Menu

Fransen en Engelsen

  • republiek was het oneens met Spaans-Portugees monopolie
  • bovendien embargo’s ingesteld: specerijen waren peperduur voor de Republiek
  • veel geld in de Republiek o.m. door import van vluchtelingen
  • doorbraak kwam echter met de know-how van Jan Huygen van Linschoten die in 1584 aartsbisschop van Goa was:

o kon de hand leggen op strikte Portugese geheimen inzake zeilaanwijzingen

o publiceerde in 1596 zijn “Itineriario”

  • voorcompagnieën tussen 1595 en 1602. Vijftien vloten
  • 1602: tegen onderlinge concurentie: Verenigde Oost Indische Compagnie

o monopolie van de staatse handel ten oosten van Kaap de Goede Hoop

o de compagnie kreeg soevereine rechten over haar gebied

o de “Heren XVII” waren de bewindvoerders van de compagnie

o in China en Indië: handelsaanwezigheid

o in de Indonesische archipel: specerijen en stichting van Batavia in 1619

o in 1637 werd Ceylon ingelijfd: kaneel.

  • Bij de afloop van het Twaalfjarig Bestand in 1621 werd de WIC opgericht,

o bestuurd door de “Heren XIX”

o geen soevereiniteitsrechten

o concentratie op goud en slavenhandel en de productie en handel in suiker

o vestigden zich tussen de mondingen van de Orinoco en de Amazone

o 1620

§ stichting Nieuw Nederland

§ stichting een reeks handels- en landbouwnederzettingen rond de Hudsonrivier met als hoofdplaats Nieuw Amsterdam

§ handel in bont

§ in 1664 door de Engelsen verdreven

A. Fransen aanvankelijk verhinderd door burgeroorlogen

· Brazilïe: door Portugezen verdreven

· Monding van de Amazone: Martinique, Frans Guyana

· Florida: pogingen van nederzettingen door Franse Hugenoten maar Spaans verzet

· De noord-oostkust van Amerika

o via NW zoeken naar weg voor Azië

o Huiden

o Canada : La Nouvelle France 1606: stichting Québec

B. Engelsen: weinig interesse van de Tudors

· weinig interesse van de Tudors, bondgenootschap met Spanje

· ook de Engelsen zochten een NO doorvaart voor de specerijenhandel.

· West Afrika: rond 1550 handel in Marokko en Goudkust

o Engelse schepen participeerden aan de driehoekhandel

o Onder Elisabeth I barste de concurentie los.

o Panama/Caraibisch gebied: Francis Drak, officieel piraat. Ook reis rond de wereld

· NO van het Amerikaans continent

o Virginia 1584: geen plundertochten maar emigratie

o Plymouth (Massachussets) Pilgrim Fathers 1620 “ Grote Puriteinse migratie”

· in 1620 met Maryflower naar Amerika waar ze in Cape Cod landden

· “Grote Puriteinse Emigratie”.

· 1600 East India Company:

o oprichting van factorijen in Indië en Borneo

o botsingen met Spanjaarden, Republiek en Portugezen

V. het Iberisch monopolie definitief doorbroken: de Republiek

· republiek was het oneens met Spaans-Portugees monopolie

· bovendien embargo’s ingesteld: specerijen waren peperduur voor de Republiek

· veel geld in de Republiek o.m. door import van vluchtelingen

· doorbraak kwam echter met de know-how van Jan Huygen van Linschoten die in 1584 aartsbisschop van Goa was:

o kon de hand leggen op strikte Portugese geheimen inzake zeilaanwijzingen

o publiceerde in 1596 zijn “Itineriario”

· voorcompagnieën tussen 1595 en 1602. Vijftien vloten

· 1602: tegen onderlinge concurentie: Verenigde Oost Indische Compagnie

o monopolie van de staatse handel ten oosten van Kaap de Goede Hoop

o de compagnie kreeg soevereine rechten over haar gebied

o de “Heren XVII” waren de bewindvoerders van de compagnie

o in China en Indië: handelsaanwezigheid

o in de Indonesische archipel: specerijen en stichting van Batavia in 1619

o in 1637 werd Ceylon ingelijfd: kaneel.

· Bij de afloop van het Twaalfjarig Bestand in 1621 werd de WIC opgericht,

o bestuurd door de “Heren XIX”

o geen soevereiniteitsrechten

o concentratie op goud en slavenhandel en de productie en handel in suiker

o vestigden zich tussen de mondingen van de Orinoco en de Amazone

o 1620

§ stichting Nieuw Nederland

§ stichting een reeks handels- en landbouwnederzettingen rond de Hudsonrivier met als hoofdplaats Nieuw Amsterdam

§ handel in bont

§ in 1664 door de Engelsen verdreven

Lees meer...

Spanje in Latijns-Amerika

  • De Florentijn Amerigo Vespucci beschreef de ontdekte wereld als een autonoom continent.
  • Hernan Cortes veroverde Mexico op het Aztekenrijk. Zo werd ook de Stille Oceaan ontdekt.
  • Francisco Pizarro stuitte in Equador, Perug en Chili op het Incarijk. Sapa Inca, zoon van de zon.
  • Snelle verovering:
    • oude voorspelling
    • top: piramidaal
    • technisch overwicht: paarden, honden, vuurwapens in ijzer, gebulder der kanonnen
  • bevolkingskolonisatie van Amerikaanse gebieden: kwaliteit om te bekeren
    • doel:
      • ontginning van goud, zilvermijnen en plantagebouw
      • christelijke missionering
    • gevolgen:
      • biologische ravage ook door pokken, mazelen en griep
      • invoer van negerslaven en driehoekshandel
  • Jaarlijks maakten tientallen schepen de reis van Zuid Spaanse havens en de Amerikaanse kolonies.

De grote hoeveelheden goud en zilver vestigde de Spaanse macht in de 16de eeuw maar was ook één van de oorzaken van de toenemende inflatie in Europa.

Lees meer...

de eerste expeditis in de 14de – 15de eeuw

A. ontdekking en kolonisering van de Canarische Eilanden

  • Venetië sterk in Oosten Middellandse Zee met karavaanhandel
  • Genuezen zochten naar alternatieven via Zuidelijke richting en ontdekten de Canarische eilanden
  • Toch Castilië + Franse kolonisatoren: Canarische eilanden in bezit

B. de Portugese ontdekkingstochten

  • verovering Ceuta 1415
  • Madeira en Azoren: Hendrik de Zeevaarder (broer van de koning)
  • 1434: ronding kaap Bojador
  • 1488 Bartolomeo Diaz: Kaap de Goede Hoop
  • 1497-98 Vasco da Gama: Indië, met hulp van Arabische stuurman
  • vanaf 1509 Malkka, Java, Molukken, Canton en Japan
  • de weg van de specerijen was gevonden: een keten van factorijen
  • centrale rol Antwerpen: koloniale waren- koper en zilver + textielwaren en wapens

C. Christoffel Columbus

  • Genuees koopman
  • wist dat de wereld rond was + informatie over de windrichtingen: stelde de Portugezen een alternatief voor: westelijke route à geen gehoor
  • ging naar Isabella van Castillië
  • 1492: vertrek met drie schepen; Canarische eilanden: proviand; Bahama’s, Cuba, Haïti, Dominikaanse: Hispaniola; 1492-1504: vier reizen: Caraiben+ Midden Amerika
  • Amerigo Vespuzziontdekt nieuwe continent
    • eerder verdrag: Portugal eisten Midden- en Zuid-Amerika op
    • de Spanjaarden eisten een verdeling volgens de lengtegraad ten westen van de Kaap Verdische Eilanden
    • verdrag van Tordesillas van 1494: paus, 370 km ten westen van Kaapverdische Eilanden: Spanje met verplichting de Indianen te bekeren
    • hierdoor kwam de westkust van Brazilië in Portugese handen
    • aangevuld met verdrag van Zaragossa van 1529: tweede demarcatielijn ten oosten van de Molukken (uitz. Filippijnen)
Lees meer...

motieven, middelen en kennis

A. motieven

  • van economische aard
    • invoer van goud uit Afrika, specerijen en luxeproducten (Azië) onder controle Arabieren
    • peperduur door tussenpersonen; Middellandse zee onveilig (vb. Genuese kolonies aan Zwarte Zee
    • aandacht naar Atlantische oceaan om Islamwereld te ontwijken
  • van ideologische aard
    • kruistochten en reconquista: verovering van Noord Afrikaanse kusten
    • Pope Jan (Hendrik de Zeevaarder) als bondgenoot tegen de Islam

B. middelen en kennis

  • geografische kennis
  • aarde een bol: Ptolemaeus bekend door Arabische cultuur
  • afrikaanse hitte
  • betere kennis van heersende zeewinden: terugreis
    • nieuwe scheepstypes
  • kogge (bulkhandel Hanzesteden), galei
  • karveel: driemaster <Portugal, combinatie driehoekig latijnzeil en rechthoekig razeil: wendbaar + laveren tegen de wind + geringe diepgang (ontdekkingsschip
  • galjoen: groter dan karveel; grote tonnemaat + beter bewapend (kolonisatieschip)
  • navigatietechnieken
    • kompas sinds ME breed verspreid
    • instrumentarium door Portugal om breedtegraad te bepalen (afstand tot de eenaar), astrolabium, kwadrant, Sint-Jacobsstaf: zon
    • lengteligging: bleef een probleem: wachten op de klok uit 18de eeuw
    • postulanen: zeekaarten met aanduiding portus
Lees meer...

het heilig roomse rijk na 1648

A. de gevolgen van de Vrede van Westfalen

  • inperking van de macht van de keizer
    • geen leger, financiën of administratie voor de totaliteit van het rijk, maar beperkt tot de hausmacht
    • de structuren van het HRR betekenen niet veel meer in praktijk
  • donaumonarchie blijft aan de macht: habsburgers

B. de ottomaanse bedreiging

  • Ottomanen zijn de meest geduchte tegenstanders van Habsburg
  • 2e helft 17eeeuw grootviziers (cfr. eerste ministers):
    • interne orde op zaken stellen
    • het leger hervormen
    • administratie hervormen
  • hervatting van de expansie: belegering van Wenen in 1683
  • ottomaanse leger verliest en zal geen dreiging meer zijn
  • Frankrijk nam plaats in van voornaamste vijand
    • inzet is de Spaanse erfenis
    • eind van de strijd: Vrede van Utrecht, opdeling Spaanse rijk

C. de oostenrijkse successieoorlog

  • Karel VI
    • 1713, pragmatische sanctie: na zijn dood opgevolgd worden door zijn dochter Maria-Theresia
    • gevolg: politieke en economische toegeving
  • strijd voor Maria-Theresia op de troon
    • bondgenoten: Rusland, Engeland, Republiek
    • betwisters: Frankrijk, Spanje, Pruisen
    • Pruisische koning Frederik II eist Silezië op
    • Vrede van Ake, 1748: kroning Maria-Theresia

D. Maria Theresia en Jozef II

  • Maria Theresia
    • bureaucratische vernieuwingen
    • bestuurlijke centralisatie
    • nadruk op het katholicisme
    • aandacht voor onderwijs
    • versterking van het leger

  • Jozef II
    • de staat voorzien van volledig nieuwe structuren en bestuursmethodes
      • geloof
        • afschaffing comtemplatieve kloosters
        • oprichting staatseminaries
        • burgerlijk huwelijk
        • bestaansrecht andere godsdiensten
        • onderwijs
          • organisatie van staatsscholen
          • schoolplicht tot 12 jaar
          • bestuurlijke en gerechtelijke hervormingen
            • nieuwe, rationeel samengestelde en helder gestructureerde instellingen
            • herindeling van het rijk
            • hervorming van het gerechtswezen
    • verlicht despotisme
      • volgens een aantal principes van de verlichting
      • geen zelfbeschikkingsrecht of democratie
    • kritiek op hervormingen
      • Hongarije
      • Zuidelijke Nederlanden: Brabantse Omwenteling

E. de opkomst van Pruisen

  • de familie Hohenzollern uit Brandenburg-Pruisen
    • Vrede van Westfalen: Achter-Pommeren (toegang Baltische Zee)
    • inlijving Silezië: Oostenrijkse successieoorlog
    • annexatie West-Pruisen ten koste van Polen
  • Frederik II de Grote
    • verlicht despoot
    • zeer geletterd
    • bewonderaar Franse cultuur
    • op de hoogte van filosofen (o.a. Voltaire)
    • religieus tolerant
    • correcte en onafhankelijke rechtsbedeling
    • militair karakter van de Pruisische staat

Lees meer...

Engeland in de 17de-18de eeuw: de Tudors

A. binnenlandse politiek

Hendrik VIII

Persoonlijk bewind, miskenning parlement; opleggen belastingen; negeren

Rechtsprocedures; druk op rechterlijke macht; opheffen van wetten en decreteren van

nieuwe verordeningen.

Deze politiek zal door de Stuarts worden verder gezet maar er komt tegenkanting.

  • Bij de dood van Elisabeth I in 1603 erfde de Schotse koning Jacob VI de Engelse kroon: Jacob I .
  • 1603-1625

Personele unie Engeland+ Wales+ Schotland, rustige periode, geen machtshonger van de koning. Geld moest worden gevraagd aan het parlement maar Jacob had niet veel geld nodig (geen oorlogen).

Karel I (1625-1649)

  • autocratisch, roept parlement niet meer samen
  • had door grote sier (cfr. schilderijen van Van Dijck) geld nodig.
  • krijgt het moeilijk met het parlement die hun macht beknot voelden;
  • calvinisten streefden naar een radicale protestantse gemeenschap en wezen de Anglicaanse staatsgodsdienst af (te beperkte reformatie)
  • krijgt het moeilijk met de eigen schotten

Cromwell

  • periode van republiek: commenwealth and free state
  • protectoraat: o.l.v. Oliver en Richard Cromwell

Karel II (1660-1685)

  • herstel van het hogeruis
  • habeas corpus act: garantie tegen willekeurige opsluitingen

Jacob II (1685-1688)

  • werd verjaagd
  • glorious revolution

Mary II en koning gemaal Willem III (1689-1702)

  • bill of rights: constitionele toezeggingen
  • koning mag wetten niet afschaffen
  • geen oprichting uitzonderingsrechtbanken
  • belastingen moeten parlementair goedgekeurd worden

Anne I (1702-1714)

George I von Hannover (1714-1727)

Whigs: partij van de ondernemende middenstand

vandaag: labour

Tories: partij van de landeigenaars en hoge kerkelijke hiërarchie

vandaag: conservatieven

B. buitenlandse politiek

Jacob I

  • dmv huwelijking van zijn zoon met Spanje de anglo-spaanse relaties optimaliseren, maar mislukte

Karel II

  • vijand = republiek
  • strijd samen met frankrijk in de derde staatse oorlog
Lees meer...
Abonneren op deze RSS feed

Advies nodig?

Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website.
Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingen
voor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.

Scan aanvragen