Door veranderingen in de internationale arbeidsverdeling is het systeem sinds het ontstaan in drie opzichten gewijzigd:

1. De ruimtelijke schaal. Het aantal landen, dat deel maakte van het wereldsysteem, nam toe.

2. Positiewisselingen van staten binnen het systeem. Landen die eerst perifere landen waren, maken nu deel uit van kernregio’s, maar ook andersom. Geografen spreken van global shift, het verschuiven van het economisch zwaartepunt van het ene naar het andere deel van de wereld.

3. Veranderingen in de aard van de economische relaties. Handel in de primaire producten werd vanaf de achttiende eeuw aangevuld met industriële goederen en dienstverlenende activiteiten.

Om zicht te krijgen in de vele processen die in de wereld plaatsvinden, gebruiken geografen vaak de systeembenadering. Bij de benadering van dit boek is in de eerste instantie gekozen voor een economische invalshoek. Economische factoren speelden immers al een grote rol bij de samenhang in de wereld.

Een systeem bestaat uit elementen met onderlinge relaties. Tussen de bijna 200 landen bestaan politieke en economische relaties, die samen met elkaar het economische wereldsysteem vormen. Verandering in het ene land heeft altijd positieve of negatieve gevolgen voor andere landen. Aardrijkskundigen komen tot de volgende groepering in regio’s:

1. Centrum of kernregio’s. Hierin liggen de economisch hoog ontwikkelde landen. Geavanceerde technologie en kennis zorgen voor een enorme arbeidsproductiviteit. Er wordt grote variatie aan industriële goederen en diensten geproduceerd. In de diensten sector worden in de hoofdkantoren van internationale beslissingen van economische activiteiten over de hele wereld genomen. Die besluiten hebben grote gevolgen voor andere landen, zowel binnen als buiten het centrum. Omdat naast de economische macht zich in deze regio’s ook de politieke macht concentreert, zijn ze instaat grote invloed uit te oefenen op andere staten in het wereldsysteem.

2. Semiperifere regio’s nemen een middenpositie in tussen het centrum en de periferie. Een groot deel van de afzet van industrieproducten vindt in het centrum plaats en de positie wordt vooral herkenbaar aan de behoorlijke industrialisatiegraad.

3. In perifere regio’s zijn de economische activiteiten sterk afgestemd op het belang van het centrum en de semiperiferie. De economische structuur en export is erg eenzijdig gericht op primaire producten. Deze bestaat vaak uit enkele ruwe grondstoffen of agrarische producten.