Volgens Marx waren dit de arbeidsvoorwaarden. Dus:
Zijn -> bepaalt bewustzijn
arbeidsvoorwaarden -> bepalen ons denken
onderbouw -> bepaalt de bovenbouw

De onderbouw bestaat uit de productieverhoudingen en de productiekrachten. De productiekrachten zijn de middelen die we bezitten om iets te maken, vb. een pijl en boog of de kennis om een vuur te kunnen maken. De productieverhouding zijn de verhoudingen tussen mensen die bepalen wie de productiekrachten bezitten -> eigendomsverhouding.

De economie bestaat uit zowel de productiekrachten als de productieverhoudingen. Er verandert niets in een maatschappij wanneer de onderbouw niet verandert.

De bovenbouw is afgeleid van de onderbouw en bestaat uit bewustzijnsvormen zoals kunst, recht, politiek,… Het is het bewustzijn van de maatschappij. De weerspiegeling van de economische situatie.