christelijke middeleeuwse filosofie; Aristotels + christelijke leer

Basisprincipe

- duidelijk onderscheid tss geloven en weten

- door de Openbaring (bijbel) leren we eeuwige waarheden kennen die we kunnen geloven

- met verstand: nooit verder dan waarschijnlijkheid

- wil en gevoel ondergeschikt

‘Theoloog Thomas’

- neemt aan dat God bestaat en uit het niets geschapen werd

- neemt aan dat de mens een onsterfelijke ziel heeft, ‘zuivere vorm’ (cfr. Aristoteles)

en niet kan sterven door lichamelijke dood

- ziel bestond niet (cfr. Plato), maar werd bij bevruchting door God geschapen

-> Hoe komt deze ziel-in-lichaam nu aan kennis? -> filosoof Thomas

‘Filosoof Thomas’

- geen kennis als herinnering (cfr. plato), maar kennis door zintuiglijke waarneming

- alles in het verstand is eerst in de zintuigen geweest

- geopenbaarde waarheden aanvaarden volstaat niet, verstand en zintuigen gebruiken

Transcendent vs immanent
- transcendent: dat wat de materiële werkelijkheid overstijgt, bovennatuur ‘geloof’

- immanent: dat wat in de mens zelf aanwezig is ‘denken’

=> samen in één werkelijkheid (= geloof + menselijk denken)

- door ons denken deze natuurlijke orde te begrijpen (inzicht -> uitzicht, zinzicht)

5 godsbewijzen -> causalititsprincipe, er moet een eerste oorzaak van alles zijn.

Visie op geld en goederen -> geld als vergemakkelijking van ruil, niet privé, winst

Avicenna - trachte Aristoteles en neoplatonisme te verbinden

- ‘het boek van de genezing der ziel’ , ketterij, te rationeel

Averroës - verwerkte Aristoteles’ filosofie

- veel nadruk op het kritische denken (ketterij)

Historisch kader - Joden na 70n.C. kennen een culturele bloei in rijk v Islam

- ‘politiek van respect en tolerantie’ want voorlopers (relativering)

Historisch nut - onderhouding Griekse traditie

- vragen stellen ivm godsdienstive overlevering en rationele denken

Gabirol - denkbeelden vanuit neoplatoonse traditie

Maimonides - filosofie van Aristoteles verder
- mbv verstand: waarheden van de Bijbel kunnen vinden

hellenisme, laatste klassieke filosoof

Geloof in het Oergoede of ‘het Ene en het Al’

- kan men met verstand niet leren kennen

- dmv emanatie (uitstraling, uitvloeiing) schept het de Wereldgeest of ‘Nous’, de wereld vd ideeën

-> laagste trap van emanatie = zuivere stof, het Boze, absolute tegenstelling tot Ene

Zintuiglijke wereld = bedriegelijke afschuwing (cfr. Plato)

- Wereld v ideeën kunnen we niet leren kennen omdat we met ons lichaam aan de materiële wereld verbonden zijn

- ziel is in het stof gevallen, trachten eruit op te staan -> ‘extase’ -> met geestelijke in contact

Joden en arabieren: na 3e eeuw, duizend jaar geen westerse filosofie.
antwoord = ‘dark ages’ , primitief
Hoe is filosofie vd oudheid bewaart gebleven? -> joodse en arabische cultuur