De radicale doorbraak in de politieke structuren van het graafschap Vlaanderen die volgde op de Guldesporenslag, lokten vanzelf reacties uit: ten eerste kwam er een nieuwe aanval van de Franse koning in 1304, die uitliep op een halve overwinning en het verdrag van Athis. Ten tweede probeerden de patriciërs de macht in de steden opnieuw naar zich toe te trekken. Onder de ambachtslieden waren er ook conflicten om macht. (In Gent zouden er 3 leden de macht onder elkaar verdelen (poorters), in Ieper 4 leden en in Brugge 9).

De west- Vlaamse boerenbevolking kwam in opstand o.l.v. Klaas Zannekin, door de rigoureuze herstelbetalingen aan Frankrijk. De opstand werd bloedig onderdrukt door een Frans leger dat door de graaf te hulp was geroepen.

Toen in 1337 de 100 jarige oorlog uitbrak, voelde men in Vlaanderen onmiddellijk de weerslag, omdat men economisch afhankelijk was van Engeland, en politiek afhankelijk van Frankrijk. Drie grote steden, Gent, Brugge en Ieper oefenden het feitelijk gezag uit. De hoofdsteden vaardigden discriminerende maatregelen uit om hun eigen textielnijverheid te beschermen. Hier kwam een einde aan toen Lodewijk van Male zijn intrede deed in Aalst ( Aalst werd één van de 3, dus 4: Gent, Ieper, Brugge en Aalst)

In Holland had graaf Willem IV schulden gemaakt. In die moeilijke financiële toestand deed zich een opvolgingscrisis voor na zijn dood. Willem III’s dochter, Margaretha, was gehuwd met keizer Lodewijk. Toen Lodewijk stierf was er weerstand tegen Margaretha, en installeerde ze haar minderjarige zoon Willem als stadhouder. In 1350 wou Margaretha opnieuw de touwtjes in eigenhanden nemen, maar ze vond slechts steun bij een deel van de adel en de steden. Dit mondde uit in een burgeroorlog met twee partijen: de Hoeken (die de terugkeer van M. steunden) tegen de Kabeljauwen (die Willem als graaf wouden erkennen). Willem V won de strijd. De 2 partijen berusten op adel en bestuurlijke families in steden, de scheidingslijnen liepen doorheen de standen. Af en toe laaide de strijd op.

In het graafschap Glere (sinds 1339 hertogdom) speelde zich een analoge situatie af inzake het ontstaan van een partijstrijd. De oorzaken van dit proces zijn, ten eerste een betwiste troonopvolging, ten tweede een sociale structuur, waarin de ridders een belangrijke rol speelden, steden nog volop in een emancipatieproces zaten en de geestelijkheid geen tegenwicht vormde. Het conflict werd aangewakkerd door sociale spanningen aan het begin van de honderdjarige oorlog. Alsmede ook door een opvolgingskwestie tussen de rivaliserende adellijke families Van Heekeren en Van Bronkhorst. Dit leverde een aanhoudende strijd op met Brabant. Keizer Karel IV kwam tussen beiden, en bracht willem van Gulik op de troon, dit betekende een consolidatie