Menu

de economische crisis van de jaren dertig: naar economische regulering

-In oktober 1929 crasht de beurs van Wall Street, na een periode van hoogconjunctuur. Treft VS en Europa.

-1931: de crisis is goed voelbaar. De productie loopt terug en de werkloosheid stijgt. Ze wordt bestreden met deflatiepolitiek. Er wordt op overheidsuitgaven bespaart, de productiekosten (o.a. lonen) worden verlaagd om opnieuw concurrentiële te worden. De deflatie politiek is echter geen succes: werkloosheid houdt aan en de economie herneemt niet.

-ook het financiële systeem is in crisis: socialistische bank van den Arbeid en middenkredietkas van de Boerenbond komen in moeilijkheden. Ze dreigen het geld van de spaarders te verliezen (het spaargeld is geïmmobiliseerd om de industrie te financieren) Staat komt tussen.

- De financieel-economische crisis wordt ook een sociale crisis: hoge werkloosheid, dalende lonen en achteruitgang van koopkracht

Lees meer...

collectieve arbeidersovereenkomsten en de index

In de paritaire comités werden collectieve arbeidersovereenkomsten afgesloten, waarin afspraken werden gemaakt over minimumloon, die in beginsel golden voor alle werknemers in het werkingsgebied van het paritair comité, vaak een hele sector.

In de cao’s werden indexclausules ingeschreven: de lonen werden gekoppeld aan de evolutie van de index van de kleinhandelsprijzen. Wanneer die met een bepaald percentage steeg,werden de lonen aangepast.

De indexmechanisme hield verband met de inflatie, die samen met de eerste wereldoorlog de kop opstak. De munt ontwaardde en de prijzen stegen.

Keerzijde van de medaille was dat de vakbonden accepteerden dat de lonen ook automatisch verlaagd werden wanneer de index van de kleinhandelsprijzen daalde.

Toch spanden de vakbonden zich in om de arbeiders het mechanisme te doen aanvaarden omdat de index en het overleg voor hen een strategisch belang hadden.

Overleg was met andere woorden moeilijk verenigbaar met de concurrentiestrategie van de Belgische ondernemers: de reden waren ideologisch en economisch. Ideologisch hielden de werkgevers vast aan het principe dat ze enkel wensten te onderhandelen met de arbeiders van het eigen bedrijf. Economisch: Belgische economie exportgericht. Concurrentie was gebaseerd op lage prijzen. Om concurrentieel te blijven moesten de prijzen de internationale cojunctuur volgen, wat betekent dat de prijzen in crisisperiodes moesten kunnen verlaagd worden. Het overleg vormde daarvoor een hinderpaal: liet niet toe de lonen te laten fluctueren in functie van de prijzen op de wereldmarkt

Nationaal crisisfonds:1920

1924 werd pensioen verplicht voor de arbeiders.

1930 kinderbijslag voor werknemers verplicht

Lees meer...

Van sociale onrust naar sociaal overleg

Zie pag 154 voor tabel over stakingsevolutie

Veel stakingen want men wou na 1918 een arbeidsduurvermindering

De vakbonden zagen veel nieuwe leden toestromen. De vakbeweging was een massabeweging geworden en trachtte de stakingsgolf te gebruiken om de erkenning als gesprekspartner van de werknemers bij de patroons af te dwingen.

In 1919 werd door de regering een overleg opgericht om de sociale conflicten op te lossen: paritair comité. Het bestond uit een gelijk aantal vertegenwoordigers van de werknemers en de werkgevers

Lees meer...

algemeen mannenstemrecht

1919: enkelvoudig stemrecht

Tussen 1919 en 1921 werd de Belgische samenleving gedemocratiseerd zowel politiek als sociaal.

In Belgie verwierf de georganiseerde arbeidersbeweging politieke en institutionele erkenningeconomische gevolgen

Door het enkelvoudig stemrecht kreeg de arbeidersbeweging reële politieke macht in het parlement.

1 enkele politieke partij kon niet meer genoeg stemmen vergaren voor een absolute meerderheidcoalitieregering

Lees meer...

Sociale wetgeving: een politiek strijdpunt

de sociale kwestie werd niet alleen een strijdpunt, omdat de ondernemers en de arbeidersbeweging er andere opvattingen over hadden, de eis voor sociale bescherming viel in de tijd samen en werd gekoppeld aan de eis voor algemeen stemrecht.

belangrijk om electoraal aantrekkelijk te zijn voor de arbeiders

Er werd begonnen met de uitbouw van een eigen katholieke arbeidersbeweging.

1904: Algemeen Secretariaat voor Christelijke Beroepsverenigingen van Belgie1912: de organisatie werd verder uitgebouwd tot Algemeen Christelijk Vakverbond van Belgie

Ook voor de boeren werden specifieke katholieke organisaties opgericht: de boerenbonden. Hier stonden eigendomsverwerving en sociale samenwerking centraal bedoeling was om de landbouw in Vlaanderen leefbaar te houden, al dan niet in combinatie met fabrieksarbeid

Katholieke partij was aan de macht tussen 1884 en 1914…zo kon zij in grote mate een stempel drukken op de sociale politiek.

De katholieke opvatting verschilde van de socialistische, vooral op het vlak van de organisatie van de sociale politiek. Waar de socialisten de nadruk legden op de rol van de staat, benadrukten de katholieken de inbreng van de sociale organisaties.

De katholieken : sociale bescherming uitbouwen , rol van staat beperkte zich tot het subsidiëren van deze initiatieven.--> gesubsideerde vrijheid

De wet van de mutualiteiten (1894)was op die leest geschoeid. Ziekteverzekering was niet verplicht, maar was gebaseerd op een netwerk van mutualiteiten met vrijwillige aansluiting. Deze mutualiteiten worden door de staat gesubsidieerd. Mutualiteiten zijn lokaal georganiseerd, maar de subsidieregeling moedigde de vorming van overkoepelende structuren aan.

Voor de werkloosheidsverzekering bestond een dergelijke regeling niet. Werkloosheid was nochtans ook een sociaal probleem.

Werkloosheidskassen waren een dienst die de vakbonden aanboden maar de werkloosheidsverzekering op dezelfde manier organiseren zoals de mutualiteiten was politiek ongewenst, omdat de ontwikkeling van de vakbonden dan zou gestimuleerd worden

Steden speelden hier ook een rol in. Bv .in gent werd er een systeem van werkloosheidsverzekering op basis van werklozenkassen van de vakbonden georganiseerd

Louis Varlez: belangrijke rol in de internationale arbeidersorganisatie. Was geen conservatief persoon maar een vooruitstrevend liberaal.

Heeft studies gepubliceerd over de lonen in Gent. Hij zag dat werkloosheid inherent was aan de werking van het kapitalisme en geen morele kwestie was.

Arbeidersongevallenverzekering(1903): wou je als slachtoffer aanspraak maken op een vergoeding, dan moest hij of zij, conform het burgerlijk wetboek bewijzen dat hij of zij schade had geledenbijzonder moeilijk

Nu: schuldvraag wordt niet meer gesteld. Een arbeidsongeval is de schuld van het toeval

Op de vooravond van de eerste wereldoorlog speelde de staat een actievere rol in het sociale leven, waarbij een centrale rol was weggelegd voor de organisaties van de arbeidersbeweging

1 terrein dat de werkgevers nog steeds als het hunne beschouwen: de loonvorming

Lees meer...

De arbeidersbeweging.

1885: oprichting Belgische werkliedenpartij: ambitie om de hele Belgische arbeidersklasse te organiseren en voor hen op te komen.

1919: algemeen enkelvoudig stemrecht

De bwp was niet alleen een politieke partij, maar een conglomeraat van organisaties waarvan de partij de spil vormde. Vakbonden, mutualiteiten en coöperatieven vormden de ruggengraat.

-vakbond: kwam op voor betere lonen en arbeidsvoorwaarden

-coöperatieven: bv. De vooruit boden hun leden consumptiegoederen aan voordelige prijzen.

-mutualiteit: zij betaalden ziektekosten en geneesmiddelen en de leden konden tegen voordelig tarief ene beroep doen op een geneesheer.

1898: oprichting van de syndicale commissie.

De staking van 1886 leidde ertoe dat de staat zich ging buigen over het lot van de arbeider. zo kwamen er in 1878 sociale wetten: ze hadden betrekking op het loon: zo werd het trucksysteem (deel van loon werd in natura betaald) en de verplichte winkelnering (arbeiders werden verplicht een deel van het loon te besteden in handelszaken gedreven door hun werkgever)afgeschaft

Rond eeuwwisseling werd die wetgeving nog verder uitgebreid met zondagsrust en de wet op de arbeidersovereenkomst voor de werklieden

Lees meer...
Abonneren op deze RSS feed

Advies nodig?

Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website.
Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingen
voor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.

Scan aanvragen